του Νίκου Χριστοδουλάκη*
Σε ένα πρόσφατο (και ενδιαφέρον) άρθρο για την Αργεντινή, ο κ. Γ. Βαρουφάκης ισχυρίζεται ότι:
«Το 2001 η Αργεντινή χρεοκόπησε […] Προέβη σε στάση πληρωμών, υποτίμησε το νόμισμά της, είδε το ένα τέταρτο του ΑΕΠ της να εξανεμίζεται, όμως μέσα σε δύο χρόνια […] βρέθηκε να αναπτύσσεται εντυπωσιακά – βλ. το γράφημα το οποίο καταγράφει το κατά κεφαλή ΑΕΠ της χώρας σε δολάρια».
Στην πραγματικότητα η πορεία της αργεντίνικης οικονομίας μετά την χρεοκοπία δεν υπήρξε καθόλου εντυπωσιακή και δεν ξεπέρασε ΠΟΤΕ το μέσο πραγματικό επίπεδο ευημερίας που είχε κατά την περίοδο 1995-1999. Το γράφημα που παρατίθεται αναφέρει μεν ότι το κατά κεφαλή ΑΕΠ είναι σε σταθερά δολάρια 2000, στην πραγματικότητα όμως είναι σε ονομαστικές τρέχουσες τιμές και αυτό δεν είναι σωστό για να εξετάσει κανείς την ανάπτυξη.
Για να υπολογιστεί το κατά κεφαλή ΑΕΠ σε σταθερά δολάρια πρέπει να αποπληθωριστεί με τον δείκτη τιμών ΗΠΑ και τότε προκύπτει μια πολύ διαφορετική εικόνα. Όλα τα στοιχεία είναι ειλημμένα από την βάση του ΔΝΤ, όπως επεξηγείται. Στο Διάγραμμα 2 απεικονίζεται το κατά κεφαλή ΑΕΠ σε ονομαστικές τιμές (μπλέ γραμμή, που είναι σχεδόν ίδια με αυτή του γραφήματος Βαρουφάκη), όσο και σε σταθερές τιμές (κόκκινη διακεκομμένη). Υπάρχουν και άλλοι τρόποι μέτρησης σε μονάδες αγοραστικής δύναμης που δίνουν πιο ευνοϊκά αποτελέσματα, αλλά τα στοιχεία πληθωρισμού της Αργεντινής είναι πολύ κάτω της πραγματικότητας και για αυτό δεν χρησιμοποιούνται σε διεθνείς συγκρίσεις.
Πηγή: Στοιχεία του ΔΝΤ για κατά κεφαλή ΑΕΠ Αργεντινής και ΔΤΚ ΗΠΑ, εδώ και εδώ.
Με μια απλή ματιά στο Διάγραμμα 2, φαίνεται ότι το κατά κεφαλή πραγματικό ΑΕΠ παρέμενε ακόμα και το 2013 χαμηλότερο από το επίπεδο που είχε το 1997-1999. Φέτος γνωρίζει νέα μεγάλη πτώση κατά -27% σε σύγκριση με το 2013. Δηλαδή σε μια μόνο χρονιά, η Αργεντινή υφίσταται μεγαλύτερη καθίζηση από την συρρίκνωση που υπέστη η ελληνική οικονομία σε όλη την διάρκεια του Μνημονίου 2010-2013! Με τις πρόσφατες εξελίξεις, η καθίζηση θα πάρει μεγαλύτερες διαστάσεις.
Από το Διάγραμμα μπορεί κανείς να υπολογίσει και τις συνολικές απώλειες της μέσης ευημερίας που σημειώθηκαν από το 2001 έως σήμερα. Με συντελεστή προεξόφλησης 5% ετησίως, κάθε πολίτης έχασε συνολικά την περίοδο 2002-2014 πάνω από δύο ετήσια εισοδήματα του 2001. Αυτό σημαίνει ότι αν -ό μη γένοιτο- ακολουθήσουμε φέτος την μοίρα της Αργεντινής, κάθε έλληνας θα χάσει σε μια δεκαετία περίπου 35.000 ευρώ, επιπλέον των όσων έχει υποστεί μέχρι σήμερα.
Ήταν προφανές ότι το 2002 η Αργεντινή χρειαζόταν αλλαγή δημοσιονομικής πολιτικής για να βγει από την βαθιά ύφεση, αλλά επίσης και νομισματική σταθερότητα για να αντιμετωπίσει την εγγενή απειλή του πληθωρισμού. Από τη στιγμή που το ΔΝΤ επέμενε στην εφαρμογή μιας απηνούς λιτότητας, ενώ την ίδια στιγμή αρνείτο να βοηθήσει με ρευστότητα, η χρεοκοπία του 2002 ίσως ήταν αναπόφευκτη. Σε καμιά περίπτωση όμως δεν απέβη λυτρωτική για τη χώρα, η οποία για μια δεκαετία και πλέον βιώνει μεγάλες απώλειες εισοδήματος και μεγάλες ανισότητες. Η πρόσφατη στοχοποίησή της από αμείλικτους κερδοσκόπους, δείχνει ότι η μονομερής στάση πληρωμών δεν έλυσε ούτε καν το πρόβλημα του χρέους.
Αν υπάρχει κάποιο μάθημα για την Ελλάδα, είναι ότι για να αποφύγει την ασφυξία που υπέστη η Αργεντινή το 2001 πρέπει επειγόντως να διαμορφωθεί μια πιο ελαστική δημοσιονομική προσαρμογή και ενίσχυση των δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων που θα οδηγήσει σε κάποια ανάπτυξη και απασχόληση. Ταυτόχρονα πρέπει όμως να κρατήσει ως κόρη οφθαλμού το ευρώ, για να αποφύγει την ανυπολόγιστη καθίζηση των πραγματικών μισθών και τη διαρκή αβεβαιότητα. Το πρόβλημα του χρέους πρέπει να λυθεί συναινετικά και όχι μονομερώς, γιατί διαφορετικά θα ζήσουμε την πορεία της Αργεντινής, ίσως και πιο επώδυνα.
Η Αργεντινή αξίζει όλη μας τη συμπαράσταση στη στυγνή κερδοσκοπική επίθεση που δέχεται, αλλά και η Ελλάδα αξίζει να αποφύγει τη συμφορά της και όχι να κάνει ομοιοπαθητική.
*Ο Νίκος Χριστοδουλάκης είναι Καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Στο πρόσφατο βιβλίο του «Ευρώ ή Δραχμή;» περιγράφεται η κατάρρευση της Αργεντινής και η πορεία που ακολούθησε τη χρεοκοπία.
ΥΓ του blog: Ο Νίκος Χριστοδουλάκης διετέλεσε Γενικός Γραμματέας Έρευνας και Τεχνολογίας (1993-1996) και οικονομικός σύμβουλος του Πρωθυπουργού κ.Σημίτη (1996). Από το 1996 ως το Μάρτιο του 2000 ήταν Υφυπουργός Οικονομικών αρμόδιος για τον Προϋπολογισμό και τη διαχείριση του Δημόσιου Χρέους (περίοδος κρίσιμη για την είσοδο της χώρας στην Ευρωζώνη). Στη συνέχεια διετέλεσε Υπουργός Ανάπτυξης στο διάστημα 2000-2001 και Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών στο διάστημα 2001-2004. Έκτοτε είναι Καθηγητής Οικονομικής Ανάλυσης στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Τα συμπεράσματα και οι θύμησες δικές σας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου