«Πρέπει να καταπολεμήσουμε την άγνοια»

Γιαν Μπορνιέ, μέλος του SOS Alpes Solidaires και Mountain Wilderness

Συνέντευξη στη Χρύσα Βίλκενς

Μετάφραση: Αντουάν Ροσί (Antoine Rossi)
Φωτογραφίες: Γιαν Μπορνιέ (Yann Borgnet)

Παραμονή Πρωτοχρονιάς μία ομάδα Γάλλων διοργάνωσε, στο ορεινό πέρασμα Col de l’Echelle στις Άλπεις κοντά στα γαλλο-ιταλικά σύνορα, ένα διαφορετικό ρεβεγιόν για να εκφράσει ηθική και έμπρακτη αλληλεγγύη σε εκείνους που είναι αναγκασμένοι να διασχίσουν επικίνδυνα περάσματα, στις γεμάτες χιόνι Άλπεις, για να φτάσουν στην κεντρική και βόρεια Ευρώπη. Σχημάτισαν μικρά καταφύγια-ιγκλού κατά μήκος της διαδρομής που ακολουθούν οι πρόσφυγες και κοιμήθηκαν μέσα σε αυτά, σαν μία συμβολική κίνηση για τα όσα βιώνουν οι πρόσφυγες σε αυτήν την περιοχή. Κάποιοι από τους πρόσφυγες έχουν ήδη περάσει μέσα από τη Σαχάρα, έχουν επιζήσει από τα σκλαβοπάζαρα της Λιβύης και τη φουρτουνιασμένη θάλασσα της Μεσογείου. Τα χιονισμένα περάσματα μέσα από τις Άλπεις δεν τους τρομάζουν, ακόμα και αν θέτουν για άλλη μία φορά σε κίνδυνο τη ζωή τους. Οι προσπάθειες των αρχών να τους αποτρέψουν, δεν ευδοκιμούν. Όπως επίσης δεν ευδοκιμούν οι απειλές και διώξεις ενάντια σε αλληλέγγυους που έχουν διασώσει και στηρίξει εκατοντάδες πρόσφυγες, κάποιοι εκ των οποίων έχουν βρεθεί αφυδατωμένοι και με κρυοπαγήματα στα βουνά. Κόντρα στο ξενοφοβικό κλίμα, μία ομάδα Γάλλων όπως οι SOS Alpes Solidaires, προτάσσει την αξία του ανθρωπισμού. Μιλήσαμε με τον Γιαν Μπορνιέ (Yann Borgnet), οδηγό βουνού και μέλος της πρωτοβουλίας.

 

Τι συνθήκες επικρατούν στην περιοχή που γίνονται οι διασώσεις προσφύγων;

Οι πρόσφυγες, άνθρωποι χωρίς εμπειρία και εξοπλισμό, μπαίνουν σε βουνά τα οποία δεν είναι σημαδεμένα, με πάνω από ένα μέτρο χιόνι και θερμοκρασίες κάτω από το μηδέν. Το να μην τους βοηθήσουμε θα ήταν σαν να αρνούμαστε τις βασικές αρχές μας, τις αρχές που χαρακτηρίζουν τους βουνίσιους. Καταγγέλλουμε έντονα το κλείσιμο των «ασφαλών» σημείων πρόσβασης (σ.σ.: για τους πρόσφυγες) στο ορεινό πέρασμα του Montgenevre ή στη κοιλάδα de la Roya, που έχει ως αποτέλεσμα οι πρόσφυγες να οδηγούνται σε επικίνδυνες ζώνες. 

 

Πόσους πρόσφυγες και μετανάστες έχετε καταφέρει να σώσετε έως σήμερα και σε ποια κατάσταση βρίσκονταν αυτοί οι άνθρωποι τόσο σωματικά όσο και ψυχικά;

Δεν έχω τον ακριβή αριθμό των προσφύγων που έχουν περάσει από το Briançonnais (ορεινή περιοχή στα σύνορα με Ιταλία). Εδώ και έναν χρόνο περνάνε καθημερινά πρόσφυγες από την περιοχή. Οι κάτοικοι έχουν βοηθήσει, υποδεχτεί και περιποιηθεί πάνω από χίλια άτομα. Οι πρόσφυγες εντοπίζονται και βοηθούνται από ανθρώπους που συμμετέχουν σε καθημερινές βάρδιες στα ορεινά περάσματα του Montgenevre και του l’Échelle. Εντοπίζονται συχνά σε μία κατάσταση ακραίας κούρασης, αφυδατωμένοι και παρουσιάζοντας καταστάσεις υποθερμίας και κρυοπαγήματα. Τον περασμένο χειμώνα έπρεπε να ακρωτηριάσουν τα δάχτυλα του ποδιού του Mamadou, ενός πρόσφυγα που είχε περάσει από το βουνό μέσα σε θύελλα στο ορεινό πέρασμα l’Echelle (1.700 μέτρα). Είναι πολύ πιθανόν να βρούμε πτώματα στο βουνό την άνοιξη. Οι πρόσφυγες ψυχικά είναι δυνατοί. Δεν μπορούμε όμως να φανταστούμε τι έχουν βιώσει για να φτάσουν έως εδώ.

 

Εκτός από τους εθελοντές διασώστες, υπάρχει κάποια άλλου είδους στήριξη για τους ανθρώπους που προσπαθούν με αυτόν τον τρόπο να περάσουν τα σύνορα;

Όχι, δεν υπάρχει. Και το χειρότερο είναι ότι η πινακίδα που γράφει «Γαλλία» έχει αφαιρεθεί σκοπίμως στην ιταλική πλευρά, στο de Bardonecchia, στο σημείο εκκίνησης (σ.σ.: των προσφύγων). Αυτό το γεγονός είναι διπλά εγκληματικό. Από τη μία κλείνουμε τους ασφαλείς δρόμους πρόσβασης, από την άλλη κάνουμε τα μονοπάτια μέσα στο βουνό ακόμα πιο περίπλοκα. Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι αυτοί οι άνθρωποι βρίσκονται στη δεύτερη και τρίτη χρονιά του ταξιδιού τους και ότι κανένα εμπόδιο δεν θα τους κάνει να πάνε πίσω μέχρι να φτάσουν στον σκοπό που έχουν βάλει. Εάν ο σκοπός είναι η Γαλλία θα φτάσουν εκεί η θα πεθάνουν στον δρόμο. Θάνατος ή σωτηρία. Δεν υπάρχει άλλη επιλογή για αυτούς.

Εμείς κρατάμε την οικουμενική αξία του ανθρωπισμού. Πρέπει να καλωσορίσουμε αυτούς τους ανθρώπους και να δημιουργήσουμε μέρη συνάντησης και ανταλλαγών. Να βγούμε από την άγνοια. Το να καταπολεμήσουμε την άγνοια θα δώσει τη δυνατότητα να αποδυναμωθούν οι φόβοι. Πρέπει να δοθεί στους πρόσφυγες η δυνατότητα να εκφραστούν ελεύθερα, πρέπει να δοθεί σε αυτούς χώρος στα ΜΜΕ και να ακουστεί η φωνή τους

Στη χώρα σας, αλλά και σε πολλές άλλες χώρες της Ευρώπης, οι πρόσφυγες και μετανάστες πλέον αντιμετωπίζονται από αρκετούς πολιτικούς και πολίτες ως εχθροί, ως εισβολείς. Σε τι οφείλεται αυτό κατά τη γνώμη σας και πως θα μπορούσε να αλλάξει αυτή η αντίληψη;

Είναι ένα αληθινό πρόβλημα. Προς το παρόν η πολιτική που εφαρμόζει η γαλλική κυβέρνηση είναι μία πολιτική που βασίζεται σε δημοσκοπήσεις. Η παρουσία της Μαρίν Λε Πεν στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών δεν είναι τίποτα άλλο παρά το σημάδι μίας βαθιάς παραπληροφόρησης του εκλογικού σώματος, το οποίο βουλιάζει μες στο φόβο και στην εσωστρέφεια.

Ένα μέρος της πολιτικής τάξης, επικαιροποιεί και υποδαυλίζει αυτά τα τεχνητά δημιουργήματα (παραπληροφόρηση) για να κρατάει ψηλά τη σημαία του εθνικισμού. Εμείς κρατάμε την οικουμενική αξία του ανθρωπισμού. Πρέπει να καλωσορίσουμε αυτούς τους ανθρώπους και να δημιουργήσουμε μέρη συνάντησης και ανταλλαγών. Να βγούμε από την άγνοια. Το να καταπολεμήσουμε την άγνοια θα δώσει τη δυνατότητα να αποδυναμωθούν οι φόβοι. Πρέπει να δοθεί στους πρόσφυγες η δυνατότητα να εκφραστούν ελεύθερα, πρέπει να δοθεί σε αυτούς χώρος στα ΜΜΕ και να ακουστεί η φωνή τους.

Γάλλοι πολίτες που είχαν βοηθήσει πρόσφυγες και μετανάστες βρέθηκαν ενώπιον της δικαιοσύνης όπως π.χ. ο Πιέρ-Αλάν Μανονί (Pierre–Alain Mannoni) ή ο Σεντρίκ Ερού (Cédric Herrou). Ποια είναι η γνώμη σας για αυτό και υπάρχει περίπτωση να υπάρξουν ανάλογες διώξεις εναντίον σας;

Προς το παρόν όχι γιατί δεν έχω ξεπεράσει τα όρια του νόμου. Κάποιοι πολίτες του Βriançonnais έχουν ήδη οδηγηθεί για ανάκριση στην αστυνομία. Ο Φιλίπ Κούρ (Philippe Court), ο πρώην νομάρχης του Haute-Alpes, έβλεπε τους ανθρώπους που βοηθούσαν τους πρόσφυγες των οποίων οι ζωές ήταν σε κίνδυνο ως διακινητές, παρά το γεγονός ότι δεν είχαν κανένα χρηματικό κέρδος και δεν τους βοηθούσαν να διασχίσουν τα σύνορα. Όσον αφορά εμένα, αν τύχει και αν πρέπει να κάνω ανυπακοή για να ακολουθήσω την ανώτερη αξία του ανθρωπισμού που με οδηγεί, τότε δεν θα διστάσω ούτε ένα δευτερόλεπτο να το κάνω. Ως βουνίσιος μου είναι αδιανόητο να αφήσω γνωστό η άγνωστο, γάλλο ή ξένο με χαρτιά ή χωρίς, λευκό ή έγχρωμο σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης ή σε κίνδυνο.

Είναι κάτι που νιώθεις στο στομάχι και είναι κάτι που μοιραζόμαστε με τους φίλους μας τους ναυτικούς. Σε αντίθεση με το υπόλοιπο έδαφος, το βουνό και η θάλασσα είναι τα τελευταία μέρη τα οποία έχουν παραμείνει στο μεγαλύτερο μέρος τους άθικτα.

Είναι τα τελευταία μέρη, στα οποία όλες οι πράξεις μας προσαρμόζονται στις φυσικές συνθήκες. Αυτό δημιουργεί αληθινές αξίες, πρακτικές αξίες, οι οποίες δεν μπορούν να μειωθούν σε επιφανειακές πολιτικές. Η μοιρασιά, η αμοιβαία βοήθεια, η αλληλεγγύη, είναι τέτοιες αξίες. Τις εφαρμόζουμε κάθε μέρα. Αυτό που είναι τελείως εξωπραγματικό είναι ότι για να ανταποκριθούμε σε αυτές τις απλά ανθρωπιστικές αξίες πρέπει να παίξουμε στα όρια της νομιμότητας.

www.e-dromos.gr