'Addio Lugano bella' G Gaber, E Jannacci, L Toffolo, O Profazio, S Pisu

Ένα κοινωνικοπολιτικό τραγούδι τραγουδισμένο από εξαιρετικούς καλλιτέχνες και συνειδητούς πολίτες της γειτονικής και συμπάχουσας χώρας του ευρωπαϊκού Νότου

Addio, Lugano bella,/ o dolce terra pia,/ scacciati senza colpa/ gli anarchici van via/ e partono cantando/ colla speranza in cor.

Ed è per voi sfruttati,/ per voi lavoratori,/ che siamo ammanettati/ al par dei malfattori;/ eppur la nostra idea/ non è che idea d'amor.

Anonimi compagni,/ amici che restate,/ le verità sociali da forti propagate:/ è questa la vendetta/ che noi vi domandiam.

Ma tu che ci discacci/ con una vil menzogna,/ repubblica borghese,/ un dì ne avrai vergogna/ ed oggi t'accusiamo/ di fronte all'avvenir.

Banditi senza tregua,/ andrem di terra in terra/ a predicar la pace/ ed a bandir la guerra: la pace tra gli oppressi,/ la guerra agli oppressor.

Elvezia, il tuo governo/ schiavo d'altrui si rende,/ di un popolo gagliardo/ le tradizioni offende/ e insulta la leggenda del tuo Guglielmo Tell.

Addio, cari compagni,/ amici luganesi,/ addio, bianche di neve/ montagne ticinesi,/ i cavalieri erranti/ son trascinati al nord.

 Το τραγούδι είναι γραμμένο από τον Pietro Gori  δικηγόρο, αναρχικό εκδότη, δημοσιογράφο, συγγραφέα, ποιητή και στιχουργό του 19ου αιώνα. Ήταν γεννημένος στην Μεσίνα της Σικελίας αλλά ήταν αριστοκρατικής καταγωγής από την Τοσκάνη. Ενεργός πολίτης κι αναρχικός ο  Gori συμμετείχε σ' όλους τους κοινωνικούς αγώνες της εποχής του. Τους πρώτους μήνες του 1894 ο Γκόρι υπερασπίστηκε νομικά μερικούς ακόμη συντρόφους του που αθωώθηκαν, όμως η Ιταλική κυβέρνηση ψήφισε τρεις αντι-αναρχικούς νόμους, με τους οποίους περιορίζονταν πολύ τα πολιτικά δικαιώματα και η ελευθερία της έκφρασης και πολύ σύντομα, στα πλαίσια της εφαρμογής τους, οι συντηρητικές εφημερίδες άρχισαν να στοχοποιούν τον ενοχλητικό δικηγόρο.  Κυνηγημένος από την ιταλική αστυνομία ως «συνεργάτης» του Sante Geronimo Caserio, με μόνο «ενοχοποιητικό» στοιχείο το γεγονός ότι είχε συνθέσει ένα τραγούδι για τον τελευταίο, την δίκη και την εκτέλεσή του (το «Ballata per Sante Caserio», «Μπαλάντα για τον Σάντε Καζέριο»), ο Γκόρι υποχρεώθηκε να διαφύγει στο Λουγκάνο της Ελβετίας, ενώ πολλοί ομοϊδεάτες του είχαν ήδη συλληφθεί στο Μιλάνο.

Η καταδίωξή του από τις ιταλικές αρχές δεν έπαψε ωστόσο ούτε στο ιταλόφωνο Λουγκάνο, όπου σε κάποια στιγμή επιχειρήθηκε ακόμα και η δολοφονία του από δύο άγνωστους που τον πυροβόλησαν ανεπιτυχώς με περίστροφα. Τελικά, πιεζόμενη έντονα από τις ιταλικές αρχές, η αστυνομία του Λουγκάνο τον συνέλαβε τον Ιανουάριο του 1895 μαζί με 17 ακόμη πολιτικούς εξόριστους ομοϊδεάτες του και τους απέλασε μετά από δύο εβδομάδες στην Γερμανία. Την περιπέτειά του αυτή ο Γκόρι την έκανε τραγούδι, ένα από τα πιο γνωστά αναρχικά τραγούδια, το περίφημο «Addio a Lugano» («Αντίο στο Λουγκάνο») που συνέθεσε μέσα στην φυλακή:

«Έχε γεια όμορφο Λουγκάνο / ώ γη αγαπημένη / διωγμένοι δίχως αιτία/ οι αναρχικοί αναχωρούνε / και φεύγουν τραγουδώντας / με ελπίδα στην καρδιά.
Για σας εκμεταλλευόμενοι / για σας εργάτες / βρισκόμαστε με χειροπέδες / σαν κοινοί εγκληματίες / Κι όμως οι ιδέες μας / δεν είναι παρά ιδέες της αγάπης.
Ανώνυμοι  σύντροφοι / φίλοι που παραμένετε / οι κοινωνικές αλήθειες / εξαπλώνονται γρήγορα / αυτή είναι η εκδίκηση που σας ζητάμε.
Όμως εσύ που μας διώχνεις / μ' ένα αναίσχυντο  ψέμα /  δημοκρατία αστική / μια μέρα θα ντραπείς / σήμερα σε κατηγορούμε / στο μέλλον που έρχεται.
Ληστές χωρίς έλεος / θα πάμε απ' άκρη σ' ακρη / να προωθήσουμε την ειρήνη/ και να πολεμήσουμε / Ειρήνη μεταξύ των καταπιεσμένων / πόλεμος στους καταπιεστές.
Ελβετία, η κυβέρνηση σου / σκλάβα άλλων  / προδίδει ένα γενναίο λαό / προσβάλει την παράδοση / και ντροπιάζει την παρακαταθήκη του δικού σου Γουλιέλμου Τέλλου.
Αντίο αγαπημένοι σύντροφοι / φίλοι απ' το Λουγκάνο / Αντίο χιονοσκέπαστα / βουνά του Τιτσίνο / οι περιπλανώμενοι ιππότες / τραβούν προς τον βορρά»