Παντελής Μπουκάλας
Οκτώμισι μήνες πριν, όταν ακόμα δεν θέλαμε να πιστέψουμε ποια μαυρίλα θα πνίξει μέχρι τέλους το 2020, η αφορμή για κάποιες πρώιμες σκέψεις για τη μόλυνση και της δημοκρατίας από τον νέο κορωνοϊό ήταν ο Βίκτορ Ορμπαν. Και συγκεκριμένα η κυνική απόφασή του να μεταφράσει την υγειονομική κρίση σε ευκαιρία επιβολής τής ενός ανδρός αρχής. Το στρατήγημά του; Επεισε τη Βουλή της Ουγγαρίας, ελεγχόμενη από το κόμμα του, αφενός να νομιμοποιήσει τις υπερεξουσίες του, το δικαίωμά του δηλαδή να κυβερνά με διατάγματα, και αφετέρου να αυτοκαταργηθεί αμέσως έπειτα. Πιθανόν η δημοκρατία δεν έχει αδιέξοδα, ο απολυταρχισμός πάντως δεν έχει σίγουρα.
Σημείωνα λοιπόν στην «Κ» στις 3 Απριλίου, υπολογίζοντας και αρκετά άλλα δείγματα ορμπανισμού ή τραμπισμού: «Στριμωγμένος, σχεδόν ντροπιασμένος, ακούγεται ο δήμος μέσα από τις λέξεις “επιδημία” και “πανδημία”, που μοιάζουν άχαρες, ίσως και αχάριστες. Η κατάπτωση από το θετικό στο αρνητικό, από το όμορφο και ελπιδοφόρο του όρου “δημοκρατία” στο καταθλιπτικό του όρου “πανδημία”, δεν είναι εύκολη. Τσακίζει κόκαλα. Επικίνδυνη για τα πάντα η πανδημία, απειλεί ήδη και τη δημοκρατία. Αναμπουμπούλα δίχως λύκους δεν εννοείται. Και σαν λύκοι, ή τσακάλια, συμπεριφέρονται όσοι θηρευτές της πολιτικής ένιωθαν πως η φόρμα της δημοκρατίας περιόριζε υπερβολικά τις φιλοδοξίες τους και δεν τους επέτρεπε να ηγεμονεύσουν όπως τους όρισε αυτοπροσώπως η Ιστορία. Γι’ αυτούς η κρίση είναι όντως ευκαιρία. Για να αναιρέσουν κεκτημένα, να στραγγαλίσουν τον κοινοβουλευτισμό, να φαλκιδέψουν τη δημοκρατία». Πάντα με την ιδεώδη πρόφαση της έκτακτης συνθήκης.
Στον μύλο που μας περιέλαβε και μας αλέθει από την αρχή του χρόνου, και με το τέλος των βασάνων άδηλο, παρά την προσδοκία των εμβολίων, η αγωνία για τη ζωή, τη δική μας και των συγγενών και φίλων, είτε εδώ ζουν είτε σε χώρες του εξωτερικού, απέσπασε πλήρως την προσοχή μας.
Παραμείναμε βέβαια πολιτικά ζώα, ωστόσο ο νους μας επέλεξε τον δρόμο του θερμού συναισθήματος, όχι της ψυχρής ανάλυσης. Προσηλωθήκαμε στην πρόδηλη και εξαιρετικά στενάχωρη διάσταση της κρίσης, την υγειονομική. Και ασχοληθήκαμε αρκετά λιγότερο με την πολιτική διάσταση. Με όσα συντελούνταν υπόκωφα, σε ένα αφανές βάθος, χωρίς βουερή κάλυψη.
Μόνο που τα κακά σημάδια πλήθαιναν ραγδαία. Οχι μονάχα τα αμιγώς ελληνικά, που προμηνούσαν ότι το ήδη εξασθενημένο εθνικό σύστημα δεν θ’ αντέξει ένα δεύτερο, σφοδρότερο κύμα, αν δεν ενισχυθεί ουσιωδώς και όχι μόνο στην επικράτεια των πρωθυπουργικών διαγγελμάτων (που κι αυτά πλήθυναν). Αλλά και τα σημάδια απ’ όλο τον πλανήτη που πιστοποιούσαν ότι η δημοκρατία είχε αρχίσει να φθείρεται σοβαρά. Και ότι η φθορά αυτή, που έπληττε δικαιώματα και ελευθερίες, δεν συντελούνταν κάπου αλλού, μακριά από μας, αποκλειστικά σε καθεστώτα ήδη αυταρχικά, που εκμεταλλεύτηκαν τον ιό για να γίνουν τραχύτερα. Ηταν ορατή και στις χώρες της Δύσης.
Ας πάμε πίσω-μπρος. Στις 21 Οκτωβρίου 2020, ρεπορτάζ στην «Καθημερινή», βασισμένο στον Economist, πληροφορούσε υπό τον τίτλο «Η πανδημία βλάπτει σοβαρά τη δημοκρατία», που τον δανείζομαι για τις σημερινές «Υποθέσεις», ότι στη διάρκεια της κρίσης οι βασικές ελευθερίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα επλήγησαν σε ογδόντα χώρες. Τα στοιχεία προέκυψαν από έρευνα του Freedom House, μιας δεξαμενής σκέψης που εδρεύει στην Ουάσιγκτον (να βαρύνεται άραγε από ό,τι αναθεματίζει σαν αριστερό-σοσιαλιστικό ο Ντόναλντ Τραμπ;). Η υποχώρηση της δημοκρατίας αφορά και καθεστώτα ήδη αντιδημοκρατικά αλλά και δυτικού τύπου πολιτεύματα. «Αξίζει να σημειωθεί», υπογραμμιζόταν στο κείμενο της «Κ», «ότι στις χώρες όπου υπήρξε περιορισμός των δημοκρατικών ελευθεριών συγκαταλέγεται και η Ελλάδα». Δεν πέρασε μήνας και το Freedom House δικαιώθηκε από το «πείραμα-Πολυτεχνείο»: σενάριο Κ. Μπογδάνος (ναι, αυτός που κόπηκε προς στιγμήν από τα ψηφοδέλτια της Ν.Δ. επειδή, «ηλιθιωδώς» καθ’ ομολογίαν του, είχε προσυπογράψει φασίζουσα ιντερνετική απαίτηση για «τανκς στην ΕΡΤ»)· σκηνοθεσία Μ. Χρυσοχοΐδης (ναι, αυτός που σαν ΠΑΣΟΚ κατακεραύνωνε τους «αδέξιους δεξιούς που σκέφτονται με λογικές του ’50 και επιχειρούν με γιουρούσια και Ματατζήδες» κ.λπ.)· ξ-υλοποίηση ιδέας 6.000 αστυνομικοί και τρεις αύρες, «Αίαντες» λέει. Σίγουρα τις βάφτισαν έτσι τιμώντας τον Αίαντα τον Λοκρό, σκληρόψυχο, ασεβή και ιερόσυλο, όχι τον Αίαντα τον Τελαμώνιο, γενναίο και καλόψυχο, ώσπου κλονίστηκαν τα λογικά του από την αδικία των Ατρειδών.
Πάλι στη μεγάλη εικόνα: Επίσης με πηγή την αναφορά του Economist στα πορίσματα του Freedom House, το tvxs.gr δημοσιεύει την 1η Νοεμβρίου αναλυτικότερα στοιχεία για τα οικουμενικά παθήματα της δημοκρατίας, καθώς και τον γεωπολιτικό χάρτη που σχηματίζεται βάσει αυτών. Εκεί η Ελλάδα έχει το ίδιο χρώμα (που δηλώνει περιστολή ελευθεριών) με χώρες σεσημασμένα αντιδημοκρατικές, όπως η Κίνα, η Τουρκία, η Λευκορωσία, οι Φιλιππίνες, η Ταϊλάνδη, η Ουγκάντα, αλλά και με τη Γαλλία και τις ΗΠΑ. Τιμή μας;
Ιδιο το δόγμα-πρόσχημα σε δεκάδες κράτη (η αντιμετώπιση της πανδημίας), ίδια η αιτιολόγηση (η μη διασπορά του ιού και η μη πρόκληση αισθημάτων ανασφάλειας), ανάλογη η κακοήθης μετάλλαξη του τρόπου διοίκησης: διατάγματα του Ενός ή πράξεις νομοθετικού περιεχομένου ελάχιστα έως μηδενικά θεμελιωμένες σε αυθεντικά στοιχεία και πραγματικές ανάγκες (ας θυμηθούμε ότι εδώ ακόμα και ο πανάκριβος «Μεγάλος Περίπατος» των θλιβερών φοινίκων συναρτήθηκε ψευδώς με την αποτροπή της πανδημίας). Ιδια και η μέθοδος: απαγόρευση των δημόσιων συναθροίσεων και διαδηλώσεων (σε 158 χώρες) και φίμωση του Τύπου, απροσχημάτιστη και πλήρης ή «έντεχνη» και μερική. Σε έρευνα των Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα, τον Απρίλιο, οι κυβερνήσεις που παρενοχλούσαν τα ΜΜΕ με πρόσχημα τον ιό ήταν 38. Στην έρευνα του Freedom House λίγους μήνες αργότερα, ήταν 91. Αρρώστια πάνω στην αρρώστια.
Από τον Οκτώβριο στον Αύγουστο: Σε ρεπορτάζ του «Ποντικιού» (27.8), με τίτλο «Θηριώδης καταστολή λόγω του κορωνοϊού», σημειώνεται ότι «σε όλη την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή, μέχρι την Ινδία και την Κίνα, τα περισσότερα κράτη, υπό τον φόβο της εξάπλωσης της πανδημίας, μετατράπηκαν σε μηχανισμούς παρακολούθησης κάθε κίνησης των πολιτών 24 ώρες το 24ωρο»: μπλόκα της αστυνομίας ή του στρατού, ντρόουν, μηνύματα SMS, αυτοκαταδοτικές εφαρμογές στα κινητά, ηλεκτρονικά βραχιόλια, αποστολή σέλφι ανά ημίωρο κ.λπ. Το «1984» εν έτει 2020.
Ετσι εξηγείται και το ψήφισμα της Ευρωβουλής στις 13 Νοεμβρίου. Τι επισημαίνει; Οτι τα μέτρα έκτακτης ανάγκης ενέχουν τον «κίνδυνο κατάχρησης εξουσίας». Γι’ αυτό και, «όταν θίγουν τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα, πρέπει να είναι άκρως αναγκαία, αναλογικά, προσωρινού χαρακτήρα και να υπόκεινται σε δημοκρατικό έλεγχο». Τα στοιχειώδη. Που είναι πρόδηλο ότι απειλούνται. Τόσο πρόδηλο που πολλοί (κάνουν ότι) δεν το βλέπουν.
ΦΩΤ: Eργο από την έκθεση σύγχρονων μικρογλυπτών του καλλιτέχνη Γιάννη Καστρίτση με τίτλο «Ο δρόμος προς τη θυσία», που διοργανώνει η Εφορεία Αρχαιοτήτων Φλώρινας στο Αρχαιολογικό Μουσείο της πόλης. Εως τις 31/1/2021.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου