Το Πακιστάν υπήρξε παραδοσιακώς (και παραμένει) ένας δύσκολος αλλά απαραίτητος σύμμαχος των ΗΠΑ.
Πριν από αρκετό καιρό είχαμε γράψει για την επιχείρηση «αποστασία» (ή ορθότερα, για να θυμηθούμε τον ιστορικό εκδότη της εφημερίας «Το Ποντίκι», «ΑποσταΣΙΑ») στο Πακιστάν εναντίον του Ιμράν Χαν. Για όσους δεν θυμούνται, ο Ιμράν Νιαζί Χαν είναι ένας εξαιρετικώς δημοφιλής πρώην παίκτης του κρίκετ, ζεν πρεμιέ στα νιάτα του, αρχικώς όχι ιδιαιτέρως επιτυχημένος πολιτικός και κατόπιν, με μετεωρική άνοδο, πρωθυπουργός του Πακιστάν (από το 1% των ψήφων το 2002, στο 32% το 2018). Ο συνδυασμός οικονομικής κρίσης, ενδημικής διαφθοράς των παραδοσιακών πολιτικών οικογενειών (των Σαρίφ και των Μπούτο) και του στρατού, αλλά φυσικά και ο καταστροφικός, αμερικανοκίνητος «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας» (εναντίον των Ταλιμπάν) συνέβαλαν στο να εκλεγεί πρωθυπουργός της πυρηνικής αυτής δύναμης ο Χαν.
Το Πακιστάν, χώρα σημαδεμένη από τη βίαιη διάσπασή της από την Ινδία, τα πραξικοπήματα και κατόπιν από την απόσχιση του Μπαγκλαντές, υπήρξε παραδοσιακώς (και παραμένει) ένας δύσκολος αλλά απαραίτητος σύμμαχος των ΗΠΑ. Και όταν λέμε σύμμαχος, εννοούμε ότι οι ΗΠΑ και οι ντόπιοι συνεργάτες τους (στην οικονομική ολιγαρχία, στον στρατό και στους παραδοσιακούς πολιτικούς) δεν αρέσκονται να ακούν και να λένε αντιστοίχως,πολλά «όχι» στην Ουάσιγκτον. Στο πρόσωπο του Χαν, οι ΗΠΑ έβλεπαν ένα φαφλατά που εύκολα θα «μπούκωναν» με αρκετά δολάρια, ώστε να ξεχάσει την αντιαμερικανική ρητορική με την οποία είχε εκλεγεί. Τα πράγματα όμως δεν πήγαν κατά το σχέδιο. Ο Χαν σταμάτησε το αμερικανικό πρόγραμμα εξωδικαστικών δολοφονιών με drones στο Πακιστάν και στο Αφγανιστάν (σε ό,τι αφορούσε τη χρήση του εδάφους της χώρας του), αρνήθηκε να ενταχθεί σε πρόγραμμα του ΔΝΤ, μίλησε για τη διαφθορά του στρατού και σαν να μην έφταναν αυτά τα «θανάσιμα αμαρτήματα» έκανε δύο ακόμα πράγματα: το πρώτο ήταν ότι αποδεσμεύτηκε σε μεγάλο βαθμό από την καταστροφική πολιτική Μπάιντεν στο Αφγανιστάν, η οποία οδήγησε σε μια «Σαϊγκόν 2.0».
Το δεύτερο και ακόμα χειρότερο για τις ΗΠΑ ήταν ότι ο Χαν στράφηκε σε ό,τι αφορούσε τις προμήθειες πετρελαίου από τις χώρες του Κόλπου στη Ρωσία, αμφισβητώντας παραλλήλως τη δέσμευσή του στο πετροδολάριο. Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, όταν ξεκίνησε η «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» της Ρωσίας επέλεξε μια αυστηρή ουδετερότητα. Η μοίρα του ήταν σφραγισμένη, με έναν τρόπο σχεδόν απολύτως ίδιο με εκείνη του Γεωργίου Παπανδρέου μετά τη διάσημη από τότε, επίσκεψή του στο Λευκό Οίκο, οπότε και είχε αρνηθεί το Σχέδιο Άτσετσον για το Κυπριακό.
Σύμφωνα με έγγραφο που μόλις διέρρευσε, στις 7 Μαρτίου του 2022 έλαβε χώρα μια συνάντηση μεταξύ του Πακιστανού πρέσβη στις ΗΠΑ και δύο αξιωματούχων του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ο ένας εκ των οποίων ήταν ο Βοηθός Υπουργός Εξωτερικών για το τις υποθέσεις Νότιας και Κεντρικής Ασίας, Ντόναλντ Λου. Η συνάντηση αυτή πραγματοποιήθηκε δύο εβδομάδες μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Στη συνάντηση, ο Λου εξέφρασε τη δυσαρέσκεια (δηλαδή οργή) της Ουάσιγκτον για τη στάση του Πακιστάν σε σχέση με τη Ρωσία. Το έγγραφο αναφέρει ότι ο Λου είπε πως «οι άνθρωποι εδώ και στην Ευρώπη ανησυχούν αρκετά για το γιατί το Πακιστάν παίρνει μια τόσο επιθετικά ουδέτερη θέση (για την Ουκρανία), αν μια τέτοια θέση είναι ακόμη δυνατή. Δεν μας φαίνεται τόσο ουδέτερη στάση». Πρόσθεσε ότι είχε εσωτερικές συζητήσεις με το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ και ότι «φαίνεται αρκετά σαφές ότι αυτή είναι η πολιτική του πρωθυπουργού».
Και συνέχισε: «Νομίζω ότι αν η πρόταση μομφής κατά του πρωθυπουργού πετύχει, όλα θα συγχωρεθούν από την Ουάσιγκτον, επειδή η επίσκεψη στη Ρωσία εξετάζεται ως απόφαση του πρωθυπουργού… Διαφορετικά…νομίζω ότι θα είναι δύσκολο να προχωρήσουμε… Δεν μπορώ να πω πώς θα το δει αυτό η Ευρώπη, αλλά υποψιάζομαι ότι η αντίδρασή τους θα είναι παρόμοια… Θα έλεγα ότι έχει ήδη δημιουργήσει ένα πρόβλημα στη σχέση μας από τη δική μας οπτική… Ας περιμένουμε λίγες ημέρες για να δούμε αν θα αλλάξει η πολιτική κατάσταση, πράγμα που θα σήμαινε ότι… το πρόβλημα θα εξαφανιζόταν πολύ γρήγορα. Διαφορετικά, θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε αυτό το ζήτημα [της διμερούς σχέσης] κατά μέτωπο και να αποφασίσουμε πώς θα το διαχειριστούμε».
Και ω του θαύματος, την επομένη ημέρα, η επιχείρηση αποστασία μπήκε μπροστά. Ο Χαν ανετράπη στη Βουλή, με την παρέμβαση και του Συνταγματικού Δικαστηρίου (πάντα χρήσιμο ένα κεντρικό δικαστήριο που στα καθ’ ημάς είχαν οραματιστεί η χούντα, ο Βαγγέλης Βενιζέλος, λογής εκσυγχρονιστές και μητσοτακικοί σήμερα) αλλά και του στρατού. Έκτοτε, έχει εξαπολυθεί ένα κύμα συλλήψεων, φυλακίσεων και βασανιστηρίων εναντίον οπαδών του Χαν, μια απόπειρα δολοφονίας του, μία καταδίκη του σε τρία χρόνια φυλάκιση για διαφθορά και πλέον στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων για πέντε χρόνια. Το κυριότερο: η εξωτερική πολιτική του Πακιστάν έχει καταστεί κάπως πιο βολική (να το θέσουμε ευγενικά) για τις ΗΠΑ.
Σε αρκετές του ομιλίες, ο Χαν είχε πει προς τις ΗΠΑ και την Ε.Ε.: «Δεν είμαστε σκλάβοι σας. Δεν θα ζούμε σαν σκλάβοι σας, κάνοντας ό,τι θέλετε». Όχι, δεν θεωρούμε ότι ο Χαν είναι ο μεγάλος αντιμπεριαλιστής ηγέτης. Επέδειξε «απλώς» (στην πραγματικότητα δεν πρόκειται για καθόλου απλή υπόθεση) πατριωτισμό και ένα αίσθημα αξιοπρέπειας. Οι ΗΠΑ δεν τα συγχωρούν αυτά. Εξ ου και έθεσαν το Πακιστάν σε μια πορεία εσωτερικής έκρηξης. Πιθανότατα θα δούμε στο εγγύς μέλλον τις συνέπειες. Μέχρι τότε βεβαίως θα μας απασχολήσουν στα πρωτοσέλιδα, η Ουκρανία και τα νέα επεισόδια του παγκοσμίου πολέμου, αυτή τη φορά στην Αφρική.
Το δεύτερο και ακόμα χειρότερο για τις ΗΠΑ ήταν ότι ο Χαν στράφηκε σε ό,τι αφορούσε τις προμήθειες πετρελαίου από τις χώρες του Κόλπου στη Ρωσία, αμφισβητώντας παραλλήλως τη δέσμευσή του στο πετροδολάριο. Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, όταν ξεκίνησε η «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» της Ρωσίας επέλεξε μια αυστηρή ουδετερότητα. Η μοίρα του ήταν σφραγισμένη, με έναν τρόπο σχεδόν απολύτως ίδιο με εκείνη του Γεωργίου Παπανδρέου μετά τη διάσημη από τότε, επίσκεψή του στο Λευκό Οίκο, οπότε και είχε αρνηθεί το Σχέδιο Άτσετσον για το Κυπριακό.
Σύμφωνα με έγγραφο που μόλις διέρρευσε, στις 7 Μαρτίου του 2022 έλαβε χώρα μια συνάντηση μεταξύ του Πακιστανού πρέσβη στις ΗΠΑ και δύο αξιωματούχων του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ο ένας εκ των οποίων ήταν ο Βοηθός Υπουργός Εξωτερικών για το τις υποθέσεις Νότιας και Κεντρικής Ασίας, Ντόναλντ Λου. Η συνάντηση αυτή πραγματοποιήθηκε δύο εβδομάδες μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Στη συνάντηση, ο Λου εξέφρασε τη δυσαρέσκεια (δηλαδή οργή) της Ουάσιγκτον για τη στάση του Πακιστάν σε σχέση με τη Ρωσία. Το έγγραφο αναφέρει ότι ο Λου είπε πως «οι άνθρωποι εδώ και στην Ευρώπη ανησυχούν αρκετά για το γιατί το Πακιστάν παίρνει μια τόσο επιθετικά ουδέτερη θέση (για την Ουκρανία), αν μια τέτοια θέση είναι ακόμη δυνατή. Δεν μας φαίνεται τόσο ουδέτερη στάση». Πρόσθεσε ότι είχε εσωτερικές συζητήσεις με το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ και ότι «φαίνεται αρκετά σαφές ότι αυτή είναι η πολιτική του πρωθυπουργού».
Και συνέχισε: «Νομίζω ότι αν η πρόταση μομφής κατά του πρωθυπουργού πετύχει, όλα θα συγχωρεθούν από την Ουάσιγκτον, επειδή η επίσκεψη στη Ρωσία εξετάζεται ως απόφαση του πρωθυπουργού… Διαφορετικά…νομίζω ότι θα είναι δύσκολο να προχωρήσουμε… Δεν μπορώ να πω πώς θα το δει αυτό η Ευρώπη, αλλά υποψιάζομαι ότι η αντίδρασή τους θα είναι παρόμοια… Θα έλεγα ότι έχει ήδη δημιουργήσει ένα πρόβλημα στη σχέση μας από τη δική μας οπτική… Ας περιμένουμε λίγες ημέρες για να δούμε αν θα αλλάξει η πολιτική κατάσταση, πράγμα που θα σήμαινε ότι… το πρόβλημα θα εξαφανιζόταν πολύ γρήγορα. Διαφορετικά, θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε αυτό το ζήτημα [της διμερούς σχέσης] κατά μέτωπο και να αποφασίσουμε πώς θα το διαχειριστούμε».
Και ω του θαύματος, την επομένη ημέρα, η επιχείρηση αποστασία μπήκε μπροστά. Ο Χαν ανετράπη στη Βουλή, με την παρέμβαση και του Συνταγματικού Δικαστηρίου (πάντα χρήσιμο ένα κεντρικό δικαστήριο που στα καθ’ ημάς είχαν οραματιστεί η χούντα, ο Βαγγέλης Βενιζέλος, λογής εκσυγχρονιστές και μητσοτακικοί σήμερα) αλλά και του στρατού. Έκτοτε, έχει εξαπολυθεί ένα κύμα συλλήψεων, φυλακίσεων και βασανιστηρίων εναντίον οπαδών του Χαν, μια απόπειρα δολοφονίας του, μία καταδίκη του σε τρία χρόνια φυλάκιση για διαφθορά και πλέον στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων για πέντε χρόνια. Το κυριότερο: η εξωτερική πολιτική του Πακιστάν έχει καταστεί κάπως πιο βολική (να το θέσουμε ευγενικά) για τις ΗΠΑ.
Σε αρκετές του ομιλίες, ο Χαν είχε πει προς τις ΗΠΑ και την Ε.Ε.: «Δεν είμαστε σκλάβοι σας. Δεν θα ζούμε σαν σκλάβοι σας, κάνοντας ό,τι θέλετε». Όχι, δεν θεωρούμε ότι ο Χαν είναι ο μεγάλος αντιμπεριαλιστής ηγέτης. Επέδειξε «απλώς» (στην πραγματικότητα δεν πρόκειται για καθόλου απλή υπόθεση) πατριωτισμό και ένα αίσθημα αξιοπρέπειας. Οι ΗΠΑ δεν τα συγχωρούν αυτά. Εξ ου και έθεσαν το Πακιστάν σε μια πορεία εσωτερικής έκρηξης. Πιθανότατα θα δούμε στο εγγύς μέλλον τις συνέπειες. Μέχρι τότε βεβαίως θα μας απασχολήσουν στα πρωτοσέλιδα, η Ουκρανία και τα νέα επεισόδια του παγκοσμίου πολέμου, αυτή τη φορά στην Αφρική.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου