Όλοι υποψιάζονται ότι ο Τραμπ κατά βάση θέλει να διαπραγματευθεί και εδώ αρχίζουν τα πραγματικά δύσκολα για τον πρόεδρο των ΗΠΑ. Η «μέρα της ελευθερίας» λοιπόν ήρθε
Η«μέρα της ελευθερίας» λοιπόν ήρθε. Ο πρόεδρος Τραμπ ανακοίνωσε σαρωτικούς δασμούς, με εμφανώς όχι μεγάλη προετοιμασία, σαρώνοντας μέχρι τώρα τα χρηματιστήρια, ενδεχομένως δε ξεκινώντας έναν γιγάντιο εμπορικό πόλεμο. Η πολιτική Τραμπ φαντάζει απλή και πειστική με μια πρώτη ματιά: με τους δασμούς είτε θα αναγκάσει τους καταναλωτές στις ΗΠΑ να αγοράζουν προϊόντα παραγωγής ΗΠΑ και επομένως θα ενισχύσει την παραγωγική του βάση, είτε θα σύρει στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης τους εμπορικούς του εταίρους, με το Βιετνάμ και την Ταϊβάν να αποτελούν τους πρώτους «προθύμους» που προσήλθαν στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης.
Το πρόβλημα με την πολιτική του Τραμπ είναι ακριβώς αυτές οι δύο πιθανές επιλογές και ακόμα περισσότερο το γεγονός ότι εμφανίζονται ως δύο εναλλακτικές επιλογές προς τους εταίρους των ΗΠΑ εμμέσως ή άμεσα από τις ίδιες τις ΗΠΑ. Το γεγονός δηλαδή πως είτε θα πρέπει να διαπραγματευτούν με τις ΗΠΑ ένα νέο εμπορικό καθεστώς, είτε να υποστούν μια κατάσταση στην οποία οι ΗΠΑ θα καταναλώνουν δικά τους προϊόντα, δηλαδή προϊόντα εγχώριας παραγωγής. Η ίδια η διλημματική παρουσίαση της πολιτικής των ΗΠΑ είτε αυτή λαμβάνει χώρα ρητώς, είτε υπόρρητα την αποδυναμώνει.
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή: ο πρόεδρος των ΗΠΑ χρησιμοποίησε τον Νόμο Περί Οικονομικών Εξουσιών εν μέσω Διεθνούς Έκτακτης Ανάγκης για να εισάγει τους εν λόγω δασμούς. Ο υπολογισμός των δασμών εδράζεται σε έναν μαθηματικό τύπο, ο οποίος περίπου προσθέτει 10% ως σταθερό ποσοστό αναφοράς σε ένα ποσοστό δασμών που αντιστοιχεί στο εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ με κάθε κράτος. Η λογική του προέδρου Τραμπ συνίσταται στο ότι οποιαδήποτε ανισορροπία στο εμπορικό ισοζύγιο των ΗΠΑ είναι αποτέλεσμα εμπορικών φραγμών, είτε πρόκειται για επισήμους δασμούς είτε για τους λεγόμενους «μη δασμολογικούς φραγμούς», οι οποίοι μπορεί να είναι οτιδήποτε, από τραπεζικά δάνεια κάτω του κόστους για τους εγχώριους παραγωγούς, μέχρι εργασιακό ντάμπινγκ. Ο σχεδιασμός είναι αρκετά πρόχειρος, ωστόσο η λογική του είναι αρκούντως προφανής.
Ο πρόεδρος Τραμπ αξιοποίησε την κήρυξη έκτακτης ανάγκης προκειμένου να παρακάμψει το Κογκρέσο το οποίο και κανονικά κατέχει αυτές τις εξουσίες. Υπάρχουν και μια σειρά ακόμα από σημαντικές λεπτομέρειες συμπεριλαμβανομένων εξαιρέσεων, υπολογισμών διαφόρων επιπέδων κλπ., ωστόσο η γενική εικόνα είναι αυτή.
Ο γιος του προέδρου των ΗΠΑ έσπευσε να δημοσιοποιήσει το εξής μήνυμα: Eric Trumpστο X
Το μήνυμα του γιου του είναι ακριβώς αυτό το οποίο προδίδει ωστόσο τον σκοπό τουλάχιστον εν μέρει της πολιτικής του προέδρου των ΗΠΑ και ως εκ τούτου υπονομεύει όλο τον σχεδιασμό. Για την ακρίβεια το πρόβλημα δεν είναι η συγκεκριμένη δημοσίευση, απλώς αυτή είναι αρκετά προφανής. Όλοι υποψιάζονται ότι ο Τραμπ κατά βάση θέλει να διαπραγματευθεί. Εδώ αρχίζουν τα πραγματικά δύσκολα για τον πρόεδρο των ΗΠΑ: η επιβολή των δασμών έχει νόημα αν πρόκειται να συνοδευτεί από μια επανά-εθνικοποίηση της παραγωγικής βάσης των ΗΠΑ. Μια επένδυση μεταφοράς εργοστασίων, παραγωγικών αλυσίδων κλπ., από μεγάλες εταιρείες στις ΗΠΑ προϋποθέτει σταθερότητα στην εν λόγω πολιτική για μακρό χρονικό διάστημα, ώστε να αξίζει το κόστος της επανά-επένδυσης στις ΗΠΑ. Χωρίς αυτό το πλαίσιο αλλά αντιθέτως μέσα σε μια λογική απλώς σκληρότερης διαπραγμάτευσης με άλλες χώρες, δεν υπάρχει κανένας λόγος να επανά- επενδύσει κανείς στη χώρα που ξεκίνησε την όλη ιστορία αντί να περιμένει να δει πού και πότε θα καταλήξει η διαπραγμάτευση. Επομένως, είναι αρκετά πιθανό να δούμε εκείνες ακριβώς τις εταιρείες τις οποίες θέλει ο πρόεδρος των ΗΠΑ «πίσω» στη χώρα του, να απορροφούν μέρος του κόστους των δασμών και να περιμένουν.
Το πρώτο αυτό πρόβλημα μας φέρνει ενώπιον του δευτέρου προβλήματος της πολιτικής Τραμπ, η οποία εξακολουθεί να είναι μια πολιτική «συστημική» και ως εκ τούτου βαθιά προβληματική. Η αποκατάσταση της παραγωγικής βάσης των ΗΠΑ προϋποθέτει (και έτσι γινόταν πάντοτε) μια τουλάχιστον Κεϋνσιανή πολιτική. Γενναίες δημόσιες επενδύσεις σε όλα τα επίπεδα, αναδιανομή εισοδήματος, ρύθμιση, τραπεζικό σύστημα κατάλληλο για τέτοιες επενδύσεις. Ο σημερινός πρόεδρος και οι άνθρωποί του δεν είναι διόλου φιλικοί προς οποιαδήποτε τέτοια πολιτική. Αντιθέτως, μέχρι σήμερα προωθούν μια πολιτική δημοσίων περικοπών χωρίς ίχνος Κεϋνσιανισμού.
Στην πραγματικότητα ο πρόεδρος των ΗΠΑ διατηρεί όλο το νεοφιλελεύθερο μοντέλο, συνδυάζοντάς το «απλώς» (ή και όχι «απλώς») με μια καταφανώς πρόχειρα σχεδιασμένη και ασταθή πολιτική εμπορικών δασμών. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ μοιάζει περισσότερο να φαντάζεται τον εαυτό του σαν καουμπόι στην «Άγρια Δύση», ο οποίος θεωρεί ότι είναι το πιο «γρήγορο πιστόλι» στο σαλούν, παρά με διαμορφωτή μιας στρατηγικής που προορίζεται να μακροημερεύσει. Το μέλλον θα δείξει αν θα επιβεβαιωθεί ή όχι. Κάτι μας λέει όμως ότι θα διαπιστώσει πως η διεθνής πραγματικότητα είναι πιο σύνθετη και ο νεοφιλελευθερισμός πολύ ξεπερασμένος και καταστροφικός για να επιβιώνει με μεθόδους όπως είναι οι δασμοί. Δεν είναι οι δασμοί λοιπόν από μόνοι τους. Είναι η συνολική κρίση του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού, στην κατεξοχήν μητρόπολή του, που υπονομεύει τις ΗΠΑ. Είναι οι υπέρ- πλούσιοι, είτε χρηματοδότησαν τον Τραμπ, είτε όχι. Είναι ότι ο Τραμπ αποτελεί τμήμα του συστήματος εξουσίας των ΗΠΑ, τουλάχιστον του οικονομικού του τμήματος, ακόμα και αν εμφανίζεται κατά τα λοιπά ως αντισυστημικός. Οι ΗΠΑ χρειάζονται αλλαγή μοντέλου και ο Τραμπ δεν την προσφέρει τίποτα έστω και συναφές προς αυτήν την κατεύθυνση. Ο πλανήτης θα το αντιληφθεί σύντομα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου