Γι’ αυτόν που σμιλεύτηκε
Αλέξανδρος Στεργιόπουλος
Ο χρόνος τον σμίλεψε και τον άφησε ανολοκλήρωτο. Τα ιερά τραύματα δεν επουλώθηκαν ποτέ. Έτσι έπρεπε. Ήξερε ότι θα θυσιαστεί. Δεν ήξερε το πού θα σταματήσει ο σμιλευτής. Κανείς δεν το ξέρει. Το τέλος είναι πάντα ξαφνικό και επώδυνο. Όταν έρχεται πρόωρα χαράζει την απροετοίμαστη σιωπή. Οι ήχοι δεν βρίσκουν γαλήνη και αιωρούνται σαν ημιφωτισμένα αστέρια. Πριν σωπάσει, όμως, είχε δώσει τα δάκρυα και το αίμα του. Είχε δώσει το φως και τους ανθρώπους που κατοικούσαν μέσα στους ανθρώπους. Η άφθαρτη σμίλη άνοιγε δρόμους στο κορμί και την ψυχή του. Το αλμυρό ύδωρ έβρισκε την έξοδο του και τα μάτια απελευθέρωναν το υγρό φως τους. Ο σμιλευμένος είχε τη δική του σμίλη. Ο Λόγος ήταν και πάνω στα ανθρώπινα εργάστηκε, δοκιμάστηκε. Το πρώτο σχήμα έγινε καλούπι για το επόμενο, το αιώνιο. Εκεί, στην πρώτη πηγή, ρίχτηκε η φτερωτή ματιά, ένα κλαδί σημύδας, το χώμα μιας καμπάνας, ένα δεύτερο φεγγάρι, ένα κερί, ένα πράσινο μπουκάλι γεμάτο με το νερό της σκέψης και η φωτιά. Ο χρόνος δούλευε παράλληλα με αυτόν και όταν «άκουσε» τη λέξη «δράση», κατάλαβε ότι ο νέος άνθρωπος είχε γεννηθεί! Ο άγιος των αγίων της τέχνης, αυτός που σμιλεύτηκε, ο μέγας Αντρέι Ταρκόφσκι! Αντίδωρο το «Ο Χριστός στα χιόνια» (Εκδ. Αγρα), σώμα και αίμα του.
Ο Παντελής Μπουκάλας μας ξαναβάζει στον κόσμο του Ρώσου σκηνοθέτη. Το μας «ξαναβάζει» δεν είναι τυχαίο, ούτε εύκολο. Οι εφτά ταινίες του, τα βιβλία του, οι συνεντεύξεις του, είναι μερικά μόνο στοιχεία της ασταμάτητης κοσμογονίας του. Ο Ταρκόφσκι μας έδειξε πώς γεννήθηκε ο κόσμος μας και ανακάλυψε αυτόν που υπάρχει πέρα από μας! Ο άνθρωπος, φυσικά, στο κέντρο. Πυρήνας, ήλιος, νερό και πέτρα. Για τον Ρώσο δημιουργό είμαστε ιχνευτές του ελάχιστου, του κρυμμένου, του ταπεινού. Είμαστε αυτοί που φοβόμαστε την έρημο της σιωπής και αυτοί που την αντέχουμε. Είμαστε σταθεροί ταξιδευτές ενός σύμπαντος που αλλάζει. Είμαστε οδηγοί και επιβάτες. Είμαστε φιλόσοφοι και τρελοί. Είμαστε αυτοί που θυσιαζόμαστε. Το βιβλίο του Μπουκάλα αναδεικνύει τα θεμελιώδη «ταρκοφσκικά» στοιχεία και δεν μένει στην εντύπωση της μεγάλης οθόνης, των σοφών του λόγων και των εικονισμάτων που μας κληροδότησε. Η απλότητα, η αμεσότητα του λόγου, η προσπάθεια ερμηνείας της σιωπής, η εξερεύνηση των ανθρώπινων δυνάμεων, αυτά είναι που ορίζουν το έργο και την πρόθεση του Ταρκόφσκι. Για να τα βρει, όμως, ο συγγραφέας έπρεπε να εντοπίσει την αλήθεια της ποίησης, τη μόνη διαδρομή που αυτή ξέρει, αυτήν της καρδιάς.
Ο υπότιτλος -Εφτά νύχτες στον κόσμο του Αντρέι Ταρκόφσκι– δίνει τη βασική κατεύθυνση και τις προθέσεις του Μπουκάλα. Εδώ δεν έχουμε εκλογοτεχνισμένη βιογραφία, όπως σημειώνει ο ίδιος. Εδώ, βλέπουμε, διαβάζουμε, κομμάτι της ψυχής του, μπαίνουμε στον εσωτερικό του πόνο, στην ίδια αγωνία και στον καλά στερεωμένο θαυμασμό του Μπουκάλα για τον Ταρκόφσκι. Στην ουσία εκθέτει το ποιητικό του καταφύγιο και τον τρόπο που βρήκε την αλήθεια της ποίησης. Και πώς έγινε αυτό; Μα με τη φύση που δεσπόζει στο ποιητικό έργο του Αρσένι Ταρκόφσκι, πατέρα του Αντρέι και με τη φωνή των ανθρώπων που κρύβονται μέσα στον άνθρωπο. Η γυναίκα του Στάλκερ, το παιδί της Θυσίας, ο «τρελός» της Νοσταλγίας, η σιωπή του Ρουμπλιόφ, ο Ιβάν… Το «Ο Χριστός στα χιόνια» είναι κομμάτι του ανολοκλήρωτου Ταρκόφσκι!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου