Αλέκος Λασκαράτος
Το πτυελοδοχείο (Spittoon, αγγλ., Crachoir, γαλλ.), είναι ένα σκεύος, συνήθως μεταλλικό, σε σχήμα διπλού στρογγυλού βάζου, στο οποίο, παλαιότερα, την εποχή που δεν υπήρχαν τα χαρτομάντιλα, οι ασθενείς σε νοσοκομεία ανακουφίζονταν από τα πτύελα-φλέματά τους, φτύνοντας μέσα σ’ αυτό. Σήμερα, ευτυχώς, δεν υπάρχουν πια και δεν χρησιμοποιούνται τα αηδιαστικά αυτά σκεύη.
Κι όμως υπήρχαν σίγουρα παλιά, και υπάρχουν ακόμα και σήμερα άνθρωποι που χρησιμοποιούν, με τη μεταφορική έννοια, άλλους ανθρώπους ως «πτυελοδοχεία». Οι άνθρωποι αυτοί κουβαλάνε μέσα τους κάτι που τους βασανίζει, ένα βάρος από το οποίο θέλουν να απαλλαγούν, από το οποίο θέλουν να ανακουφιστούν. Έτσι, εσύ, ο φίλος, ο κολλητός, σπανιότερα ο απλός γνωστός, χωρίς να το έχεις επιδιώξει και χωρίς να τo έχεις σκαλίσει το πράγμα, γίνεσαι αντικείμενο προσωπικών εκμυστηρεύσεων από τον άλλο, σε βαθμό, πολλές φορές, που οι εκμυστηρεύσεις αυτές σε κάνουν να αισθάνεσαι άβολα. Έτσι, πριν περίπου δεκαπέντε χρόνια, φίλος καλός μου εκμυστηρεύτηκε πως η ζωή του με τη γυναίκα του, πολύ καλή φίλη και αυτή, ήτανε μια κόλαση και πως η εικόνα του ευτυχισμένου ζευγαριού που δίνανε προς τα έξω, ήταν τελείως ψεύτικη και πλασματική. Ήταν αυταρχική, τον τρομοκρατούσε και τον απειλούσε συνεχώς και ο ίδιος ήταν πολύ δυστυχισμένος. Έλεγε, έλεγε, έσουρε, έσουρε, και σταματημό δεν είχε. Εγώ ο δυστυχής, από τη μεριά μου, άκουγα με λύπη όσα λέγονταν τόσο για εκείνον όσο και για εκείνην. Είχα γίνει το ανθρώπινο πτυελοδοχείο του φίλου μου, ο οποίος μετά τα όσα είπε, έδειχνε ανακουφισμένος και χαμογελαστός, ενώ εγώ ένιωθα σαν να μου είχες πετάξει πέτρα στο κεφάλι. Θα μου πείτε οι φίλοι (και) γι’ αυτό είναι. Για τις δύσκολες στιγμές. Δεν έχω αντίρρηση. Έλα όμως που ο φίλος μου τα ξαναβρήκε (ευτυχώς) με τη γυναίκα του, άλλαξε όμως (δυστυχώς) συμπεριφορά απέναντί μου. Μετά την ανακούφιση που του έφερε το πτυελοδοχείο (δηλαδή εγώ), με κοίταζε με μια κάποια αποστροφή και απόσταση σαν να έβλεπε τα πτύελά του που, τώρα που ήταν καλά, του φέρνανε αηδία και ντροπή, του θυμίζανε κακές εποχές, και δεν ήθελε να τα (με) βλέπει πια. Έτσι, έχασα, ουσιαστικά, έναν φίλο. Τη συμπεριφορά αυτή την έχω βαφτίσει «το σύνδρομο του πτυελοδοχείου» (ίσως στην ψυχολογία και την ψυχανάλυση να υπάρχει πιο δόκιμος όρος). Τον είδα ξανά πριν λίγες μέρες. Χαιρετηθήκαμε σαν δύο ξένοι.
Ο μεγάλος μας ποιητής Κ.Π. Καβάφης, βαθύς γνώστης της ανθρώπινης φύσης και συμπεριφοράς, λέει στο ποίημά του “Όσο μπορείς”:
Κι αν δεν μπορείς να κάμεις την ζωή σου όπως την θέλεις,
τούτο προσπάθησε τουλάχιστον
όσο μπορείς: μην την εξευτελίζεις
μες στην πολλή συνάφεια του κόσμου,
μες στες πολλές κινήσεις κι ομιλίες.
Μην την εξευτελίζεις πηαίνοντάς την,
γυρίζοντας συχνά κ' εκθέτοντάς την
στων σχέσεων και των συναναστροφών
την καθημερινήν ανοησία,
ως που να γίνει σα μια ξένη φορτική.
Εδώ σε απαγγελία Γ.Π. Σαββίδη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου