Χίος 2012, το Ολοκαύτωμα

Ο συγγραφέας Γιάννης Μακριδάκης γράφει από το μαρτυρικό νησί για την πύρινη τραγωδία

Του Γιαννη Mακριδακη*

Κάτι τέτοιες ώρες παρακαλάω να ήμουνα άπατρις. Σκέφτομαι πόσο καλύτερα θα ήταν να έχω γεννηθεί και να ζω στην τσιμεντούπολη, να μην ξέρω τίποτα, να είμαι ένας ανυποψίαστος αστός καταναλωτής και να έχω πλήρη άγνοια για τη ζωή και τη φύση.
Στα δεκαπέντε χρόνια που εξέδιδα το περιοδικό Πελινναίο, είχα περπατήσει βήμα προς βήμα ολόκληρο το νησί. Από την ψηλότερη κορφή μέχρι το πιο βαθύ σπήλαιο κι από την καρδιά του πυκνότερου δάσους ίσαμε την πιο απόμερη ακρογιαλιά. Η Χίος μού αποκαλυπτόταν αργά και ηδονικά, τόσο που την ερωτεύτηκα παράφορα και δεν την πρόδωσα ποτέ. Εφτασα στο σημείο να νιώθω πως ο κυριότερος λόγος για τον οποίον ήρθα στη ζωή ήταν για να δω αυτό το θαύμα της φύσης γύρω μου, για να ρουφήξω κάθε εικόνα, κάθε μυρωδιά και κάθε ήχο αυτού του υπέροχου τόπου. Εγινε για μένα Ιδέα η Χίος....
Η πρώτη φωτιά Το φοβόμουν επί πολλά χρόνια, κάθε καλοκαίρι, αλλά το ξόρκιζα το κακό. Είχα γνωρίσει από μικρό παιδί τον τρόμο και τον φασισμό της πύρινης λαίλαπας. Δεκαεφτά ετών ήμουνα, όταν ένα καλοκαιρινό απόγευμα που πήγαινα για την απογευματινή μου βόλτα στα καφέ της προκυμαίας, με σταμάτησε η Τροχαία και μου επέδωσε ένα χαρτί πολιτικής επιστράτευσης. Με έστειλαν στο σπίτι μου να αλλάξω περιβολή και κατόπιν με φόρτωσαν σε ένα στρατιωτικό όχημα. Με στείλανε στο μέτωπο μιας πυρκαγιάς που κατέκαιγε τα δάση της Νέας Μονής. Η νύχτα έπεσε γρήγορα κι απόμεινα μες στο φλεγόμενο δάσος, να βλέπω τους αιωνόβιους πεύκους που γίνονταν παρανάλωμα, οι φλόγες να γλείφουν τ’ αστέρια της καλοκαιρινής νύχτας κι εγώ να κλαίω με δάκρυ πιο μαύρο κι από το κάρβουνο, να μην μπορεί η ψυχή μου να βαστάξει τόσο πόνο. Οι δασοπυροσβέστες τρώγανε σουβλάκια και πίτσες, γελούσανε σαν να βρίσκονταν σε γλέντι και λέγανε σε μένα τον πρωτάρη ότι τη νύχτα δεν μπορείς να κάνεις τίποτα, ότι την αφήνεις τη φωτιά να κάψει ό, τι είναι να κάψει ώσπου να ξημερώσει και να ’ρθουν τ’ αεροπλάνα. Τους άκουγα, τους έβλεπα με φόντο τις φλόγες που καρβούνιαζαν τους πεύκους και με κυρίευε η θλίψη και η οργή. Βγήκα στον δρόμο, σταμάτησα ένα διερχόμενο όχημα και έφυγα. Πήγα στο κρεβάτι μου και δεν κοιμήθηκα καθόλου όλη νύχτα. Με το πρώτο φως της μέρας, καβάλησα το παπί και ξαναπήγα στο μέτωπο της φωτιάς, αυτή τη φορά δίχως χαρτί πολιτικής επιστράτευσης στην τσέπη. Εθελοντής δασοπυροσβέστης.
Ο αβάσταχτος πόνος Από τότε έχουν περάσει είκοσι και βάλε χρόνια, στη διάρκεια των οποίων συμμετείχα εθελοντικά σε όλες ανεξαιρέτως τις κατασβέσεις πυρκαγιών που άναψαν στο νησί. Και πάντα έλεγα πως άμα ποτέ, ω μη γένοιτο, αρπάξει φωτιά το δάσος του Αναβάτου, δεν θα έχω το ψυχικό σθένος να είμαι παρών, να δω το αποτρόπαιο θέαμα. Κι ήρθε ο Αύγουστος του 2012 να μου δώσει αυτή τη μεγάλη πίκρα, να δοκιμάσει τις αντοχές μου. Με την αναγγελία της πυρκαγιάς ένιωσα τους πρώτους πόνους στο στομάχι. Δεν τόλμησα να πάω στον τόπο της καταστροφής, ούτε νομίζω πως θα τολμήσω ποτέ πια. Ο πόνος είναι αβάσταχτος.
Η φωτιά δεν αρκέστηκε μόνο σ’ αυτό το όμορφο πυκνό δάσος. Συνέχισε την ξέφρενη πορεία της. Η Χίος αφανίστηκε. Η καταστροφή είναι ολοσχερής. Ιδια σε μέγεθος με αυτήν που προξένησαν οι ορδές των Οθωμανών το 1822 σφαγιάζοντας και πυρπολώντας το νησί, δημιουργώντας όμως ταυτόχρονα κι ένα πανευρωπαϊκό κίνημα φιλελληνισμού και συμπαράστασης στην ελληνική επανάσταση.
Διακόσια σχεδόν χρόνια μετά και ενώ η Ελλάδα είναι πάλι υπόδουλη, της αυτοκρατορίας των «Αγορών» αυτή τη φορά, η Χίος υφίσταται ξανά ολοκαύτωμα, με υπαίτιους την ελληνική κυβέρνηση και τις ορδές των τοπικών πολιτικών και ψηφοφόρων, οι οποίοι όλα αυτά τα χρόνια έβλεπαν το νησί ως οικόπεδο προς «αξιοποίηση και ανάπτυξη».
Εύχομαι και ελπίζω ότι ούτε αυτή η θυσία του τόπου μου θα πάει χαμένη. Οτι θα ξυπνήσει συνειδήσεις και θα κάνει τους ανθρώπους πιο ταπεινούς και πιο συνετούς. Οσο για μένα, θα συνηθίσω στη θλίψη.

* Ο Γιάννης Μακριδάκης είναι συγγραφέας και ο ιδρυτής του Kέντρου Xιακών Mελετών με σκοπό την έρευνα, αρχειοθέτηση, μελέτη και διάδοση των τεκμηρίων της Χίου. Κείμενά του στο προσωπικό του ιστολόγιο: http://yiannismakridakis.gr/       

news.kathimerini.gr