από Eλένη Νικολαΐδου
Τέλη Μαΐου 1941 η Ελλάδα είχε καταληφθεί στο σύνολό της από τις δυνάμεις του Άξονα, δηλαδή από τους Γερμανούς, τους Ιταλούς και τους Βούλγαρους. Ο ελληνικός αστικός πολιτικός κόσμος με τον βασιλιά Γεώργιο Β’ έφυγε από τη χώρα, πήγε σε μέρος που θα του εξασφάλιζε ασφάλεια και ο ελληνικός λαός έμεινε ακέφαλος, αφέθηκε στην μοίρα του. Επειδή, όμως, η ιστορία των Ελλήνων δεν έχει γραμμένες σελίδες υποταγής στους κατακτητές, η αντίσταση ήταν μονόδρομος.
Η ραχοκοκαλιά της εθνικής αντίστασης ήταν ο ΕΑΜ και ο ΕΛΑΣ το στρατιωτικό σκέλος. Με τους αγώνες και τις μάχες, αρχικά σε ορεινές περιοχές, άρχισαν να απελευθερώνονται χωριά και πόλεις. Αυτές οι περιοχές έπρεπε να διοικηθούν. Ήδη από τον Δεκέμβριο του 1942 στήθηκαν επιτροπές λαϊκής αυτοδιοίκησης στις περιοχές της Φωκίδας, της Φθιώτιδας και της Ευρυτανίας. Στο τέλος του 1942 στα Φουρνά Ευρυτανίας δημιουργήθηκε ο πρώτος γραπτός κώδικας λαϊκής αυτοδιοίκησης, ο «Κώδικας Ποσειδών».
Μήνα με τον μήνα οι περιοχές που απελευθέρωνε ο ΕΛΑΣ πολλαπλασιάζονταν, έτσι τον Μάιο του 1944 η απελευθερωμένη Ελλάδα ξεκίναγε από τα σύνορα με την Αλβανία και έφτανε μέχρι την Πάρνηθα, ενώ υπήρχαν και συνοικίες εντός της Αθήνας όπου ο ΕΛΑΣ είχε διώξει τους Γερμανούς.
Όσο διευρυνόταν η ελεύθερη Ελλάδα τόσο πιο ισχυρή ήταν η ανάγκη Κεντρικής Διοίκησης. Έπρεπε να χτιστούν σχολεία, να φτιαχτούν οι δρόμοι, τα γεφύρια και όχι μόνο!
Η υποχρέωση δημιουργίας ενός κεντρικού πολιτικού οργάνου για τη διοίκηση των απελευθερωμένων περιοχών ήταν επιτακτική. Έτσι στις 10 Μαρτίου 1944, ημέρα Κυριακή, στη Βίνιανη της Ευρυτανίας, με πρωτοβουλία του ΕΑΜ, συγκροτήθηκε η Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης / ΠΕΕΑ, με τη σύμπραξη πολλών και διαφορετικών πολιτικών δυνάμεων. Επρόκειτο για ένα πρωτόγνωρο εγχείρημα που γέννησαν οι διεργασίες και οι διαπραγματεύσεις για τη διοίκηση της Ελεύθερης Ελλάδας. Η ελεύθερη Ελλάδα απέκτησε τη λεγόμενη Κυβέρνηση του Βουνού.
Η Βίνιανη, βρίσκεται στις κορυφές του Τυμφρηστού, σε υψόμετρο 700 μέτρων μετά το Καρπενήσι και ήταν η έδρα της κυβέρνησης του βουνού. Στη Βίνιανη ήταν το τυπογραφείο του ΕΛΑΣ. Εκεί συναντήθηκε ο Άρης Βελουχιώτης με τους Εγγλέζους και τον Ναπολέοντα Ζέρβα για την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου.
Ταυτόχρονα η ΠΕΕΑ αποφάσισε τη διενέργεια μυστικών εκλογών για τη δημιουργία ενός Εθνικού Συμβουλίου, με μέλη που θα αναδεικνύονταν από τις ελεύθερες εκλογές και το οποίο Συμβούλιο θα είχε τη θέση κυβέρνησης για την επίλυση των προβλημάτων της ελεύθερης Ελλάδας. Όπως αναφέρει και ο Ι.Σκαλιδάκης «αν η ΠΕΕΑ ήταν το κυβερνητικό σχήμα της Ελεύθερης Ελλάδας, το Εθνικό Συμβούλιο ήταν το κοινοβούλιό της, που θα επικύρωνε την εξουσία της ΠΕΕΑ.»
Στην ΠΕΕΑ συμμετείχαν μέλη και από το ΕΑΜ και όχι μόνο ενώ πρόεδρος ορίστηκε ο καθηγητής συνταγματολόγος Αλέξανδρος Σβώλος και την αντιπροεδρία και τη Γραμματεία Εξωτερικών ανέλαβε ο Ιωάννης Σοφιανόπουλος, αρχηγός του Ενιαίου Αγροτικού Κόμματος.
Οι εκλογές
Για την ανάδειξη των μελών του Εθνικού Συμβουλίου προκηρύχθηκαν εκλογές.
Οι εκλογές πραγματοποιήθηκαν στις 25 Απριλίου 1944, συμμετείχαν 1.800.000 άντρες και γυναίκες, ενώ οι 300.000 ψήφοι προέρχονταν από την Αθήνα. Οι εκλογές πραγματοποιήθηκαν όχι μόνο στις ελεύθερες περιοχές αλλά και σε κατεχόμενες όπως η Αθήνα. Δεν μπόρεσαν να γίνουν εκλογές στις περιοχές που κατέχονταν από τους Βούλγαρους λόγω της σφοδρής τρομοκρατίας που ασκούσαν πάνω στον λαό, ενώ δεν ψήφισαν η Κρήτη και τα νησιά επειδή η εγκύκλιος για τις εκλογές δεν έφτασε έγκαιρα εκεί.
Εκλέχθηκαν 184 εκπρόσωποι και σε αυτούς προστέθηκαν άλλοι 24 βουλευτές που είχαν εκλεγεί στη Βουλή το 1936. Έτσι, το σύνολο των μελών Εθνικού Συμβουλίου ανήλθε στους 208 εθνοσυμβούλους και σκοπό είχε την πολυπόθητη εθνική ενότητα.
Η ιστορική σύνοδος
Από τις 14 έως και τις 27 Μαΐου 1944 το Εθνικό Συμβούλιο με τα εκλεγμένα μέλη συνεδρίασε στο δημοτικό σχολείο στους Κορυσχάδες.
Η αίθουσα του σχολείου ήταν ασφυκτικά γεμάτη ενώ έξω στην αυλή η μπάντα της 13ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ έπαιξε τον εθνικό ύμνο λίγο πριν ξεκινήσει η συνεδρίαση.
Είναι εντυπωσιακές οι φωτογραφίες από την ιστορική σύνοδο του Εθνικού Συμβουλίου στο δημοτικό σχολείο του ορεινού χωριού Κορυσχάδες. Οι τοίχοι με μεγάλες αφίσες των ηρώων του 1821 και καθήμενοι οι νέοι εθνοσύμβουλοι, για άλλη μία φορά η προσπάθεια να σταθεί στα πόδια του ο λαός μας, ανεξάρτητος, μακριά από κατακτητές και εκμεταλλευτές.
Πρόκειται για μία λαμπρή σελίδα της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, ένας σταθμός με κεντρικό σύνθημα «όλες οι εξουσίες πηγάζουν από τον λαό και ασκούνται από τον λαό».
Όλες αυτές τις ημέρες που συγκεντρώθηκαν στο δημοτικό σχολείο των Κορυσχάδων έγιναν εισηγήσεις για τα στρατιωτικά θέματα, την λαϊκή δικαιοσύνη, την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, την οικονομία και την εργασία, διάφορα εσωτερικά ζητήματα, την υγεία και την πρόνοια κ.λπ. ενώ ψηφίστηκε ο καταστατικός χάρτης της ελεύθερης Ελλάδας
Τα πολιτικά κόμματα που συμμετείχαν στο Εθνικό Συμβούλιο
∎ΚΚΕ, ∎Αγροτικό Κόμμα Ελλάδας, ∎Σοσιαλιστικό Κόμμα, ∎Σοσιαλεργατικό, ∎Δημοκρατική Ένωση, ∎Κόμμα των Αριστερών Φιλελευθέρων, ∎Μεταρρυθμιστικό Κόμμα, ∎Ένωση της Λαϊκής Δημοκρατίας,
∎Ανεξάρτητοι
Το έργο της ΠΕΕΑ
Η ΠΕΕΑ εισήγαγε πρωτοποριακές μεταρρυθμίσεις όπως:
- Πρώτη φορά συμμετέχουν γυναίκες σε εκλογές. Οι γυναίκες είναι ισότιμες με τους άντρες με ίσα πολιτικά δικαιώματα. Οι γυναίκες ψήφισαν κατά χιλιάδες ενώ εκλέγησαν και γυναίκες εθνοσύμβουλοι.
- Ψηφίζουν όλοι οι νέοι και οι νέες άνω των 18 ετών
- Το κράτος είναι υποχρεωμένο να εξασφαλίσει εργασία για τους πολίτες του
- Καθιερώνεται μισθολογική εξίσωση εργαζόμενου και εργαζόμενης
- Οι κοινότητες ανέλαβαν την εκμετάλλευση των βοσκοτόπων και των δασών της περιοχής τους
- Χτίστηκαν σχολεία, λειτούργησαν φροντιστήρια, τυπώθηκαν σχολικά βιβλία
- Ιδρύθηκε το Σώμα Εθνικής Πολιτοφυλακής
Η ΠΕΕΑ λειτούργησε μέχρι τις 5 Νοεμβρίου 1944, στη δράση της έπεσαν τίτλοι τέλους επειδή είχε σχηματιστεί η κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας όπως είχε συμφωνηθεί στον Λίβανο. Στην κυβέρνηση του Γεωργίου Παπανδρέου δέχτηκε να συμμετέχει και το ΕΑΜ και έσβησε το όνειρο για λαϊκή κυβέρνηση.
Ενδεικτική βιβλιογραφία:
Γιάννης Σκαλιδάκης, Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης (1944). Ένας τύπος επαναστατικής εξουσίας. Πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές παράμετροι, Διδακτορική διατριβή, ΑΠΘ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου