H εμφάνιση του Covid19 με ό,τι αυτό συνεπάγεται άνοιξε, περαιτέρω και ιδιαίτερα πιεστικά, τη συζήτηση για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής σε ολόκληρη την ανθρωπότητα. Δεν είναι διόλου λίγες ή περιθωριακές οι επιστημονικές φωνές που υπογραμμίζουν ότι ο Covid 19 είναι μόνο η αρχή, και έπεται μεγάλη και πολύ πιο επικίνδυνη σειρά ιών και πανδημιών που θα σχετίζονται αποκλειστικά με τον πλήρη βιασμό της φύσης, την απόλυτη εκμετάλλευση και καταστροφή της από την παντελώς ανεξέλεγκτη ανθρώπινη δραστηριότητα με γνώμονα μόνο το κέρδος. Και όσο αυτό δεν αλλάζει, τα πράγματα θα γίνονται ολοένα χειρότερα, με τις προσπάθειες για την μείωση της χρήσης πλαστικών και τις διαμαρτυρίες ανά τον κόσμο, να μοιάζουν σταγόνα στον ωκεανό. Μπορεί να υπάρξει «μερική» λύση; Σε μια χώρα; Σε μια περιοχή; Είναι κάποια εναλλακτική η «πράσινη» ανάπτυξη; Έχει κάποιο νόημα να τοποθετεί κανείς ανεμογεννήτριες; Ποια είναι η βασική αιτία του προβλήματος; Με αφορμή και τη διεθνή ημέρα για το Περιβάλλον, δημοσιεύουμε συνέντευξη του Δρ. Δημήτρη Σαρρή, Διευθυντή του Ερευνητικού Κέντρου ΚΕΣ στην Λευκωσία, Περιβαλλοντολόγου και Δενδρο-οικολόγου, ο οποίος διδάσκει επί περισσότερα από δέκα χρόνια σε ακαδημαϊκά ιδρύματα της Ελλάδας και της Κύπρου θέματα σχετικά με τη διαχείριση των φυσικών πόρων και την αντιμετώπιση της Κλιματικής Αλλαγής. Η συνέντευξη έγινε από την Ελένη Μαυρούλη και δημοσιεύτηκε στο τεύχος 21 του περιοδικού «Δημοσιογραφία».
Τελικά τι είναι η κλιματική αλλαγή; Συνέβαινε πάντα ή όχι;
Το κλίμα του πλανήτη άλλαζε και στο παρελθόν. Είναι αυτό που ονομάζουμε κλιματική μεταβλητότητα. Υπάρχουν π.χ. περιοδικές αλλαγές στον τρόπο που η γη γυρίζει γύρω από τον ήλιο, οι οποίες οδηγούν στις περιόδους παγετώνων, όπως και σε ανάκαμψη της παγκόσμιας θερμοκρασίας. Οι αλλαγές αυτές γίνονται σε κλίμακα χιλιάδων ετών. Η κλιματική αλλαγή, όμως, συνδέεται με τα τελευταία 150 χρόνια. Έχουμε εδώ ένα καινούργιο φαινόμενο, που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα για πρώτη φορά και έχει δύο πτυχές: την ταχύτητα και την ένταση εκδήλωσής του. Από τη Βιομηχανική Επανάσταση και μετά, έχουν απελευθερωθεί στην ατμόσφαιρα τεράστιες ποσότητες άνθρακα από τα έγκατα της γης. Ως αποτέλεσμα, η συγκέντρωση του διοξειδίου του άνθρακα (CO2) – το κύριο αέριο του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα – έχει αυξηθεί από τις 270 σε πάνω από 400 μονάδες, οδηγώντας σε αύξηση της θερμοκρασίας της γης κατά έναν περίπου βαθμό, σε θέρμανση των ωκεανών, και σε αλλαγές στον παγκόσμιο κλιματικό κύκλο.
Γι’ αυτό μιλάμε για ανθρωπογενή κλιματική αλλαγή και όχι για κλιματική μεταβλητότητα. Οι συνέπειες είναι ήδη εμφανείς. Στην Μεσόγειο, π.χ., παρατηρούμε πλέον σε μεγάλη ένταση και έκταση ξηρασία, καύσωνες, μέγα πυρκαγιές, πλημμύρες, κ.ά. Φυσικά υπάρχει συνδυασμός της κλιματικής αλλαγής και με άλλα φαινόμενα, όπως οι μέγα πυρκαγιές που σχετίζονται επιπλέον με την εγκατάλειψη της υπαίθρου και την ύπαρξη περισσότερης καύσιμης ύλης, όπως συμβαίνει στην Πορτογαλία και την Ελλάδα. Φαινόμενα παρατηρούνται και στις θάλασσες, π.χ. έρχονται αρπακτικά τροπικά ψάρια, αλλάζει η σύνθεση των θαλάσσιων οικοσυστημάτων και σε αυτήν προστίθεται η υπεραλίευση, με αποτέλεσμα να υπάρχει μεγαλύτερη πίεση στα αποθέματα ψαριών. Η Μεσόγειος θερμαίνεται κατά 20% γρηγορότερα από τον υπόλοιπο πλανήτη. Ανεβαίνει η στάθμη της θάλασσας και υπάρχουν προβλέψεις ότι μπορεί να αυξηθεί μέχρι και 80 εκατοστά μέχρι τα τέλη του αιώνα.
Οι συνέπειες στη ζωή όλων θα είναι πολλαπλές. Εκτός από τη διάσωση των μεσογειακών οικοσυστημάτων από την ερημοποίηση, μας ενδιαφέρει προφανώς και τι ζωή θα έχουμε μέσα στις πόλεις. Φανταστείτε τις πόλεις π.χ. της Ελλάδας ή της Κύπρου, που δεν είναι βιοκλιματικά σχεδιασμένες, να αντιμετωπίζουν θερμοκρασίες 3-5 βαθμούς C υψηλότερες το καλοκαίρι.
Προφανώς θα επηρεαστεί και η οικονομία πολλών περιοχών ανά τον κόσμο, που βασίζεται στη γεωργία, τον τουρισμό, την αλιεία κ.λπ. Εισερχόμαστε στην περίοδο της περιβαλλοντικής μετανάστευσης;
Σε όλο το προβληματικό αναπτυξιακό μοντέλο που κυριαρχεί, στις ήδη υπάρχουσες ανισότητες, θα προστεθούν οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Οι χώρες που στηρίζουν μεγάλο μέρος της οικονομίας τους στην αγροτική παραγωγή θα έχουν μεγαλύτερες απώλειες. Ο πληθυσμός, π.χ., στη Νότια Μεσόγειο, τη Μέση Ανατολή ή την υποσαχάρια Αφρική θα αντιμετωπίσει ακόμη μεγαλύτερα πρόβλημα επιβίωσης και μετανάστευσης.
-Οι επόμενοι πόλεμοι θα είναι τελικά για το νερό; Είναι γνωστό ότι τα πλέον πλούσια ως προς τον υδροφόρο ορίζοντα της περιοχής σημεία, π.χ. της Μέσης Ανατολής, είναι τα κατεχόμενα από το Ισραήλ υψώματα του Γκολάν και η Δυτική Όχθη.
Όπως οι υδρογονάνθρακες αποτελούν στρατηγικά αποθέματα, το ίδιο ακριβώς ισχύει πλέον και για τα αποθέματα νερού. Ιδιαίτερα για περιοχές όπως η ανατολική Μεσόγειος. Είναι ένας ακόμη φυσικός πόρος για τον οποίο οι λαοί της περιοχής θα υφίστανται ολοένα και περισσότερο αρνητικές συνέπειες στο πλαίσιο του ανταγωνισμού για τον έλεγχό τους.
Η παγκόσμια κοινή γνώμη όμως αρχίζει να ευαισθητοποιείται. Γίνονται διαδηλώσεις, εκδηλώσεις, κυβερνήσεις κάνουν εκστρατείες για να αλλάξει η συμπεριφορά των πολιτών. Μπορεί να οδηγήσουν σε κάποια λύση όλα αυτά;
Ας ξεκινήσουμε εξετάζοντας τα πραγματικά αίτια της κλιματικής αλλαγής και με βάση αυτά να δούμε αν οι κινήσεις που γίνονται είναι στην κατεύθυνση της αντιμετώπισης τους, αν είναι αρκετά ισχυρές κ.λπ.
Για το πρόβλημα ευθύνεται όλη η οικονομική δραστηριότητα που σχετίζεται με τη χρήση των ορυκτών υδρογονανθράκων, αλλά και οι συναφείς με αυτή δραστηριότητες. Άλλοι τομείς με σοβαρή επίπτωση είναι: οι επίγειες και οι θαλάσσιες μεταφορές, οι τσιμεντοβιομηχανίες, οποιαδήποτε δραστηριότητα εκλύει μεγάλες ποσότητες αερίων του θερμοκηπίου (Α.τ.Θ.) στην ατμόσφαιρα. Σοβαρή πρόβλημα είναι και η καταστροφή των δασών και η μετατροπή τους σε κάτι άλλο, όπως συμβατικές γεωργικές δραστηριότητες. Ως αποτέλεσμα, απελευθερώνονται στην ατμόσφαιρα τεράστιες ποσότητες άνθρακα που ήταν αποθηκευμένες στο έδαφος. Υπάρχει, λοιπόν, ένας συνδυασμός οικονομικών δραστηριοτήτων που σχετίζεται με το υπάρχον παραγωγικό σύστημα και τη συνολική κατανάλωση φυσικών πόρων. Το πρόβλημα γίνεται ακόμη πιο εξωφρενικό όταν σκεφτούμε και τα Α.τ.Θ. που απελευθερώνονται μόνο από τη σπατάλη φυσικών πόρων. Με βάση στοιχεία του ΟΗΕ και άλλων οργανισμών, το 30-50% της παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων καταλήγει στα σκουπίδια,την ίδια στιγμή που δισεκατομμύρια λιμοκτονούν. Από την άλλη, δραστηριότητες όπως αυτές του μεγαλύτερου στρατού στον κόσμο, του αμερικανικού, δημιουργούν τεράστιο ανθρακικό αποτύπωμα.
Δεν φταίει λοιπόν απλώς η μία ή η άλλη δραστηριότητα. Φταίει ένα ολόκληρο σύστημα παραγωγής, που κινείται με βάση τον υπέρτατο νόμο της μεγιστοποίησης του κέρδους. Αν είναι να βγαίνει κέρδος από τη σπατάλη ή την καταστροφή, αυτές δεν πρόκειται να σταματήσουν. Ένα τέτοιο σύστημα είναι από τη φύση του μη αειφόρο, θυσιάζει στον βωμό του κέρδους των λίγων τις ανάγκες των επόμενων γενεών, αν όχι και των σημερινών. Τα μεγαλύτερα brands στον πλανήτη δημιουργούν και το μεγαλύτερο πρόβλημα. Το κόστος της δραστηριότητας των 3.000 μεγαλύτερων εταιριών για το περιβάλλον με βάση έρευνα του ΟΗΕ έφτασε το 2008 τα 2,15 τρισεκ. δολάρια.
Δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα κλιματικής αλλαγής, χωρίς να δούμε πρώτα τι θα κάνουμε με το συγκεκριμένο μοντέλο παραγωγής.
Mέχρι στιγμής, είχαμε τη Συμφωνία του Κιότο που, αντί για δραστικές περικοπές στα Α.τ.Θ., έφερε το εμπόριο ρύπων… δηλαδή αν μια εταιρεία παράγει λιγότερους ρύπους, πουλάει το δικαίωμα σε μια άλλη να ρυπαίνει στη θέση της… Η ΕΕ πρωτοστάτησε σε αυτό. Με αυτές τις λογικές, όπου τα κέρδη παραμένουν κέρδη, δεν βλέπω σωτηρία. Αλλά και πάλι, ποιος θα πληρώσει τα διαφυγόντα κέρδη, αν πάμε σε δραστικές περικοπές στη χρήση των υδρογονανθράκων; Τώρα στη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα, βλέπετε να αντιδρούν οι ΗΠΑ λόγω των τεράστιων κερδών εταιριών τους από τους υδρογονάνθρακες.
Το ότι κάποια μέρη την εφάρμοσαν δεν είναι θετικό; Το ότι γίνονται διαμαρτυρίες επίσης;
Το θέμα της κλιματικής αλλαγής έχει την εξής ιδιαιτερότητα: δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί σε μια χώρα. Η βιομηχανική δραστηριότητα που μπορεί να συντελείται στην άλλη άκρη του κόσμου μπορεί να επηρεάσει όλο τον υπόλοιπο πλανήτη γιατί τα Α.τ.Θ. εκλύονται στην κοινή μας ατμόσφαιρα.
Η λύση πρέπει να είναι παγκόσμια, να είναι σε όλους τους οικονομικούς τομείς που σχετίζονται με τα Α.τ.Θ. και θα έπρεπε να είχε υιοθετηθεί χθες. Χαρακτηριστικό είναι ότι, μετά τη συμφωνία του Παρισιού το 2015, τα Α.τ.Θ. αυξήθηκαν κατά 20% σε σχέση με πέντε χρόνια πριν. Δηλαδή ούτε καν κοντά στις αναιμικές τους διακηρύξεις… Πάνω από όλα, ο νόμος της αγοράς και του κέρδους.
Δείτε π.χ. τις τεράστιες πυρκαγιές στον Αμαζόνιο. Σε συνθήκες μεγάλης ξηρασίας υπήρξαν εμπρησμοί, ίσως και με κυβερνητική ανοχή. Ως αποτέλεσμα, τεράστιες ποσότητες CO2 απελευθερώθηκαν, αντί να δεσμεύονται. Από το 1960, πάνω από το 15% του Αμαζονίου έχει μετατραπεί κυρίως σε βοσκοτόπους για την παραγωγή βοδινού κρέατος και σόγιας, φέρνοντας τη Βραζιλία στην πρώτη θέση όσον αφορά τις εξαγωγές βοδινού στον κόσμο, με το 25% της παγκόσμιας παραγωγής. Παράλληλα, τα βοοειδή παράγουν τεράστιες ποσότητες μεθανίου, που είναι επίσης Α.τ.Θ. Δεν είναι τυχαίο ότι ο πρόεδρος της Βραζιλίας δήλωσε «αν θέλετε δάση, να αναδασώσετε τη Γερμανία και τη Νορβηγία»… Τα κέρδη των εταιριών της Βραζιλίας δεν τα διαπραγματεύεται. Η παραγωγή φοινικέλαιου από την άλλη, καταστρέφει και άλλες τροπικές περιοχές, όπως την Ινδονησία. Υπάρχουν όμως διεθνείς συμφωνίες για την αγοραπωλησία αυτών των αγαθών, π.χ. τα αγαθά αυτά εξάγονται και στην ΕΕ. Συνεπώς, αν δεν ληφθεί υπ’ όψιν όλο αυτό το πλαίσιο, στο οποίο περιλαμβάνονται διεθνείς εμπορικές συμφωνίες που προφανώς έχουν κριτήριο το κέρδος και όχι την προστασία του περιβάλλοντος, δεν μπορεί ν’ αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής.
Είναι θετικό, προφανώς, που αρχίζει ο κόσμος και κινητοποιείται. Όμως, θεωρώ, ότι πρέπει να ξεσηκωθεί και ενάντια στο όλον που δημιουργεί το πρόβλημα. Γιατί ακόμη και οι στόχοι που τίθενται στις διεθνείς συναντήσεις και στους οργανισμούς, π.χ. με τη συμφωνία του Παρισιού για αποδοχή αύξησης της θερμοκρασίας 1,5- 2 βαθμούς C, δεν σημαίνουν αποτροπή της κλιματικής αλλαγής, αλλά ότι την αποδεχόμαστε και προσπαθούμε κάπως να την επιβραδύνουμε και να τη διαχειριστούμε.
Αντιμετωπίζοντας τα συμπτώματα, δεν υπάρχει πιθανότητα να αναστραφεί η εξέλιξη του προβλήματος;
Όχι. Για να αντιμετωπίσουμε ριζικά την εξέλιξη του προβλήματος, θα πρέπει να μειωθούν σημαντικά οι εκπομπές και να αρχίσουμε να αποθηκεύουμε άνθρακα, δηλαδή με κάποιο τρόπο να επαναφέρουμε μέσα στη γη το πλεόνασμα CO2 που υπάρχει στην ατμόσφαιρα. Με βάση πρόσφατη έρευνα, αν φυτευτούν ένα τρισ. δέντρα τα επόμενα 50 και πλέον χρόνια (μια έκταση όσο οι ΗΠΑ και η Κίνα μαζί), αυξηθεί δηλαδή κατά 25% η δασοκάλυψη στον πλανήτη, θα μπορούσε να αποθηκευθεί ένα ισοδύναμο που αντιστοιχεί στο 25% της τρέχουσας ποσότητας του ατμοσφαιρικού CO2. Και φυσικά το νέο αυτό δάσος, όπως και όλα τα δάση, θα πρέπει να φυλάγονται ως κόρην οφθαλμού για πάντα… Προφανώς, αν η παγκόσμια καταστροφή των δασών συνεχιστεί, θα έχουμε απελευθέρωση άνθρακα στην ατμόσφαιρα.
Για να επιτευχθεί ο στόχος της συμφωνίας του Παρισιού, θα πρέπει έως το 2050-2075 να δεσμεύεται τόσο CO2 όσο εκλύεται στην ατμόσφαιρα. Όμως, αυτό θα σήμαινε αποδοχή της κλιματικής αλλαγής. Για την αποτροπή, χρειάζεται να δεσμεύεται περισσότερο CO2 από όσο εκλύεται και κανείς δεν τολμά να θέσει τέτοιο στόχο. H παγκόσμια οικονομία συνεχίζει να λειτουργεί με τη λογική business as usual.
Η λεγόμενη «πράσινη ανάπτυξη» είναι λύση;
Μέσα στο πλαίσιο του συγκεκριμένου μοντέλου παραγωγής, έχει ήδη ξεκινήσει μια παγκόσμια συζήτηση για το κατά πόσο αυτό μπορεί να αλλάξει, όχι ως προς το χαρακτήρα του, πάλι το κέρδος για τους λίγους θα είναι η βασική επιδίωξη, αλλά να γίνονται όλα με τρόπο λιγότερο επιβαρυντικό για το περιβάλλον. Στη συζήτηση πρωτοστατούν συμφέροντα που αρχίζουν να έχουν οικονομική ισχύ και επιδιώκουν να ελέγξουν ένα μεγαλύτερο «κομμάτι από την ενεργειακή οικονομική πίτα». Εκτιμάται ότι περίπου ένα τρισ. δολάρια δαπανώνται ετησίως για την άμεση επιδότηση της κατανάλωσης φυσικών πόρων, εκ των οποίων τα 400 δισ. δολάρια διοχετεύονται στην ενέργεια, με τις επιδοτήσεις στα ορυκτά καύσιμα να παραμένουν διπλάσιες σε σχέση με αυτές προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Ζητούν λοιπόν να αλλάξει το ενεργειακό μείγμα, με την υιοθέτηση ενός «φόρου άνθρακα» για να αυξηθεί το κόστος της χρήσης των ορυκτών καυσίμων και άρα να μην είναι φθηνότερη πηγή ενέργειας από τις ανανεώσιμες. Επίσης, ζητούν να σταματήσουν οι επιδοτήσεις ή και οι επενδύσεις προς τους τομείς που παράγουν Α.τ.Θ. και να κατευθυνθούν προς την ηλιακή, την αιολική ή ακόμη και την πυρηνική ενέργεια. Ζητούν να εφαρμοστούν τεχνολογίες δέσμευσης άνθρακα στην πηγή παραγωγής του. Όλα αυτά δημιουργούν μεγάλη σύγκρουση διότι η οικονομία του άνθρακα, που είναι ακόμη πανίσχυρη, θα έχει τεράστια διαφυγόντα κέρδη… Ποιος θα πληρώσει τη δική της «χασούρα»;
Υπάρχουν στη Γη αποθέματα περίπου 1,7 τρισεκ. βαρελιών πετρελαίου που μπορούν να καλύψουν τις ενεργειακές ανάγκες του πλανήτη για τα επόμενα περίπου 50-60 χρόνια. Το φυσικό αέριο επαρκεί επίσης για 50-60 χρόνια. Υπάρχουν αποθέματα γαιάνθρακα για 100 και πλέον χρόνια. Πόσο στοιχίζει σήμερα ένα βαρέλι πετρέλαιο; Ας υποθέσουμε ότι στοιχίζει 50-60 δολάρια. Μιλάμε για περίπου 90-100 τρισεκ. δολάρια πλούτου μόνο από το πετρέλαιο! Ποιος είναι διατεθειμένος να θυσιάσει τόσο πλούτο για την προστασία της ζωής στον πλανήτη; Οι πολεμικές επεμβάσεις των τελευταίων δεκαετιών, και όχι μόνο, που έχουν σαν στόχο το πετρέλαιο/φυσικό αέριο άλλα δείχνουν. Μια χώρα, μια περιοχή, ή η ΕΕ, που δεν είναι πλούσια σε τέτοια αποθέματα, μπορεί να δηλώνει «πράσινη». Όποιος όμως έχει τέτοια αποθέματα, με ποιο τίμημα θα απεμπολήσει τον πλούτο που μπορεί να κερδίσει;
-Οπότε το ερώτημα είναι ποιος θα πληρώσει αυτό το κόστος;
Ναι. Σε τελική ανάλυση, το κόστος της απεξάρτησης από τον άνθρακα θα το πληρώνουμε εμείς, όπως συμβαίνει και σήμερα με το τέλος για την ανανεώσιμη ενέργεια. Είτε με το να μπει φόρος στη χρήση άνθρακα, είτε με το αυξημένο κόστος της ορυκτής ενέργειας από την εφαρμογή τεχνολογιών δέσμευσης άνθρακα, είτε με οτιδήποτε άλλο σκεφθούν για να μη χάσουν κέρδη οι κάτοχοι αυτού του πλούτου… Ενδεχομένως, η μείωση της κατανάλωσης άνθρακα με την εισαγωγή μεγαλύτερου ποσοστού ΑΠΕ στο παγκόσμιο ενεργειακό μείγμα να συμφέρει τους κατόχους ορυκτού άνθρακα μακροπρόθεσμα, καθώς θα μπορούν να διατηρούν κέρδη για ορίζοντα και πέραν των 60 χρόνων από σήμερα.
Δυστυχώς, δεν διαθέτουμε σχεδιασμό σε κεντρικό και παγκόσμιο επίπεδο για να μετασχηματιστεί άμεσα η παγκόσμια οικονομία. Αν υπήρχε, τα πράγματα θα ήταν πιο εύκολα. Αλλά κυριαρχεί η αναρχία στην οικονομική ανάπτυξη. Ήδη χάσαμε χρόνο εξ αιτίας αυτού, και θα συνεχίσουμε να χάνουμε.
Το κόστος είναι το βασικό σημείο στο οποίο «σκοντάφτει» και η συζήτηση για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής. Π.χ. η αναδιοργάνωση των κρατικών υπηρεσιών, της πολιτικής προστασίας, η αντιπλημμυρική θωράκιση, η δασοπροστασία κ.λπ. Πάλι έχουν κόστος. Στην Ελλάδα, του σήμερα, αποτελούν προτεραιότητα στη χρηματοδότηση; Από την άλλη, αναρωτιέμαι, οι ασφαλιστικές εταιρίες πώς βλέπουν το θέμα…
Τελικά, η χρήση ΑΠΕ, π.χ. ανεμογεννήτριες στην Ελλάδα, έχει νόημα;
Αν θεωρούμε ότι η Ελλάδα μπορεί να σταματήσει την κλιματική αλλαγή, πρόκειται για ανέκδοτο. Όλη η ΕΕ συμμετέχει με ποσοστό 9% στα Α.τ.Θ. από τις κύριες πηγές εκπομπής τους. Αν δούμε όμως τις εταιρίες που έχουν έδρα στην ΕΕ και παράγουν π.χ. στην Κίνα ή αν δούμε τις εφοπλιστικές εταιρίες που έχουν έδρα την Ελλάδα και δραστηριοποιούνται ανά τον κόσμο, τότε αλλάζει το θέμα. Αλλά, ακόμη και αν η Ελλάδα γινόταν 100% «πράσινη», πάλι θα έπρεπε να υποστεί τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.
Οι ΑΠΕ είναι κάτι καλό. Δίνουν καθαρή ενέργεια. Όμως θα πρέπει να υπάρχει σχεδιασμός. Δεν έχει νόημα να καταστρέφουμε δάση για να βάζουμε σε βουνά ανεμογεννήτριες, όταν πρέπει να προστατεύουμε τη βιοποικιλότητα και να φυτεύουμε δέντρα. Δεν πρέπει να αχρηστεύουμε παραγωγική αγροτική γη. Έχω την αίσθηση ότι υπάρχουν πολλές άλλες εναλλακτικές, αν υπήρχε σχεδιασμός και άλλου τύπου ιδιοκτησία, ώστε να μη γίνονται όλα με βάση το κέρδος των μεγάλων εταιριών που εκμεταλλεύονται και τις ΑΠΕ. Αν υπήρχε σχεδιασμός, και όχι μόνο σε εθνικό επίπεδο, π.χ. θα μπορούσαν να τοποθετηθούν φωτοβολταϊκά σε όλη τη Σαχάρα και να καλυφθούν οι ενεργειακές ανάγκες ολόκληρης της Ευρώπης και ακόμη παραπάνω.
Με λίγα λόγια, ο κεντρικός σχεδιασμός και ο συντονισμός είναι απαραίτητοι για να αντιμετωπιστεί η κλιματική αλλαγή: τα αίτιά της, όχι απλά τα συμπτώματα. Λύση σε επίπεδο μιας χώρας ή κάποιων χωρών δεν υπάρχει. Χρειάζεται μεγάλη πίεση προς τους ρυπαντές, που είναι κυρίως εταιρίες, και φοβάμαι ότι το κόστος θα το φορτωθούμε εμείς. Πρόσφατα, είδα μήνυμα εταιρίας-κολοσσού της πληροφορικής, με έσοδα που φτάνουν τα 100 δισεκ. δολάρια τον χρόνο, που καλούσε να συνεισφέρουμε οικονομικά στην προσπάθειά της να κάνει αναδασώσεις. Νομίζω, περισσεύει η υποκρισία… Γι’ αυτό και οι διαμαρτυρίες θα έχουν περισσότερο νόημα, όταν στοχεύσουν στην καρδιά του προβλήματος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου