Καταργείται το ΕΣΥ: Νόμος Μητσοτάκη-χαλί για την πλήρη ιδιωτικοποίησή του

Με αφήγημα την «ισότητα» και τις «ίσες ευκαιρίες στην περίθαλψη», η κυβέρνηση διαλύει τη Δημόσια Υγεία επιστρέφοντάς στην προ-Ε.Σ.Υ. κατάσταση, όπου έπρεπε να έχεις πολιτικό μέσο για να νοσηλευτείς.

γράφει η Μαρία Κεφαλά

Το νομοσχέδιο που ψηφίστηκε -χθες- επί της αρχής του κατά πλειοψηφία, παρά την ομοβροντία αντιδράσεων που δέχθηκε και θα μείνει στην ιστορία ως «νομοσχέδιο Γκάγκα», ουσιαστικά ΚΑΤΑΡΓΕΙ το Εθνικό Σύστημα Υγείας (ΕΣΥ) που ιδρύθηκε στις 7 Οκτωβρίου του 1983 από την πρώτη κυβέρνηση Ανδρέα Παπανδρέου, με τον Νόμο 1397/1983.

Η πολυτάραχη υγειονομική ιστορία της Ελλάδας
Πριν τον πόλεμο, η κυβέρνηση Βενιζέλου από το 1910 ως το 1915 προχωρά σε μεταρρυθμίσεις στο σύστημα Υγείας της χώρας, όπως ο Νόμος 3934 του 1911 που υποχρέωνε τους εργοδότες στην ασφάλιση των εργαζομένων, ο Νόμος 281 του 1914 που θέσπιζε το επίδομα τοκετού και ο Νόμος 551 του 1915 που προβλέπει την υποχρεωτική αποζημίωση πιθανού εργατικού ατυχήματος. Το 1922 ιδρύεται το Υπουργείο Υγιεινής και Πρόνοιας. Έναν χρόνο αργότερα η χώρα διαιρείται σε πέντε Υγειονομικές Περιφέρειες και γίνεται σύσταση ενός Συμβουλίου Υγείας σε κάθε νομό. Το 1925 εισάγεται ο θεσμός των Λαϊκών Ιατρείων. Βάσει του Νόμου 6298 του 1934 ιδρύεται το ΙΚΑ, το οποίο ξεκινά να λειτουργεί το 1937. Με τον Αναγκαστικό Νόμο 965 του 1937 τα νοσηλευτικά ιδρύματα της χώρας λαμβάνουν τη μορφή Νομικού Προσώπου Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΔΔ). Το πρώτο δημόσιο ταμείο ασφάλισης, το Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο, ξεκινά να λειτουργεί το 1861. Το ίδιο έτος ιδρύεται το Ταμείο Συντάξεων Δημοσίων Υπαλλήλων ενώ το επόμενο έτος δημοσιεύεται ο Νόμος ΨΜΒ΄ (1862) «Περί συστάσεως φρενοκομείων». Στη μεταπολεμική περίοδο, με τον Νόμο 2592 του 1953 καθιερώθηκε η αποκέντρωση του συστήματος, υπάγονται όλες οι μονάδες υγείας στο Υπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας και επιχειρείται η αναλογική κατανομή των νοσοκομειακών κλινών. Η βάση για την οργάνωση ολοκληρωμένου συστήματος μπαίνει το 1983 με τον νόμο 1397/83. Δημιουργείται το Εθνικό Σύστημα Υγείας και τα Κέντρα Υγείας. Μέχρι τότε λειτουργούσαν ογδόντα ασφαλιστικά ταμεία υγείας με 6 κλίνες/1000 κατοίκους και 103 υγειονομικούς/100.000 κατοίκους.

Η φιλοσοφία του ΕΣΥ
Στο άρθρο 1 της ίδρυσής του διατυπώνεται η φιλοσοφία του νόμου με βάση τις ακόλουθες θεμελιώδεις αρχές:

• Η υγεία είναι κοινωνικό αγαθό που δεν υπακούει στους νόμους του κέρδους.
• Κάθε πολίτης, ανεξάρτητα από την κοινωνική και οικονομική του θέση και τον τόπο διαμονής του, έχει το δικαίωμα για ίση και υψηλού επιπέδου περίθαλψη και κοινωνική φροντίδα.
• Η προστασία της υγείας είναι αποκλειστική ευθύνη του κράτους και υλοποιείται μέσα από ένα ενιαίο, αποκεντρωμένο και δημοκρατικό σύστημα υγείας.

Οι βασικοί του στόχοι

• Αποκέντρωση των υπηρεσιών υγείας
• κοινωνικός έλεγχος
• ενιαίο πλαίσιο ανάπτυξης και λειτουργίας των υπηρεσιών υγείας
• ενιαίος προγραμματισμός
• ισοκατανομή
• αναδιοργάνωση των νοσοκομείων
• η ανάπτυξη της πρωτοβάθμιας περίθαλψης, ο διαχωρισμός του δημοσίου από τον ιδιωτικό τομέα

Σχετικά με την αντιμετώπιση των προβλημάτων της νοσοκομειακής περίθαλψης, οι εισηγητές του νόμου διατυπώνουν ως στόχους την αύξηση των νοσοκομειακών κλινών από 32.247 που ήταν το 1982, σε 42.215 το 1988, την ισοκατανομή τους στην περιφέρεια και τη λειτουργική τους ανασυγκρότηση. Για τον σκοπό εξαγγέλλουν τη δημιουργία νέων δημόσιων νοσοκομείων που θα υπάγονταν στο ΕΣΥ. Ο νόμος προβλέπει την επαναπροκήρυξη όλων των ιατρικών θέσεων. Οι γιατροί που θα προσλαμβάνονταν θα επιλέγονταν προηγουμένως από ειδικές επιτροπές κρίσης, θα υπάγονταν σε έναν από τους πέντε προβλεπόμενους τομείς (παθολογικός, χειρουργικός, εργαστηριακός, ψυχιατρικός και κοινωνικής ιατρικής) και θα ήταν πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης. Ο νόμος προβλέπει για τα επόμενα πέντε χρόνια την ίδρυση 400 Κέντρων Υγείας σε όλη τη χώρα, που θα βασίζονται στις προδιαγραφές της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας για την κάλυψη των αναγκών θεραπείας, πρόληψης και ιατροκοινωνικής φροντίδας πληθυσμών 50.000 κατοίκων. Στα προτεινόμενα μέτρα του νόμου του ΕΣΥ βασική καινοτομία αποτελεί ο πλήρης διαχωρισμός του δημόσιου από τον ιδιωτικό τομέα με σταδιακή επικράτηση του πρώτου. Για τον σκοπό αυτόν, ο νόμος απαγορεύει την ίδρυση νέων ιδιωτικών κλινικών και την επέκταση των υπαρχουσών.

Η φιλοσοφία του νόμου που ψηφίζεται την Πέμπτη

• Kαταργεί την πλήρη και αποκλειστική απασχόληση των εργαζομένων στα δημόσια νοσοκομεία.
• Επιτρέπει στον εκάστοτε υπουργό -και στους διοικητές που αυτός διορίζει- να προκηρύσσει κατά το δοκούν θέσεις γιατρών μερικής απασχόλησης στα δημόσια νοσοκομεία που θα τις καταλαμβάνουν ιδιώτες γιατροί, οι οποίοι ταυτόχρονα θα έχουν συνεργασία με ιδιωτικές κλινικές.
• Προβλέπει, επίσης κατά το δοκούν, σύμφωνα με τις επιθυμίες του εκάστοτε υπουργού, ότι γιατροί του ΕΣΥ θα μπορούν να λειτουργούν ιδιωτικό ιατρείο ή να συνεργάζονται με ιδιωτικές κλινικές.
• Επιτρέπει στον εκάστοτε υπουργό να έχει πλήρη έλεγχο σε θέσεις επιστημονικών υπευθύνων, δηλαδή γιατρών με καθήκοντα συντονιστή διευθυντή, σε όλες τις κλινικές και σε όλα τα εργαστήρια των νοσοκομείων του ΕΣΥ απ’ άκρη σ’ άκρη της χώρας, δημιουργώντας έτσι έναν πελατειακό, κομματικό μηχανισμό.

Οι βασικοί του στόχοι
Τα επίμαχα άρθρα 7 και 10 για ιδιωτικοποίηση ΕΣΥ

• Δυνατότητα για πρόσληψη ιατρών μερικής απασχόλησης
• Δικαίωμα άσκησης και ιδιωτικού έργου που δίνεται στους γιατρούς του ΕΣΥ, δηλαδή στη δυνατότητα να λειτουργούν ιδιωτικό ιατρείο ή να παρέχουν υπηρεσίες σε ιδιωτικές κλινικές

Νόμος-χαλί για την πλήρη ιδιωτικοποίηση
Το επίμαχο άρθρο 10 με τίτλο «Εργασιακές σχέσεις κλάδων ΕΣΥ - Απασχόληση ιατρών κλάδων ΕΣΥ στον Ιδιωτικό τομέα της Ιατρικής», αναφέρει:

«Κατά παρέκκλιση των κείμενων διατάξεων, οι ιατροί κλάδου ΕΣΥ που υπηρετούν σε νοσοκομεία του ΕΣΥ, εφόσον συμμετέχουν στην ολοήμερη, πέραν του τακτικού ωραρίου λειτουργίας του νοσοκομείου, εκτός των ημερών εφημερίας, δύνανται να έχουν περιορισμένη απασχόληση στον ιδιωτικό τομέα της ιατρικής. Με απόφαση του Υπουργού Υγείας ρυθμίζονται οι προϋποθέσεις για την απασχόληση στον ιδιωτικό τομέα της ιατρικής και η έκταση αυτής. Η απασχόληση στον ιδιωτικό τομέα της ιατρικής κατ’ εφαρμογή του παρόντος δεν συνιστά πειθαρχικό παράπτωμα. Κατ’ εξαίρεση, δεν συνιστά πειθαρχικό παράπτωμα για τους ιατρούς του ΕΣΥ που υπηρετούν σε νοσοκομεία του ΕΣΥη λειτουργία ιδιωτικού ιατρείου ή η παροχή ιατρικών υπηρεσιών με οποιαδήποτε σχέση, συμπεριλαμβανόμενης και αυτής του συμβούλου, σε ιδιωτική κλινική ή ιδιωτικό διαγνωστικό ή θεραπευτικό εργαστήριο και γενικότερα σε κάθε είδους ιδιωτικές επιχειρήσεις που παρέχουν ή καλύπτουν υπηρεσίες υγείας, έως δύο (2) φορές την εβδομάδα, μετά από άδεια του Διοικητή ή του Προέδρου του νοσοκομείου, κατόπιν αίτησης του ενδιαφερόμενου ιατρού, εφόσον συμμετέχουν στην εκτός του τακτικού ωραρίου λειτουργία του νοσοκομείου, συμπεριλαμβανόμενης της ολοήμερης λειτουργίας του νοσοκομείου και των ενεργών ή μικτών εφημεριών, τουλάχιστον οκτώ (8) φορές τον μήνα, εκ των οποίων τουλάχιστον οι τέσσερις (4) αφορούν στην ολοήμερη, πέραν του τακτικού ωραρίου, λειτουργία του νοσοκομείου».

Το επίμαχο άρθρο 7 για την πλήρη απασχόληση αναφέρει:
«Οι θέσεις ιατρών κλάδου Ε.Σ.Υ., που αποβαίνουν άγονες μετά από την προκήρυξή τους, δύνανται, με έγκριση του Υπουργού Υγείας κατόπιν αιτιολογημένης εισήγησης του Διοικητή του νοσοκομείου, αν πρόκειται για θέση σε νοσοκομείο, ή του Διοικητή της οικείας Υγειονομικής Περιφέρειας (Υ.ΠΕ.), αν πρόκειται για θέση σε κέντρο υγείας ή πολυδύναμο περιφερειακό ιατρείο, να προκηρύσσονται ως θέσεις μερικής απασχόλησης, κατά το άρθρο 69 του ν. 2071/1992 (Α’ 123). Με την ίδια διαδικασία, ως θέσεις μερικής απασχόλησης δύνανται να προκηρύσσονται οι θέσεις σε άγονες και προβληματικές περιοχές της χώρας, όπως αυτές ορίζονται στο π.δ. 131/1987 (Α’ 73), οι θέσεις σε ειδικότητες που χαρακτηρίζονται ως άγονες, κατά την παρ. 6 του άρθρου 38 του ν. 1397/1983 (Α’ 143), καθώς και θέσεις με ειδική εμπειρία. Οι θέσεις μερικής απασχόλησης προκηρύσσονται ανά ειδικότητα στον εισαγωγικό βαθμό Επιμελητή Β. Ο Υπουργός Υγείας, μετά από αιτιολογημένη εισήγηση του Διοικητή του νοσοκομείου ή του Διοικητή της οικείας Δ.Υ.ΠΕ., δύναται να εγκρίνει την προκήρυξη θέσεων μερικής απασχόλησης ειδικευμένων ιατρών κλάδου Ε.Σ.Υ. στον βαθμό του Επιμελητή Α. Κάθε θέση προκηρύσσεται εντός αποκλειστικής προθεσμίας δύο (2) μηνών από την απόφαση έγκρισης. Οι ιατροί που διορίζονται σε θέσεις μερικής απασχόλησης ασκούν δημόσιο λειτούργημα επί θητεία και διατηρούν το δικαίωμα ετεροαπασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα της ιατρικής και το δικαίωμα διατήρησης ιδιωτικού ιατρείου ή οδοντιατρείου».

Ρύθμιση προβλέπεται και για τους πανεπιστημιακούς γιατρούς:
«Μέλη Διδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού (Δ.Ε.Π.) και μέλη Εργαστηριακού Διδακτικού Προσωπικού (Ε.ΔΙ.Π.) των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων (Α.Ε.Ι.) που είναι ιατροί και τοποθετούνται σε πανεπιστημιακές κλινικές ή πανεπιστημιακά εργαστήρια ή μονάδες Τμημάτων ή Σχολών Επιστημών Υγείας των Α.Ε.Ι., που είναι εγκατεστημένες σε νοσοκομεία του Εθνικού Συστήματος Υγείας (Ε.Σ.Υ.) ή σε πανεπιστημιακά νοσοκομεία που εποπτεύονται από το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων ή στην ανώνυμη εταιρία με την επωνυμία "ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΣ Α.Ε." και τον διακριτικό τίτλο "ΕΥΓΕΝΙΔΕΙΟ ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΡΙΟ", δύνανται να παρέχουν υπηρεσίες προς ιδιωτικές κλινικές, ιδιωτικά διαγνωστικά ή θεραπευτικά εργαστήρια και γενικότερα σε κάθε είδους ιδιωτικές επιχειρήσεις, που παρέχουν ή καλύπτουν υπηρεσίες υγείας, κατόπιν χορήγησης ειδικής άδειας από τη Σύγκλητο του ΑΕΙ».

Αντιδράσεις και κινητοποιήσεις

Πρόεδρος του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου Αθανάσιος Εξαδάκτυλος: Ζητά την απόσυρση του επίμαχου άρθρου 10.
Πρόεδρος της ΠΟΕΔΗΝ Μιχάλης Γιαννάκος: Κάνει λόγο για «περαιτέρω ιδιωτικοποίηση της δημόσιας υγείας».
Ματίνα Παγώνη εκ μέρους της ΕΙΝΑΠ: Εκτίμα ότι το συγκεκριμένο μέτρο δεν θα λύσει κανένα πρόβλημα και «θα βάλουμε τους ασθενείς απέναντι».
Πρόεδρος της Ελληνικής Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας Αθανάσιος Δεβλιώτης: Δηλώνει κάθετα αντίθετος
Πρόεδρος της ΟΕΝΓΕ Αφροδίτη Ρέτζιου: Μιλάει για «διάταξη έκτρωμα και πλιάτσικο στις τσέπες των ασθενών», σημειώνοντας ότι προτεραιότητα της κυβέρνησης είναι όχι η κάλυψη των κενών και η αύξηση των μισθών, αλλά η ιδιωτικοποίηση του ΕΣΥ.

Οι ισχυρισμοί της κυβέρνησης

Αναπληρώτρια υπουργός Υγείας, Μίνα Γκάγκα: «Το νομοσχέδιο δημιουργεί περισσότερες επιλογές και δίνει ένα βαθμό ελευθερίας που δεν υπήρχε στο σύστημα Υγείας», «όχι μόνο δεν μειώνουμε την πρωινή λειτουργία των νοσοκομείων, αλλά την δυναμώνουμε», ενώ υπεραμύνθηκε της απογευματινής λειτουργίας των χειρουργείων, λέγοντας ότι «έτσι δίνουμε περισσότερες ώρες λειτουργίας στο δημόσιο σύστημα».
Τελικά, το νομοσχέδιο ψηφίστηκε επί της αρχής του κατά πλειοψηφία. Θετική ψήφο έδωσαν οι βουλευτές της ΝΔ, «όχι» ψήφισαν οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, του ΚΚΕ και του ΜέΡΑ25, ενώ ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής και Ελληνική Λύση επιφυλάχθηκαν για τη συζήτηση στην Ολομέλεια.

Τι έχουν στοχεύσει από καιρό, τι θα πετύχουν με την ψήφισή του

Στις 23/9/22 εξηγούσαμε πως από τον Φεβρουάριο του 2022, η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας Μίνα Γκάγκα είχε προαναγγείλει την ύπαρξη νομοσχεδίου που προβλέπει τη σταδιακή κατάργηση της απαγόρευσης της απασχόλησης στην ιδιωτική Υγεία στους γιατρούς του ΕΣΥ. Καθώς και τη μετατροπή όλων των νοσοκομείων του ΕΣΥ από ΝΠΔΔ (Νομικού Προσώπου Δημοσίου Δικαίου) σε ΝΠΙΔ (Νομικού Προσώπου Ιδιωτικού Δικαίου): «Σήμερα, όπως έχετε δει όλοι, στο Εθνικό Σύστημα Υγείας υπάρχουν γιατροί πολλών ταχυτήτων. Υπάρχουν πανεπιστημιακοί γιατροί, υπάρχουν γιατροί ΕΣΥ και υπάρχουν και στρατιωτικοί γιατροί… Οι πανεπιστημιακοί γιατροί έχουν δικαίωμα ελευθέρου επαγγέλματος, παράλληλα με τη δυνατότητα ερευνητικού έργου, διδακτικού έργου και κλινικού έργου μέσα στα νοσοκομεία μας. Επίσης, δικαίωμα κλινικού ελεύθερου επαγγέλματος έχουν οι στρατιωτικοί γιατροί, παράλληλα με τα νοσοκομειακά τους καθήκοντα. Και οι δύο κατηγορίες γιατρών είναι κατηγορίες γιατρών που εκτιμάμε και τιμούμε. Ως εκ τούτου, είναι απαραίτητο να μπορέσουμε να προσφέρουμε τις ίδιες ευκαιρίες και δυνατότητες σε όλους τους γιατρούς του συστήματος υγείας».

Πόσα φακελάκια αντέχεις να δώσεις;

• Οι συνδικαλιστικοί φορείς των νοσοκομειακών γιατρών εξηγούν γιατί οι ρυθμίσεις που φέρνει το νομοσχέδιο θα οδηγήσουν στη νομιμοποίηση του μαύρου χρήματος στη δημόσια Υγεία, αλλά στην αύξηση των… τιμών στα φακελάκια.
• Για να χειρουργηθεί κανείς στο ΕΣΥ τις πρωινές ώρες θα πρέπει να περιμένει ακόμη και 2 χρόνια σε κάποιες περιπτώσεις και πολύ παραπάνω, αφού οι λίστες αναμονής αντί να μειώνονται, αυξάνονται.
• Στην περίπτωση αυτή θα οδηγείται ο ασθενής είτε σε ιδιωτική κλινική για να χειρουργηθεί έναντι αδράς αμοιβής, είτε θα μπορεί να επιλέξει ένα «γρηγορόσημο» για να βρει ως δια μαγείας θέση τις πρωινές ώρες σε δημόσιο νοσοκομείο, καταβάλλοντας όμως πολύ υψηλότερο φακελάκι από ό,τι στο παρελθόν.
• Η παραοικονομία αναμένεται να αυξηθεί με τον τρόπο αυτό, αφού οι ρυθμίσεις του νομοσχεδίου δίνουν κάθε περιθώριο για είσπραξη μαύρου χρήματος.
• Οι αλλαγές στο νομοσχέδιο Γκάγκα έχουν προκαλέσει έντονες αντιδράσεις και στο εσωτερικό της κυβέρνησης αλλά και της ΝΔ. Πολλοί βουλευτές αντιδρούν στις ρυθμίσεις που προωθούνται λίγους μήνες πριν τις κάλπες αφού δέχονται τις διαμαρτυρίες από τις τοπικές κοινωνίες.
• Οι νοσοκομειακοί γιατροί πάντως έχουν εξαγγείλει τριήμερη απεργία στα δημόσια νοσοκομεία από τη Δευτέρα ζητώντας την απόσυρση του νομοσχεδίου Γκάγκα.

Οι ενώσεις των υγειονομικών καλούν σε παλλαϊκή κινητοποίηση την Πέμπτη, όταν το νομοσχέδιο θα συζητείται στην Ολομέλεια της Βουλής.

2020mag.gr