Mpelalis Reviews

Mpelalis Reviews

Δευτέρα 31 Μαρτίου 2025

Άρειος Πάγος: (επιλεκτική) επίδειξη πυγμής


Το «φιλάνθρωπο» Μαξίμου και η «αυστηρή» ηγεσία της Δικαιοσύνης
 
της Άντας Ψαρρά

«Δεν νοείται πειθαρχικός έλεγχος της προσωπικής θέσης του δικαστικού λειτουργού, του περιεχομένου της απόφασής του. Εάν δε αυτό συμβεί, θίγεται κατάφωρα η προσωπική του ανεξαρτησία και παραβιάζεται το άρ. 19 της ΕΣΔΑ».
Βασίλης Αδάμπας (Αντιεισαγγελέας Εφετών)
Οι προϋποθέσεις για την προφυλάκιση ή μη ενός κατηγορούμενου, πέρα φυσικά από τη δυνατότητα του ανακριτή και του εισαγγελέα να έχουν και τη δική τους προσωπική κρίση, είναι σαφείς και ξεκάθαρες. Όλος ο νομικός κόσμος πλην της συγκεκριμένης ολομέλειας του Αρείου Πάγου αναλυτικά τις επαναδιατύπωσε με σφοδρές διαμαρτυρίες για την επιλεκτική και εκτός ορίων παρέμβαση της Προέδρου του Αρείου Πάγου Ιωάννας Κλάπα στην υπόθεση της πολεοδομίας Ρόδου.
Σε ένα εξαιρετικό άρθρο του ο αν. καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου Ακρίτας Καϊδατζής έγραψε το δικό του εύστοχο σχόλιο και σε ό,τι αφορά την παρέμβαση Κλάπα και σε ό,τι αφορά τις αντιδράσεις των ενώσεων  δικηγόρων, δικαστών, εισαγγελέων και ποινικολόγων. Ο κ. Καϊδατζής παραπέμπει και στο βιβλίο του Κώστα Δουζίνα, το οποίο μόλις κυκλοφόρησε και από το οποίο δανείστηκε τον τίτλο  («Το κράτος των δικαστών», «Εφημερίδα των Συντακτών», 29.3.2025).
Με τις απαραίτητες αποστάσεις σε απόλυτες απόψεις που εκφράστηκαν κατά κύριο λόγο από την Ένωση Εισαγγελέων Ελλάδας ο καθηγητής εντοπίζει την αντιφατικότητα στην ανακοίνωση-απάντηση του Αρείου Πάγου, στην οποία ναι μεν σωστά διατυπώνεται η άποψη πως «η ελευθερία της γνώμης κάθε δικαστή και εισαγγελέα κατά την άσκηση των καθηκόντων του […] δεν μπορεί και δεν πρέπει να συγχέεται με το ανέλεγκτο» όμως αμέσως μετά η ίδια ανακοίνωση αυτοαναιρείται με τον ισχυρισμό ότι «ο έλεγχος αν η γνώμη δικαστικού λειτουργού εκφεύγει των ακροτάτων ορίων της διακριτικής [του] ευχέρειας ανήκει αποκλειστικά και μόνο στα αρμόδια […] δικαστικά όργανα».
Όπως σχολιάζει ο κ. Καϊδατζής, «η φράση αυτή αναιρεί την αμέσως προηγούμενη για την ελευθερία –ακριβέστερα, διακριτική ευχέρεια– που δεν σημαίνει ανέλεγκτο. Αν ο έλεγχος περιορίζεται στον εσωτερικό αυτοέλεγχο της ίδιας της δικαστικής εξουσίας –στον οποίο, “συμπτωματικά”, κεντρικό ρόλο έχει η ηγεσία της, δηλαδή ο Άρειος Πάγος– τότε δεν είναι πραγματικός έλεγχος. Αφενός, γιατί από τον έλεγχο αυτόν εκφεύγει η ηγεσία του Σώματος. Αφετέρου, γιατί η άσκησή του επαφίεται στην πρωτοβουλία της τελευταίας. Και, κυρίως, γιατί υπάρχει ο κίνδυνος επιλεκτικής ή στοχευμένης άσκησής του – που είναι και το χειρότερο από δικαιοκρατική άποψη».
Ο καθηγητής καταλήγει σε τρία βασικά συμπεράσματα:
  1. «Βεβαίως και πρέπει να ελέγχεται πειθαρχικά η δικανική κρίση. Προφανώς με φειδώ, σε εξαιρετικές μόνο περιπτώσεις, όταν εκφεύγει των ακρότατων ορίων της διακριτικής ευχέρειας. Και βεβαίως πρέπει να ελέγχεται η αδικαιολόγητη ή καταχρηστική άσκηση, όπως και η μη άσκηση, της πειθαρχικής αρμοδιότητας».
  2. «Ο νόμος, το άρθρο 109 του Οργανισμού Δικαστηρίων, δεν αποκλείει –και δεν θα μπορούσε να αποκλείει– απολύτως κάθε πειθαρχικό έλεγχο δικανικής κρίσης. Αυτό που εννοεί είναι το αυτονόητο: έρεισμα του πειθαρχικού ελέγχου δεν μπορεί ποτέ να είναι η διαφωνία για την κρίση, όσο εσφαλμένη κι αν τη θεωρεί αυτός που διαφωνεί. Έλεγχος δικαιολογείται μόνον όταν υπάρχουν υπόνοιες μεροληψίας, επιρροής, συναλλαγής κ.λπ.».
  3. «Το πρόβλημα της δικαστικής εξουσίας στην Ελλάδα δεν είναι το πλεόνασμα ελέγχων των λειτουργών της και των πράξεών τους, αλλά το ακριβώς αντίθετο: το έλλειμμα ελέγχου. Από τις τρεις κρατικές εξουσίες, η δικαστική υπόκειται σε έλεγχο στον μικρότερο βαθμό. […] Ο έλεγχος της δικαστικής από την εκτελεστική εξουσία, που στο Σύνταγμα προβλέπεται ως κατευθυντήριος και συμβολικός μόνο με την επιλογή της ηγεσίας των ανώτατων δικαστηρίων, έχει εκφυλιστεί σε μηχανισμό χειραγώγησης και συναλλαγής: Όταν οι προς επιλογή θέσεις είναι έντεκα ή δώδεκα σε δικαστήρια των πενήντα περίπου δικαστών, δεν πρόκειται για επιλογή ηγεσίας αλλά για μια, νεοφεουδαρχικής λογικής, διανομή οφικίων. Ο κοινοβουλευτικός έλεγχος είναι παντελώς ανύπαρκτος, παρότι θα μπορούσε και θα όφειλε να ασκείται για μη δικαιοδοτικές ενέργειες των επιλεγμένων από την κυβέρνηση. Ο επιστημονικός έλεγχος τείνει να είναι πλαδαρός, επιδερμικός, κομφορμιστικός. Αυστηρή, ακόμα και οξεία, κριτική στη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας, για παράδειγμα, έχουμε να δούμε από την εποχή του Φαίδωνα Βεγλερή, πολλές δεκαετίες πριν. Η δημόσια κριτική των δικαστικών αποφάσεων, η κορωνίδα του συνταγματικού ελέγχου της δικαστικής εξουσίας και το πραγματικό θεμέλιο της δημοκρατικής νομιμοποίησής της, αποθαρρύνεται και απαξιώνεται από το δικαστικό σώμα, που δεν χάνει την ευκαιρία να τη στοχοποιεί ως επίθεση στην ανεξαρτησία του με το σκεπτικό ότι δεν είναι “επιστημονική” κριτική από “ειδικούς”».
Κι ενώ άλλος ένας ενδοδικαστικός εμφύλιος προέκυψε μετά από αυτή την παρέμβαση της Προέδρου του Αρείου Πάγου, όλως τυχαίως και σε αντίθεση με τις ανακοινώσεις του νομικού και πολιτικού κόσμου έσπευσαν να επικροτήσουν την πρωτοβουλία αυτή αποκλειστικά οι παροικούντες στην Ιερουσαλήμ (διάβαζε Μαξίμου). Συμπτωματικά δε, όλοι αυτοί εδώ και χρόνια πρεσβεύουν το δόγμα της όλο και περισσότερο τιμωρητικής δικαιοσύνης, ποτίζοντας το διψασμένο χώμα του ποινικού λαϊκισμού που φυσικά έχει βρει την πλήρη ολοκλήρωσή του στις νομοθετικές πρωτοβουλίες του υπουργού Δικαιοσύνης Γ. Φλωρίδη.
Ενός υπουργού που βροντοφωνάζει ότι κόπτεται για τα θύματα παραβατικών πράξεων αλλά, προς Θεού, μόνο όσων δεν αφορούν αδικήματα κρατικών αξιωματούχων και «υψηλών» ημετέρων πάσης φύσεως, εγκληματικές κρατικές παραλείψεις της τελευταίας πενταετίας, αλόγιστη αστυνομική και ενίοτε δολοφονική βία, κλπ.
Η δε Πρόεδρος του Αρείου Πάγου που προήχθη ακριβώς πριν το ειδικό δικαστήριο για τον Νίκο Παππά και μετά επιλέχτηκε με γενναία βουτιά στην επετηρίδα, πέταξε το σπαθί της Θέμιδας στους δυο δικαστικούς της Ρόδου, αλλά το κράτησε σφιχτά δεμένο στο ζωνάρι σε όλες τις άλλες, ίσης και πολύ μεγαλύτερης βαρύτητας εγκληματικές πράξεις, που οδήγησαν κατηγορούμενους είτε σε απάνθρωπη και αναίτια προφυλάκιση είτε σε μη προφυλάκιση με μινιμουμ όρους.
Η ίδια τώρα, με την εμπιστοσύνη των πολιτών στη δικαιοσύνη να βρίσκεται στο ναδίρ όλων των ελληνικών και διεθνών μετρήσεων, άνοιξε τον ασκό του Αιόλου, τροφοδοτώντας περισσότερο το εύλογο ερώτημα για το πόσο  ανεξάρτητη και πόσο αυθαίρετη είναι η δικαιοσύνη.
Ας θυμηθούμε κάποιες πρόσφατες  υποθέσεις που έχουν οδηγήσει απευθείας μέσα ή έξω από τη φυλακή χωρίς να ιδρώσει το αυτί του Αρείου Πάγου. Με μόνο ένα δαχτυλικό αποτύπωμα σε κινητό αντικείμενο προφυλακίστηκαν ένας 26χρονος και  ο Νίκος Ρωμανός για την υπόθεση της έκρηξης στους Αμπελόκηπους. Αντίθετα, με περιοριστικούς όρους αφέθηκε ελεύθερος ο αστυνομικός ΟΠΚΕ που πυροβολώντας σκότωσε έναν άοπλο 17χρονο στη Βοιωτία, ισχυριζόμενος ότι το όπλο εκπυρσοκρότησε. Αφέθηκαν αμέσως ελεύθεροι οι αστυνομικοί που σκότωσαν τον Νίκο Σαμπάνη  παραμονές Χριστουγέννων του 2021 («
Χωρίς την Όλγα και τον Νίκο», «Εφημερίδα των Συντακτών», 30.11.2021).
Το ίδιο και οι αστυνομικοί που σκότωσαν τον Δεκέμβρη στη Θεσσαλονίκη τον ανήλικο Κώστα Φραγκούλη με σφαίρα στο κεφάλι. Σε σχετικό άρθρο της Γιώτας Τέσση, της Εύας Παπαδοπούλου και του Νίκου Φωτόπουλου περιγράφονται τα κοινά χαρακτηριστικά στις ανθρωποκτονίες των άοπλων παιδιών Νίκου Σαμπάνη, Κώστα Φραγκούλη και Χρήστου Μιχαλόπουλου με το ερώτημα «γιατί  οι σφαίρες των αστυνομικών βρίσκουν πάντα τα παιδιά Ρομά; Πώς συνδέονται μεταξύ τους οι τρεις δολοφονίες νεαρών Ρομά από αστυνομικούς μέσα σε τρία χρόνια; Πού βρίσκεται η δικαστική διερεύνηση των υποθέσεων και γιατί θεωρούνται ταξικά εγκλήματα» («ΕΦΣΥΝ (efsyn.gr)», 10.12.2023).
Αλλά ακόμα κι αν αφήσουμε αυτά τα κραυγαλέα δείγματα επιλεκτικής «επιείκειας» βλέπουμε ότι και σε μια σειρά άλλων και μάλιστα πρόσφατων υποθέσεων παρεμφερούς βαρύτητας με την υπόθεση της πολεοδομίας αφέθηκαν ελεύθεροι με όρους οι κατηγορούμενοι για  το κύκλωμα αρχαιοκαπηλίας, για το κύκλωμα παράνομων συνταγογραφήσεων, για το κύκλωμα προστασίας οίκων ανοχής, για το κύκλωμα διαφθοράς σε υπηρεσίες πολεοδομίας στη Χαλκιδική κ.ο.κ. Γιατί λοιπόν η Πρόεδρος του Αρείου Πάγου και οι προκατοχοί της δεν σκέφτηκαν να ελέγξουν και στις περιπτώσεις αυτές πειθαρχικά τους ανακριτές και τους εισαγγελείς που τις ανέλαβαν; Γιατί τώρα στη Ρόδο σπεύδει η ολομέλεια να υποστηρίξει αυτή την πρωτόγνωρη παρέμβαση;
Θα μας επιτρέψει λοιπόν η κυρία Κλάπα, που τα βρήκε όλα καλώς καμωμένα, ακόμα και από την εισαγγελέα της ΕΥΠ κυρία Βλάχου στο σκάνδαλο των υποκλοπών, να αναζητήσουμε μια άλλη ερμηνεία για την παρέμβαση. Ενώ βοά το πανελλήνιο με τη συγκάλυψη και την πασιφανή επιδιωκόμενη ατιμωρησία των ενόχων του εγκλήματος των Τεμπών, με το Μαξίμου να βρίσκεται με την πλάτη στον τοίχο και τους πολίτες να αναζητούν ίσως και μάταια δικαιοσύνη, η Πρόεδρος του Αρείου Πάγου θέλησε αυτήν ακριβώς τη στιγμή να επιδείξει πυγμή και αποφασιστικότητα, σε μια από τις πάμπολλες υποθέσεις διαφθοράς που τρώνε τις σάρκες της χώρας. Προφανώς είναι ένας υποκειμενικός συλλογισμός, αλλά και μόνο με τη σκέψη πως πολλοί πολίτες βλέποντας και τις σφοδρές αντιδράσεις του νομικού κόσμου αυτό και μόνο θα σκεφτούν, ας μην κρυβόμαστε τόσο πολύ πίσω από ένα δάχτυλο. Τι να πρωτοκρύψει κι αυτό;
Ταυτόχρονα δε με μια μεγαλόθυμη κίνηση η κυβέρνηση δια του υπουργού της αποφάσισε να μην εκφέρει αντιρρήσεις στις δίκες για τις αποζημιώσεις των θυμάτων της φονικής πυρκαγιάς στο Μάτι και της πλημμύρας στη Μάνδρα. Για τα Τέμπη ή για τις φονικές πλημμύρες της Θεσσαλίας ούτε λόγος ακόμα. Βλέπετε, ειδικά στα Τέμπη έχουμε και την Hellenic Train που δεν μπορούμε να την αφήσουμε να τιναχτεί οικονομικά στον αέρα. Ξέχασαν βέβαια πως αρχικά η ίδια κυβέρνηση ως δημόσιο άσκησε έφεση μόλις πέντε ημέρες πριν το δυστύχημα των Τεμπών στις αποζημιώσεις που επιδικάστηκαν σε θύματα της πυρκαγιάς στο Μάτι (Μίνα Μουστάκα, «Το σκληρό πρόσωπο του Δημοσίου», «Το Βήμα», 26.2.2023).
Τότε βλέπετε η κυβέρνηση ήταν ακόμα καβάλα στο κύμα, οπότε Μάτι ξεΜάτι δεν θα χάναμε τόσα λεφτά!
Τώρα με τις βαριές σκιές στην πλάτη σπεύδει επιλεκτικά να δείξει τη γαλαντομία της, μια και στις περιπτώσεις αυτές κυβερνούσε ο ΣΥΡΙΖΑ. Φυσικά είναι σωστό και δίκαιο να αποζημιωθούν οι άνθρωποι, άσχετα με το αν στη Μάνδρα και στο Μάτι εκτός από τις γνωστές διαχρονικές ευθύνες του δημοσίου και την ασυνεννοησία των αρμοδίων υπήρξαν ακραία κλιματικά φαινόμενα.
Λυπούμαστε αλλά η υποκρισία είναι τόσο οφθαλμοφανής πλέον που πολύ δύσκολα θα πειστεί ο πιο καλοπροαίρετος πολίτης είτε για την κυβερνητική ευαισθησία είτε για τη δικαστική πυγμή.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου