ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΑΧΙΝΗΗ Ιστορία στη χώρα μάς διδάσκει, αλλά δυστυχώς στην Ελλάδα διακρινόμαστε για την κοντή μνήμη μας. Ακόμη χειρότερα, πρόσωπα και υποθέσεις σε ιστορική κλίμακα, ενώ θα μπορούσαν να βοηθήσουν το λαό αυτής της χώρας να προοδεύσει, καταδικάζονται σε σχεδόν ισόβια λήθη στα ελληνικά «χρονοντούλαπα». Με μία τέτοια ιστορία θέλω να ξεκινήσω σήμερα την αναφορά μου στα όσα θα εξελίσσονται ραγδαία στη χώρα μας τις επόμενες εβδομάδες.
Ιανουάριος του 1952: Ο Ισίδωρος Πόσδαγλης ολοκλήρωνε το πόνημά του "Πατριωτική Οικονομική Πολιτική", ένα μικρό βιβλιαράκι που "κάποιοι" φρόντισαν να εξαφανιστεί. Αντίτυπά του μοιράζονταν από χέρι σε χέρι μέχρι και τα τέλη της δεκαετίας του 1980, περίπου τρεις δεκαετίες μετά την πρώτη του έκδοση από τις οικονομικές εκδόσεις "Μπιστιρλή", το γνωστό στους μυημένους εξειδικευμένο τότε εκδοτικό οίκο που από τις αρχές του αιώνα εξέδιδε τα πλέον προχωρημένα επιστημονικά συγγράμματα για λίγους και εκλεκτούς.
Ποιος ήταν ο Ισίδωρος Πόσδαγλης;
Γεννήθηκε στη Λαμία το 1907. Εντάχθηκε από πολύ νωρίς, ήδη από το 1922, στην ηλικία των 15 χρονών, στον "Όμιλο Ελεύθερης Σκέψης" κι άρχισε να διαμορφώνει την πατριωτική του οικονομική θεωρία.
Μετά έφυγε για τη τότε Σοβιετική Ένωση, όπου σπούδασε οικονομικά στο Κρατικό Πανεπιστήμιο της Μόσχας - το γνωστό μετονομασθέν σε Λομονόσοφ - και στη συνέχεια εργάστηκε μαζί με μερικά από τα πιο κορυφαία μυαλά της εποχής του σε ορισμένα από τα πιο προχωρημένα και άκρως απόρρητα οικονομικά προγράμματα της τότε Σοβιετίας.
Το 1940 επιστρέφει στην Ελλάδα, εντάσσεται στην Αντίσταση και με το τέλος του πολέμου συλλαμβάνεται από τους Άγγλους και παραδίδεται στη Χωροφυλακή. Μένει φυλακισμένος, "ξεχασμένος" για χρόνια. Στο κρατητήριο ολοκληρώνει το βιβλίο "Πατριωτική Οικονομική Πολιτική", που δεν πέρασε απαρατήρητο από τον εκδοτικό οίκο "Μπιστιρλή", ο οποίος και το εκδίδει. Το βιβλίο είναι δυναμίτης, αφού περιέχει μερικά από τα πιο πρωτοποριακά μοντέλα οικονομικής πρόβλεψης που έχουν κατασκευαστεί ποτέ. Επιπλέον, προβάλλει το πατριωτικό μοντέλο της οικονομίας και προκαλεί πάταγο στους τότε διεθνείς οικονομικούς κύκλους και σε πρόσωπα που διαμόρφωναν τη διεθνή οικονομική πολιτική. Αυτά για την ιστορία.
Μετά έφυγε για τη τότε Σοβιετική Ένωση, όπου σπούδασε οικονομικά στο Κρατικό Πανεπιστήμιο της Μόσχας - το γνωστό μετονομασθέν σε Λομονόσοφ - και στη συνέχεια εργάστηκε μαζί με μερικά από τα πιο κορυφαία μυαλά της εποχής του σε ορισμένα από τα πιο προχωρημένα και άκρως απόρρητα οικονομικά προγράμματα της τότε Σοβιετίας.
Το 1940 επιστρέφει στην Ελλάδα, εντάσσεται στην Αντίσταση και με το τέλος του πολέμου συλλαμβάνεται από τους Άγγλους και παραδίδεται στη Χωροφυλακή. Μένει φυλακισμένος, "ξεχασμένος" για χρόνια. Στο κρατητήριο ολοκληρώνει το βιβλίο "Πατριωτική Οικονομική Πολιτική", που δεν πέρασε απαρατήρητο από τον εκδοτικό οίκο "Μπιστιρλή", ο οποίος και το εκδίδει. Το βιβλίο είναι δυναμίτης, αφού περιέχει μερικά από τα πιο πρωτοποριακά μοντέλα οικονομικής πρόβλεψης που έχουν κατασκευαστεί ποτέ. Επιπλέον, προβάλλει το πατριωτικό μοντέλο της οικονομίας και προκαλεί πάταγο στους τότε διεθνείς οικονομικούς κύκλους και σε πρόσωπα που διαμόρφωναν τη διεθνή οικονομική πολιτική. Αυτά για την ιστορία.
Βιβλίο-«φωτιά»
Τι έγραφε στο βιβλίο του λοιπόν ο Πόσδαγλης και γιατί δε θέλουν να το ξέρουμε;
Στο δεύτερο κεφάλαιο με τίτλο "Εθνικό Χρέος και Εθνικό Έλλειμμα" σημειώνει ο Πόσδαγλης, στις σελίδα 17: «Όταν τα δανεισμένα κεφάλαια του διεθνούς καπιταλισμού βρεθούν στο όριο της απόδοσής τους, τότε ακολουθεί μια απομείωση του εθνικού χρέους, που επιβάλλουν διά της βίας. Τότε θα επικαλεστούν την ανάγκη πλέριας συμμετοχής όλων των δανειστών, εννοώντας μ’ αυτά τα λόγια ότι πρέπει να πληρώσουν οι αποταμιεύσεις των εργατών, των αγροτών και του λαού. Κυλάνε έτσι το χρέος τους από το κράτος που στέρεψε από απόδοση στο γόνιμο χωράφι του αγρότη για να πάρουν κι από εκεί κέρδη». Και συνεχίζει ο Πόσδαγλης πιο κάτω, στη σελίδα 22 στο ίδιο κεφάλαιο:
«Όταν η Ευρώπη μετά τον πόλεμο θα φτιάσει το νόμισμα για να απορροφήσει τα λαϊκά κεφάλαια, τότες θα στραφούν προς την Ελλάδα να της κόψουν το χρέος που θα της έχουν φορτώσει, με σκοπό να τραβήξουν από τους εργαζόμενους και τους αγρότες ό,τι θα έχουν μαζέψει από το τέλος του πολέμου και μετά». Αν βρίσκετε εντυπωσιακό να προβλέψει κανείς το κοινό νόμισμα από ένα κρατητήριο στα 1952, περιμένετε να δείτε παρακάτω:
«Ελλάδα, Πορτογαλία, Ιρλανδία, Ισπανία και Ιταλία θα γίνουν στόχος του διεθνούς κεφαλαίου μόλις φτιάσουνε το νόμισμα. Το άθροισμα των δικών τους χρεών - που με τέχνη και κόπο θα τους έχουν φορτώσει - θα ισορροπεί, θα αντιπροσωπεύει το χρέος μιας ψευτο-ένωσης, ώστε να ισοφαρίζει τα κέρδη των Γερμανο-Γάλλων και των ιμπεριαλιστών συμμάχων τους». Σελίδα 24!
Αυτά γράφει ο Πόσδαγλης, με στοιχεία, αριθμούς και διαγράμματα, είπαμε, από το 1952!
Στο τέταρτο κεφάλαιο "Τα κόμματα" γράφει ο Πόσδαγλης στη σελίδα 121:
«Όταν ο λαός πρέπει να καθοδηγηθεί προς την απομείωση του χρέους τότε χρειάζεται μια γενικής φύσης κυβέρνηση (σ.σ.: ο Πόσδαγλης μάλλον εννοεί μια κυβέρνηση συνεργασίας), που θα αντιπαλεύει τα λαϊκά συμφέροντα σ' όλο το πλάτος της ιδεολογικής αντιπάλης. Ο διεθνής παράγοντας του καπιταλισμού θα φροντίσει ώστε να μην υπάρχουν δυνατότητες άλλες απ’ αυτές που θα λέει η γενικής φύσης κυβέρνηση». Μήπως σας θυμίζει κάτι;
Γιατί όμως στην Ελλάδα; Εξηγεί ο Πόσδαγλης: «Αμερικανοί και Γερμανοί δεν μπορούν να ζήσουν πιο πέρα απ’ το τέλος του αιώνα, γιατί θα ‘ναι τόση η ανάγκη τους για κεφάλαια, όπως βλέπουμε ακριβώς στον πίνακα πιο πάνω, που θα πρέπει να βγάλουν τα πετρέλαια για τα οποία οι ίδιοι οι Γερμανοί ήρθαν να κάνουν κατοχή στην πατρίδα μας. Θα δείτε να ξαναβρίσκονται σύμμαχοι, να συγκεντρώνουν και πάλι τις δυνάμεις τους και να ασχολούνται με το χάρτη που ξέρουν όλοι τους και τον έχουν κλεισμένο στα συρτάρια τους. Και οι ξένοι και οι ντόπιοι συνεργάτες τους».
Στο δεύτερο κεφάλαιο με τίτλο "Εθνικό Χρέος και Εθνικό Έλλειμμα" σημειώνει ο Πόσδαγλης, στις σελίδα 17: «Όταν τα δανεισμένα κεφάλαια του διεθνούς καπιταλισμού βρεθούν στο όριο της απόδοσής τους, τότε ακολουθεί μια απομείωση του εθνικού χρέους, που επιβάλλουν διά της βίας. Τότε θα επικαλεστούν την ανάγκη πλέριας συμμετοχής όλων των δανειστών, εννοώντας μ’ αυτά τα λόγια ότι πρέπει να πληρώσουν οι αποταμιεύσεις των εργατών, των αγροτών και του λαού. Κυλάνε έτσι το χρέος τους από το κράτος που στέρεψε από απόδοση στο γόνιμο χωράφι του αγρότη για να πάρουν κι από εκεί κέρδη». Και συνεχίζει ο Πόσδαγλης πιο κάτω, στη σελίδα 22 στο ίδιο κεφάλαιο:
«Όταν η Ευρώπη μετά τον πόλεμο θα φτιάσει το νόμισμα για να απορροφήσει τα λαϊκά κεφάλαια, τότες θα στραφούν προς την Ελλάδα να της κόψουν το χρέος που θα της έχουν φορτώσει, με σκοπό να τραβήξουν από τους εργαζόμενους και τους αγρότες ό,τι θα έχουν μαζέψει από το τέλος του πολέμου και μετά». Αν βρίσκετε εντυπωσιακό να προβλέψει κανείς το κοινό νόμισμα από ένα κρατητήριο στα 1952, περιμένετε να δείτε παρακάτω:
«Ελλάδα, Πορτογαλία, Ιρλανδία, Ισπανία και Ιταλία θα γίνουν στόχος του διεθνούς κεφαλαίου μόλις φτιάσουνε το νόμισμα. Το άθροισμα των δικών τους χρεών - που με τέχνη και κόπο θα τους έχουν φορτώσει - θα ισορροπεί, θα αντιπροσωπεύει το χρέος μιας ψευτο-ένωσης, ώστε να ισοφαρίζει τα κέρδη των Γερμανο-Γάλλων και των ιμπεριαλιστών συμμάχων τους». Σελίδα 24!
Αυτά γράφει ο Πόσδαγλης, με στοιχεία, αριθμούς και διαγράμματα, είπαμε, από το 1952!
Στο τέταρτο κεφάλαιο "Τα κόμματα" γράφει ο Πόσδαγλης στη σελίδα 121:
«Όταν ο λαός πρέπει να καθοδηγηθεί προς την απομείωση του χρέους τότε χρειάζεται μια γενικής φύσης κυβέρνηση (σ.σ.: ο Πόσδαγλης μάλλον εννοεί μια κυβέρνηση συνεργασίας), που θα αντιπαλεύει τα λαϊκά συμφέροντα σ' όλο το πλάτος της ιδεολογικής αντιπάλης. Ο διεθνής παράγοντας του καπιταλισμού θα φροντίσει ώστε να μην υπάρχουν δυνατότητες άλλες απ’ αυτές που θα λέει η γενικής φύσης κυβέρνηση». Μήπως σας θυμίζει κάτι;
Γιατί όμως στην Ελλάδα; Εξηγεί ο Πόσδαγλης: «Αμερικανοί και Γερμανοί δεν μπορούν να ζήσουν πιο πέρα απ’ το τέλος του αιώνα, γιατί θα ‘ναι τόση η ανάγκη τους για κεφάλαια, όπως βλέπουμε ακριβώς στον πίνακα πιο πάνω, που θα πρέπει να βγάλουν τα πετρέλαια για τα οποία οι ίδιοι οι Γερμανοί ήρθαν να κάνουν κατοχή στην πατρίδα μας. Θα δείτε να ξαναβρίσκονται σύμμαχοι, να συγκεντρώνουν και πάλι τις δυνάμεις τους και να ασχολούνται με το χάρτη που ξέρουν όλοι τους και τον έχουν κλεισμένο στα συρτάρια τους. Και οι ξένοι και οι ντόπιοι συνεργάτες τους».
Δημοσιονομική αδυναμία
Σήμερα αποσιωπάται από όλους ότι το διεθνές δίκαιο αναγνωρίζει σε ένα κράτος που βρίσκεται σε κατάσταση δημοσιονομικής αδυναμίας (αγγλ.: State of Necessity) το δικαίωμα να αναστείλει την πληρωμή των δανείων του. Αυτό είναι το συμπέρασμα όσων κωδικοποίησε η Διεθνής Νομική Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών (International Law Commission) από εφαρμογή αυτού του κανόνα για πάνω από έναν αιώνα στο διεθνές δίκαιο. Η Ελλάδα έχει στο χέρι της τη δυνατότητα να πει ένα νομιμότατο «ελάτε όταν έχω» στους δανειστές της, αλλά βασική προϋπόθεση και εδώ είναι το ζουμί, το χρέος της μέσω των ομολόγων, να υπάγεται στο ελληνικό και όχι το όποιο ξένο δίκαιο.
Αντίθετα σήμερα υπάρχει όλο και πιο έντονη διεθνής αμφισβήτηση της δυνατότητας αναστολής των πληρωμών όταν τα δάνεια οφείλονται σε ιδιώτες δανειστές (όχι κράτη) και υπάγονται σε αλλοδαπό δίκαιο. Η σημαντικότερη αμφισβήτηση αυτού του είδους τα τελευταία χρόνια προήλθε από το γερμανικό συνταγματικό δικαστήριο το 2007, σε σχέση με τα χρέη της Αργεντινής, τη στιγμή που άλλα ανώτατα δικαστήρια (όπως της Ιταλίας το 2005) είχαν αναγνωρίσει ότι η Αργεντινή δικαιούται να αναστείλει τις πληρωμές των δανείων προς ιδιώτες πιστωτές, ακόμη και εάν αυτά υπάγονταν στο αγγλικό δίκαιο.
Αυτός είναι λοιπόν ο λόγος για τον οποίο υπάρχει τέτοια πίεση για το αγγλικό δίκαιο και ταυτόχρονα (κάτι που δε λέγεται τόσο πολύ δημοσίως) για το δικαστήριο που θα κρίνει α) αν η Ελλάδα είναι πράγματι σε δημοσιονομική αδυναμία και β) αν δικαιούται να αναστείλει τις πληρωμές προς ιδιώτες. Είναι η μόνη ελπίδα που έχουν σήμερα οι ιδιώτες πιστωτές να ξεπεράσουν το σημαντικότατο νομικό εμπόδιο του State of Necessity. Έτσι εξηγείται και το γιατί, ενώ μας τρομοκρατούν για τον κίνδυνο εξόδου μας από την ευρωζώνη, την ίδια ώρα μας ζητούν στα ομόλογα των δανείων να εφαρμόσουμε το αγγλικό δίκαιο, που ως γνωστόν ανήκει σε χώρα που είναι στην Ε.Ε., αλλά εκτός ευρωζώνης!
Σήμερα αποσιωπάται από όλους ότι το διεθνές δίκαιο αναγνωρίζει σε ένα κράτος που βρίσκεται σε κατάσταση δημοσιονομικής αδυναμίας (αγγλ.: State of Necessity) το δικαίωμα να αναστείλει την πληρωμή των δανείων του. Αυτό είναι το συμπέρασμα όσων κωδικοποίησε η Διεθνής Νομική Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών (International Law Commission) από εφαρμογή αυτού του κανόνα για πάνω από έναν αιώνα στο διεθνές δίκαιο. Η Ελλάδα έχει στο χέρι της τη δυνατότητα να πει ένα νομιμότατο «ελάτε όταν έχω» στους δανειστές της, αλλά βασική προϋπόθεση και εδώ είναι το ζουμί, το χρέος της μέσω των ομολόγων, να υπάγεται στο ελληνικό και όχι το όποιο ξένο δίκαιο.
Αντίθετα σήμερα υπάρχει όλο και πιο έντονη διεθνής αμφισβήτηση της δυνατότητας αναστολής των πληρωμών όταν τα δάνεια οφείλονται σε ιδιώτες δανειστές (όχι κράτη) και υπάγονται σε αλλοδαπό δίκαιο. Η σημαντικότερη αμφισβήτηση αυτού του είδους τα τελευταία χρόνια προήλθε από το γερμανικό συνταγματικό δικαστήριο το 2007, σε σχέση με τα χρέη της Αργεντινής, τη στιγμή που άλλα ανώτατα δικαστήρια (όπως της Ιταλίας το 2005) είχαν αναγνωρίσει ότι η Αργεντινή δικαιούται να αναστείλει τις πληρωμές των δανείων προς ιδιώτες πιστωτές, ακόμη και εάν αυτά υπάγονταν στο αγγλικό δίκαιο.
Αυτός είναι λοιπόν ο λόγος για τον οποίο υπάρχει τέτοια πίεση για το αγγλικό δίκαιο και ταυτόχρονα (κάτι που δε λέγεται τόσο πολύ δημοσίως) για το δικαστήριο που θα κρίνει α) αν η Ελλάδα είναι πράγματι σε δημοσιονομική αδυναμία και β) αν δικαιούται να αναστείλει τις πληρωμές προς ιδιώτες. Είναι η μόνη ελπίδα που έχουν σήμερα οι ιδιώτες πιστωτές να ξεπεράσουν το σημαντικότατο νομικό εμπόδιο του State of Necessity. Έτσι εξηγείται και το γιατί, ενώ μας τρομοκρατούν για τον κίνδυνο εξόδου μας από την ευρωζώνη, την ίδια ώρα μας ζητούν στα ομόλογα των δανείων να εφαρμόσουμε το αγγλικό δίκαιο, που ως γνωστόν ανήκει σε χώρα που είναι στην Ε.Ε., αλλά εκτός ευρωζώνης!
Θεωρίες συνωμοσίας
Ο αναγνώστης μας θα ρωτήσει εύλογα λοιπόν, αν είναι τόσο απλό και τόσο εύκολο, γιατί δε θέλουν όλοι να ακολουθήσει η Ελλάδα αυτή τη λύση, που αφήνει ευχαριστημένους και την Ελλάδα, που θα ξεφύγει από το μνημόνιο, και τους δανειστές, που δε θα πρέπει να υποστούν κανένα κούρεμα;
Ίσως γιατί η ελληνική κρίση προκλήθηκε στα πλαίσια ευρύτερου νομισματικού πολέμου και συντηρείται στα πλαίσια του ίδιου νομισματικού πολέμου.
Ταυτόχρονα, η ελληνική κρίση είναι μια θαυμάσια ευκαιρία για πλιάτσικο στην ελληνική δημόσια περιουσία και στο ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα και αυτοί που κινούν τα νήματα δε θέλουν να αφήσουν τέτοια ευκαιρία να πάει χαμένη.
Αυτά όλα μπορεί να είναι θεωρίες συνωμοσίας, όμως είναι και η μόνη λογική εξήγηση γιατί μέχρι σήμερα δεν έχει διερευνηθεί η προφανής (και νόμιμη) λύση για την Ελλάδα, που είναι η, σε διαπραγμάτευση με τους εταίρους, κήρυξη της Ελλάδας σε προσωρινή «δημοσιονομική αδυναμία», ζητώντας από τους πιστωτές να μη χάσουν κεφάλαιο (όπως στο PSI), αλλά μόνον τόκους για κάποιο χρονικό διάστημα, μέχρι να στρώσει η Ελλάδα τα οικονομικά της.
Η Ελλάδα πρέπει να μπορεί να διαχειριστεί μια τέτοια κατάσταση προς το συμφέρον της. Και το καθαρό συμφέρον της είναι, αν χρειαστεί, να επικαλεστεί «δημοσιονομική αδυναμία», όπως είναι όλο και πιθανότερο, και να το κάνει αυτό με τα ελληνικά ομόλογα στο ελληνικό δίκαιο υπαγόμενα, για τους λόγους που ήδη είδαμε.
Ίσως γιατί η ελληνική κρίση προκλήθηκε στα πλαίσια ευρύτερου νομισματικού πολέμου και συντηρείται στα πλαίσια του ίδιου νομισματικού πολέμου.
Ταυτόχρονα, η ελληνική κρίση είναι μια θαυμάσια ευκαιρία για πλιάτσικο στην ελληνική δημόσια περιουσία και στο ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα και αυτοί που κινούν τα νήματα δε θέλουν να αφήσουν τέτοια ευκαιρία να πάει χαμένη.
Αυτά όλα μπορεί να είναι θεωρίες συνωμοσίας, όμως είναι και η μόνη λογική εξήγηση γιατί μέχρι σήμερα δεν έχει διερευνηθεί η προφανής (και νόμιμη) λύση για την Ελλάδα, που είναι η, σε διαπραγμάτευση με τους εταίρους, κήρυξη της Ελλάδας σε προσωρινή «δημοσιονομική αδυναμία», ζητώντας από τους πιστωτές να μη χάσουν κεφάλαιο (όπως στο PSI), αλλά μόνον τόκους για κάποιο χρονικό διάστημα, μέχρι να στρώσει η Ελλάδα τα οικονομικά της.
Η Ελλάδα πρέπει να μπορεί να διαχειριστεί μια τέτοια κατάσταση προς το συμφέρον της. Και το καθαρό συμφέρον της είναι, αν χρειαστεί, να επικαλεστεί «δημοσιονομική αδυναμία», όπως είναι όλο και πιθανότερο, και να το κάνει αυτό με τα ελληνικά ομόλογα στο ελληνικό δίκαιο υπαγόμενα, για τους λόγους που ήδη είδαμε.
Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΗΜΕΡΑ...
Η αλήθεια για τη «στάση πληρωμών»
Στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή, το μόνο που συμβαίνει είναι όλα τα «σφυριά» του οικονομικού, πολιτικού, δημοσιογραφικού και χρηματοπιστωτικού κατεστημένου να ασκούν με κάθε τρόπο μία ιδιότυπη «τρομοκρατία χάους» στον ελληνικό λαό, για το ενδεχόμενο «χρεωκοπίας» της Ελλάδας, επιστροφής στη δραχμή και στις «σπηλιές» των φτωχών της δεκαετίας του ’50, παρότι ξέρουν ότι το 1953 επί Παπάγου ο Σπύρος Μαρκεζίνης με μία υποτίμηση του 70% στο εθνικό νόμισμα όχι απλά ανέταξε την οικονομία, αλλά της έδωσε τη βάση μέχρι το 1975 να τρέχει με ρυθμό ανάπτυξης 7-8% το δεύτερο στο κόσμο μετά την Ιαπωνία.
Ενώ λοιπόν, σύμφωνα με όλες τις οικονομικά παραδεκτές αναλύσεις, ακόμη και του «μπαμπά» της ελεύθερης οικονομίας Άνταμ Σμιθ, η στάση πληρωμών της Ελλάδας αποτελεί το πλέον ρεαλιστικό σενάριο, δε φαίνεται να υπάρχει καμία σοβαρή προετοιμασία της Ελλάδας για να την αντιμετωπίσει, εάν χρειαστεί. Η γενική παραπληροφόρηση - τηλεοπτική και μη - συσκοτίζει την κατάσταση ακόμη περισσότερο. Ο κόσμος ακούει «στάση πληρωμών» ή «χρεωκοπία» και φαντάζεται τα χειρότερα.
Η πραγματικότητα όμως είναι πολύ διαφορετική, αφού, έστω και αν ένα κράτος κηρύξει στάση πληρωμών προς τους δανειστές του (αυτό εννοεί ο όρος «χρεωκοπία» κράτους), το κράτος εξακολουθεί να έχει στη διάθεσή του χρήματα από φόρους για πληρωμές των βασικών του λειτουργιών. «Στάση πληρωμών» ή «χρεωκοπία» κράτους στη διεθνή οικονομική «αργκό» δε σημαίνει ότι το κράτος δεν έχει καθόλου χρήματα, αλλά ότι το κράτος παύει να εξυπηρετεί τα δάνειά του. Άσχετα από το επιθυμητό ή μη μιας στάσης πληρωμών των ελληνικών δανείων, η Ελλάδα πρέπει να προετοιμαστεί για μια τέτοια περίπτωση, για τον πολύ απλό λόγο ότι το ενδεχόμενο αυτό γίνεται όλο και πιο πιθανό. Πώς όμως θα πρέπει να χειριστεί μια τέτοια κατάσταση; Μα με την επίκληση δημοσιονομικής αδυναμίας.
"STATE OF NECESSITY"
Ενώ λοιπόν, σύμφωνα με όλες τις οικονομικά παραδεκτές αναλύσεις, ακόμη και του «μπαμπά» της ελεύθερης οικονομίας Άνταμ Σμιθ, η στάση πληρωμών της Ελλάδας αποτελεί το πλέον ρεαλιστικό σενάριο, δε φαίνεται να υπάρχει καμία σοβαρή προετοιμασία της Ελλάδας για να την αντιμετωπίσει, εάν χρειαστεί. Η γενική παραπληροφόρηση - τηλεοπτική και μη - συσκοτίζει την κατάσταση ακόμη περισσότερο. Ο κόσμος ακούει «στάση πληρωμών» ή «χρεωκοπία» και φαντάζεται τα χειρότερα.
Η πραγματικότητα όμως είναι πολύ διαφορετική, αφού, έστω και αν ένα κράτος κηρύξει στάση πληρωμών προς τους δανειστές του (αυτό εννοεί ο όρος «χρεωκοπία» κράτους), το κράτος εξακολουθεί να έχει στη διάθεσή του χρήματα από φόρους για πληρωμές των βασικών του λειτουργιών. «Στάση πληρωμών» ή «χρεωκοπία» κράτους στη διεθνή οικονομική «αργκό» δε σημαίνει ότι το κράτος δεν έχει καθόλου χρήματα, αλλά ότι το κράτος παύει να εξυπηρετεί τα δάνειά του. Άσχετα από το επιθυμητό ή μη μιας στάσης πληρωμών των ελληνικών δανείων, η Ελλάδα πρέπει να προετοιμαστεί για μια τέτοια περίπτωση, για τον πολύ απλό λόγο ότι το ενδεχόμενο αυτό γίνεται όλο και πιο πιθανό. Πώς όμως θα πρέπει να χειριστεί μια τέτοια κατάσταση; Μα με την επίκληση δημοσιονομικής αδυναμίας.
"STATE OF NECESSITY"
Τα ελληνικά όπλα στη δημοσιονομική αδυναμία
Η δυνατότητα να επικαλεστεί η Ελλάδα «State of Necessity» σε περίπτωση χρηματοδοτικού αδιεξόδου είναι το βασικό της όπλο, που κινδυνεύει με το αγγλικό δίκαιο. Το ελληνικό δίκαιο (άρθρο 31 Ν. 1914/1990) προβλέπει ότι οι όροι των ομολόγων (επιτόκιο, χρόνος αποπληρωμής κ.λπ.) ρυθμίζονται με απλές υπουργικές αποφάσεις. Αυτό σημαίνει ότι, όταν η Ελλάδα επικαλεστεί «δημοσιονομική αδυναμία», μπορεί την άλλη στιγμή με μια απλή υπουργική απόφαση να σταματήσει τόκους και χρεωλύσια των ομολόγων (0% επιτόκιο) και να αναστείλει την πληρωμή τους για όσο διαρκεί η «αδυναμία». Με τον τρόπο αυτό, ρίχνει το έλλειμμά της κατά 6% ή περισσότερο (όσο είναι η δαπάνη των τόκων ως ποσοστό του ΑΕΠ) και σταματάει να έχει την πίεση της αποπληρωμής του χρέους. Το σημαντικότερο: Η νομιμότητα μιας τέτοιας ενέργειας θα κριθεί (πλην περιπτώσεων όπου ενεργοποιούνται ρήτρες διεθνούς διαιτησίας) από τα ελληνικά δικαστήρια.
Το ίδιο ακριβώς μπορεί να κάνει και με τα δάνεια του μνημονίου, με τη διαφορά ότι εδώ θα χρειαστεί νόμος της Βουλής και όχι απλή υπουργική απόφαση. Εδώ η επίκληση της «δημοσιονομικής αδυναμίας» θα είναι όμως πιο ασφαλής, διότι η εφαρμογή της δεν αμφισβητείται έναντι άλλων κρατών ή διεθνών οργανισμών - ασχέτως του ότι η δανειακή σύμβαση του μνημονίου προβλέπει το πρωτοφανές, παραίτηση της Ελλάδας από ασυλίες εθνικής κυριαρχίας. Αυτά δεν ισχύουν όταν υπάρχει «δημοσιονομική αδυναμία», που αποτελεί αναγκαστικό διεθνές δίκαιο. Εδώ η νομιμότητά της θα κριθεί από το δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που δύσκολα θα αρνηθεί ότι η Ελλάδα βρίσκεται πράγματι σε «αδυναμία». Σε απλούς αριθμούς, η επίκληση της «δημοσιονομικής αδυναμίας» σημαίνει για την Ελλάδα αυτόματη μείωση του ελλείμματός της στο 3-4%, το οποίο μπορεί να καλυφθεί (εντός του ευρώ και χωρίς καμία ανάγκη για μετάβαση στη δραχμή) είτε με εσωτερικό δανεισμό, είτε με στοχευμένες περικοπές δαπανών, είτε με δανεισμό από τρίτα κράτη, που θα είχαν ενδιαφέρον ή συμφέρον να δανείσουν την Ελλάδα. Για τους δανειστές της Ελλάδας σημαίνει ότι κρατούν όλο το κεφάλαιό τους, αλλά θα ξεκινήσουν ξανά να εισπράττουν τόκους και να μπορούν να ζητήσουν αποπληρωμή του κεφαλαίου τους όταν η Ελλάδα δηλώσει ότι έχει ξεπεράσει την «αδυναμία». Αυτό θα συμβεί από τη στιγμή που θα επιτευχθούν τα πρώτα πλεονάσματα και βελτιωθεί η διεθνής χρηματοπιστωτική εικόνα της Ελλάδας, ώστε να μπορεί να απευθυνθεί ξανά στις αγορές χρήματος.
neakriti.gr
Το ίδιο ακριβώς μπορεί να κάνει και με τα δάνεια του μνημονίου, με τη διαφορά ότι εδώ θα χρειαστεί νόμος της Βουλής και όχι απλή υπουργική απόφαση. Εδώ η επίκληση της «δημοσιονομικής αδυναμίας» θα είναι όμως πιο ασφαλής, διότι η εφαρμογή της δεν αμφισβητείται έναντι άλλων κρατών ή διεθνών οργανισμών - ασχέτως του ότι η δανειακή σύμβαση του μνημονίου προβλέπει το πρωτοφανές, παραίτηση της Ελλάδας από ασυλίες εθνικής κυριαρχίας. Αυτά δεν ισχύουν όταν υπάρχει «δημοσιονομική αδυναμία», που αποτελεί αναγκαστικό διεθνές δίκαιο. Εδώ η νομιμότητά της θα κριθεί από το δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που δύσκολα θα αρνηθεί ότι η Ελλάδα βρίσκεται πράγματι σε «αδυναμία». Σε απλούς αριθμούς, η επίκληση της «δημοσιονομικής αδυναμίας» σημαίνει για την Ελλάδα αυτόματη μείωση του ελλείμματός της στο 3-4%, το οποίο μπορεί να καλυφθεί (εντός του ευρώ και χωρίς καμία ανάγκη για μετάβαση στη δραχμή) είτε με εσωτερικό δανεισμό, είτε με στοχευμένες περικοπές δαπανών, είτε με δανεισμό από τρίτα κράτη, που θα είχαν ενδιαφέρον ή συμφέρον να δανείσουν την Ελλάδα. Για τους δανειστές της Ελλάδας σημαίνει ότι κρατούν όλο το κεφάλαιό τους, αλλά θα ξεκινήσουν ξανά να εισπράττουν τόκους και να μπορούν να ζητήσουν αποπληρωμή του κεφαλαίου τους όταν η Ελλάδα δηλώσει ότι έχει ξεπεράσει την «αδυναμία». Αυτό θα συμβεί από τη στιγμή που θα επιτευχθούν τα πρώτα πλεονάσματα και βελτιωθεί η διεθνής χρηματοπιστωτική εικόνα της Ελλάδας, ώστε να μπορεί να απευθυνθεί ξανά στις αγορές χρήματος.
neakriti.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου