Του Γιώργου Παπασπυρόπουλου
Η Αριστερά δεν είναι μια ούτε έχει μια μοναδική θεωρία. Όπως μάθαμε δύσκολα τον εικοστό αιώνα έχει πολλές θεωρίες και αποτελείται από ένα όλο και διογκούμενο σύνολο κινημάτων για τα δικαιώματα, την ισότητα, την αλληλεγγύη και την απελευθέρωση.
Η Αριστερά είναι περισσότερο ένα παγκόσμιο κοινωνικό φόρουμ (όπως και ορθά ονομαζόταν η απάντηση των κινημάτων στην παγκοσμιοποίηση όπου η Αριστερά ξαναβρήκε τον εαυτό της τον χαμένο στον μπολσεβικισμό) παρά ένα ορισμένο και περιορισμένο πολιτικό μονολιθικό ρεύμα. Με αυτήν την έννοια δεν έχει και ιδιοκτήτες.
Οι διασπάσεις στην Αριστερά έχουν σχεδόν πάντα ένα εσωτερικό δράμα και χρειάζονται χρόνια, συχνά δεκαετίες για να μπορέσουν οι πρώην κομματικοί σύντροφοι απλά να ξανασυζητήσουν. Κι αυτό όμως δείχνει να αλλάζει. Όπως και ο κόσμος.
Ο ΣΥΡΙΖΑ από την αρχή ήταν μια τέτοια περίπτωση. Τροτσκιστές και σταλινικοί, ανανεωτικοί και δογματικοί, διεθνιστές και εθνικιστές, εκσυγχρονιστές και λαϊκιστές έκατσαν και τα βρήκαν (από)τιμώντας έτσι και την κατάρρευση των μύθων του υπαρκτού σοσιαλισμού. Μέχρι ενός σημείου βέβαια. Του σημείου της διακυβέρνησης.
Η εκλογική νίκη αυτού του ΣΥΡΙΖΑ ήταν και η αρχή του τέλους για τον ίδιο. Ως ομοσπονδίας τόσο διαφορετικών θέσεων και στρατηγικών. Η πολύχρωμη πεταλούδα ξανάγινε κάμπια. Η νέα πεταλούδα θάχει αναγκαστικά λιγότερα χρώματα, λιγότερες θεωρίες και πιο συγκεκριμένο σχέδιο πτήσης. Έτσι είναι η ζωή της Αριστεράς: όταν οι συνθήκες είναι οι κατάλληλες έρχεται η ώρα της μεταμόρφωσης από ιδεολογική οραματική συλλογικότητα σε δύναμη διαχείρισης - και στην διαχείριση δεν υπάρχει περίπτωση θεωρητικών πειραμάτων αλλά εφαρμογής εφικτών και συγκεκριμένων λύσεων - λύσεων από τις οποίες εξαρτάται η ζωή και το μέλλον των ανθρώπων που αφορούν. Κυριολεκτικά.
Σε αυτές τις συνθήκες, η Αριστερά συνήθως διασπάται. Βελούδινα ή δραματικά, πάντως διασπάται.
Μερικοί ξαναπαίρνουν "τα βουνά" για να συνεχίσουν την αντίσταση στον κίνδυνο τώρα πια της ενσωμάτωσης. Για να μπορούν να συνεχίσουν να εκπονούν θεωρητικά σχέδια απελευθέρωσης.
Άλλοι ενσωματώνονται φαινομενικά (με το όπλο παρά πόδας) ή και πραγματικά στο νέο "σύστημα" , αναμένοντας την επόμενη κρίση που αναπόφευκτα θα έλθει (όπως λέει η θεωρία) για να αποδείξουν στην πράξη το ανέφικτο της διαχείρισης ή απλά προσδοκώντας προσωπικά οφέλη από αυτήν.
Τέλος, κάποιοι αναλαμβάνουν να κάνουν πράξη ό,τι αριστερό υπάρχει που να έχει πρακτική εφαρμογή. Διαχειρίζονται μεροληπτικά το σύστημα υπέρ των αδυνάτων, διερευνώντας τις πιθανότητες να μην απορροφηθούν από αυτό - αφού ακόμη δεν υπάρχει ένα έτοιμο εναλλακτικό σύστημα ή μη σύστημα, πουθενά στον κόσμο αυτό, παρά μόνο σε μικρές απομονωμένες αυτόνομες κοινότητες αναρχοκομμουνιστικής κατεύθυνσης.
Το τι επιλέγει κανείς στις συνθήκες σαν την σημερινή, όπου η Αριστερά βρίσκεται στην κυβέρνηση αλλά όχι στην εξουσία, είναι απρόβλεπτο. Δεν υπάρχει έτοιμη συνταγή. Και αυτό γιατί η εξουσία είναι πρακτικά αδύνατον να αποκτηθεί ολοκληρωτικά (ας μη γελιόμαστε) σε ένα περιβάλλον περιορισμένης εθνικής αυτονομίας, όχι μόνο λόγω της συμφωνημένης συμμετοχής μας στην ΕΕ και την ευρωζώνη αλλά ούτως ή άλλως, εξ αιτίας της υλοποιημένης παγκοσμιοποίησης που ελέγχει εύκολα το εμπόριο, την παραγωγή, τον ανταγωνισμό και εν γένει τις πιθανότητες μιας μοναδικής χώρας να κάνει ανεξάρτητη πολιτική.
Όσοι/ες λοιπόν επιλέγουν τον πολιτικό αναχωρητισμό είναι απολύτως δικαιολογημένοι/ες. Έχουν δίκιο. Το μόνο που μπορεί να γίνει με βεβαιότητα 100% είναι αντίσταση και πάλι αντίσταση. Μέχρι... ποιος ξέρει μέχρι πότε. Στο μεταξύ από την κινηματική αριστερά προκύπτουν πάντοτε σημαντικά παράπλευρα οφέλη και πολύτιμες εμπειρίες συλλογικότητας και αυτοδιαχείρισης - ακόμη και επιμέρους κατακτήσεις.
Όσοι/ες επιλέγουν την "παράνομη"ή under cover δραστηριότητα έχουν επίσης δίκιο. Το σύστημα είναι σε συνεχή κρίση - κάποια στιγμή μπορεί από καραμπόλα (όπως το 1917) να βρεθούν στην εξουσία χωρίς να το πολυκαταλάβουν. Μα πρέπει να είναι έτοιμοι/ες γι αυτό - μια τέτοια εξουσία έρχεται μόνο ως "επανάσταση" και συντηρείται ως επαναστατική εξουσία δλδ με τη βία στη θέση της βίας της πρώην εξουσίας. Αυτό δεν περιμένει και το ΚΚΕ; Στο μεταξύ ασκούμαστε στην πειθαρχία, χακάρουμε το σύστημα, ετοιμάζουμε ως μινιατούρα μέσα στο κόμμα μας, τις δομές του "λαϊκού" κράτους. Και έχει ο ...Μαρξ.
Τι μένει; Η γυμνή αριστερή προσέγγιση.
Χωρίς ιδεολογήματα και φιοριτούρες, χωρίς δικαιολογίες και προσκόμματα. Η προσέγγιση της θυσίας των θεωρητικών εμμονών χάρις στην πραγματική πραγματικότητα. Η προσέγγιση της μη καθαρότητας στα μέσα και τις μεθόδους που μπορεί να φαίνονται όπως θέλουν αρκεί να πιάνουν τα ποντίκια όπως έλεγε και ο μεγάλος μεταρρυθμιστής.
Στην γυμνή προσέγγιση υπάρχουν εμπόδια και πιθανότητες - και απέραντη πραγματικότητα. Αν έχει κάτι η Αριστερά να προσφέρει στους ανθρώπους με σάρκα και οστά είναι η γυμνή της αλήθεια: ο μετασχηματισμός εκείνου που μπορεί να μετασχηματιστεί. Όχι τα όνειρα των αναχωρητών, την ενσωμάτωση στο σύστημα ή την πειθαρχία των οπαδών της βίαιης ανατροπής.
Η Αριστερά μπορεί να προσφέρει ψωμί και πολιτισμό - δικαιοσύνη και διαφάνεια - ισονομία και δικαιώματα. Και μπορεί να το κάνει μόνο αν δεν τα επιφυλάσσει για τον εαυτό της.
Η περίπτωση του ΣΥΡΙΖΑ είναι ακριβώς αυτή: έχει μπροστά του άλυτα και χρονίζοντα προβλήματα που του κληροδότησε ένα παρασιτικό πελατειακό κομματικό κράτος δεκαετιών και μια σκόπιμη θεσμική υπανάπτυξη. Έχει στα χέρια του μια χώρα μη κανονική, ένα φέουδο των καρτέλ, των συντεχνιών και των ευγενών επαγγελμάτων, των μιζαδόρων μεσαζόντων, των λαθρεμπόρων πετρελαίου και των τσιφλικάδων της Εκκλησίας ΑΕ που μισθοδοτεί το προσωπικό της από το κράτος. Έχει στα χέρια του μια ημιθανή ενδογενή παραγωγή καθημαγμένη για δεκαετίες χάριν των εισαγωγών, μια επιχειρηματικότητα κυνηγημένη για να προσαρμοστεί στην μίζα, και τον μεταπρατικό μη εθνικό χαρακτήρα των κυριάρχων ελίτ. Και ένα πολιτικό σύστημα εξωνημένο στα έσχατα όριά του. Είναι μοίρα και ανάγκη να επιλύσει η Αριστερά τα προβλήματα "ολοκλήρωσης" του ελληνικού καπιταλισμού. Θέλει δεν θέλει. Γιατί με αυτό το κράτος κανείς δεν κυβερνά, καμιά μεταρρύθμιση δεν έχει τύχη. Είναι δουλειά της Αριστεράς να βοηθήσει την επιχειρηματικότητα να ξαναβρεί τον στόχο της που είναι η παραγωγή πλούτου σε υγιή πλαίσια και τους παραγωγούς να ξαναπάρουν την παραγωγή και την ανασυγκρότηση στα χέρια τους. Κλασικό αστικό καθήκον που δεν υπηρετήθηκε ποτέ. Είναι δουλειά της Αριστεράς πλέον, ένα κράτος που θα εγγυάται ένα πλαίσιο δικαίου και ένα δημόσιο υπηρεσιών για την χώρα και όχι για τον εαυτό του. Κάθε άλλη πολιτική δύναμη έχει αποτύχει σκόπιμα ή από ανικανότητα να τα κάνει αυτά.
Κι αν φαίνονται αυτά δευτερεύοντα και ταπεινωτικά καθήκοντα για τους αναχωρητές ή τα "κομάντο" της Αριστεράς, για την χώρα είναι ό,τι πιο κρίσιμο και επείγον υπάρχει. Με αυτήν την έννοια, ο καθένας μπορεί να πάρει τον δρόμο του και την ευθύνη που του αναλογεί: άλλοι να ετοιμάσουν την επανάσταση και άλλες να επιλύσουν τα (και δικά τους) άμεσα προβλήματα επιβίωσης και ταυτόχρονα βιωσιμότητας. Από τα παραπάνω συνάγεται εύκολα ότι δεν χρειαζόμαστε τόσο δράμα στην Αριστερά, για μια ώριμη πλέον μεταστροφή της στα καθήκοντα και τις υποχρεώσεις των ανθρώπων. Την ζέουσα καθημερινότητα. Η εκλογική νίκη οδηγούσε άλλωστε αναγκαστικά εδώ: στα χέρια μέσα στη βρωμιά και τα σκουπίδια του παρελθόντος. Γιατί "κρατάς τα χέρια σου λευκά και καθαρά αν δεν κάνεις τίποτε" όπως έλεγε και ο αείμνηστος Μιχάλης Παπαγιαννάκης. Και μια κυβερνώσα αριστερά δεν μπορεί να μην κάνει τίποτα... Όσο για την "διάσπαση", αυτή δεν είναι παρά ένα θεατρικό δρώμενο όσων από τους αναχωρητές και τα κομάντο, επιμένουν να παραμείνουν σαν το ΚΚΕ ωσεί παρόντες, σε μια πραγματικότητα που δεν τους ταιριάζει. Μήπως λοιπόν να το ξανασκεφτούν πριν οι φίλοι γίνουν εχθροί και οι συλλογικότητες κομμάτια χωρίς λόγο; Υπάρχει πάντοτε η επιλογή "διαφωνώ και παραιτούμαι", "διαφωνώ και αποχωρώ" - ειδικά όταν δεν υπάρχει κανένα σημάδι ότι η κοινωνία είναι στα πρόθυρα της επανάστασης ή τουλάχιστον της εξόδου σε εθνικό νόμισμα.
Σε κάθε περίπτωση η Αριστερά είναι πλέον γυμνή - και ως επιτέλους πραγματική, ωραία...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου