Παντελής Μπουκάλας
Ταχυμεταφορείς, τροφοδιανομείς, ντελιβεράδες, κούριερ, φριλάνσερ, ράιντερ, αυτοαπασχολούμενοι, «τα παιδιά». Οι όροι μοιάζουν ουδέτεροι, άρα εναλλάξιμοι στην ουδετερότητά τους, όμως δεν είναι. Και τα ηθικά τους συμφραζόμενα διαφέρουν, και η απόστασή τους από την... πραγματική εργασιακή συνθήκη ποικίλλει, και η συναισθηματική επίστρωση επίσης. Αίφνης, το «παιδί της πιτσαρίας» ακούγεται φιλικό, σχεδόν τρυφερό, σαν προοίμιο των καλών λόγων μας για τους τροφοδότες μας, που μας χτυπούν το κουδούνι με καύσωνα ή καταιγίδα.
Πάνε εντούτοις χρόνια που τα «παιδιά» μεγάλωσαν. Και πριν από την πανδημία, στη διάρκεια της οποίας γιγαντώθηκε η «οικονομία διαμοιρασμού», οι σαραντάρηδες και οι πενηντάρηδες δεν σπάνιζαν σε μια δουλειά δύσκολη. Και επιπλέον επικίνδυνη, όπως μαρτυρούν τα πολλά τροχαία με θύμα διανομέα, που βιάζεται, ίσως επειδή εκβιάζεται: σίγουρα από τις ανάγκες του και πιθανόν και από τους αλγόριθμους που τον βαθμολογούν και κρίνουν το μεροκάματό του.
Αρκετοί εντούτοις συνεχίζουν να ζωγραφίζουν τη δουλειά αυτή σαν ευχάριστο πάρεργο με πλήρη δικαιώματα και απεριόριστη ελευθερία. Ή σαν προσοδοφόρα αυτοαπασχόληση που προσθέτει εισόδημα στον μισθό σου χωρίς να απαιτεί πολλά από σένα: λίγο από τον «ελεύθερο» χρόνο σου και κάποιες δεξιότητες, λ.χ. την οδηγική. Αυτά όμως δεν περιγράφουν την πραγματικότητα. Την παραγράφουν. Για πολλά θύματα της κρίσης, η συμμετοχή στο δίκτυο της διανομής δεν είναι δεύτερη δουλειά αλλά η βασική ή η μόνη.
Η «ελεύθερη αυτοαπασχόληση» ούτε ελεύθερη είναι ούτε καθαρή αυτοαπασχόληση, δίχως εξαρτήσεις. Το πιστοποιεί πρόσφατο ψήφισμα της Ολομέλειας της Ευρωβουλής, που κατακρίνει ως λαθεμένη την ταξινόμηση στους αυτοαπασχολούμενους όσων δουλεύουν σε ψηφιακές πλατφόρμες, επειδή τους στερεί τα εργασιακά τους δικαιώματα. Το επικύρωσε, ειδικά για τους διανομείς προϊόντων εστίασης, γνωμάτευση του ΕΦΚΑ στις 28.7.2020, που χαρακτήριζε εξαρτημένη την εργασία τους. Και το έδειξε η αβρή ηλεκτρονική ειδοποίηση «συνεργατικής» ψηφιακής πλατφόρμας προς τους «αγαπημένους riders»: «Ή freelancer ή λυπούμεθα».
Το σοσιαλμιντιακό κίνημα διαμαρτυρίας υποχρέωσε την πλατφόρμα να αναδιπλωθεί. Αλλά, εξαιτίας και των νομοθετικών ρυθμίσεων, το ψηφιακό εργασιακό πεδίο παραμένει επισφαλές. Το μόνο βέβαιο είναι ότι μεσάζοντες του κυβερνοχώρου, παρά τα αγγλοπρεπώς εκσυγχρονισμένα αγγλικά τους, ως προς το μείζον, το κέρδος, διατηρούν το κύριο γνώρισμα των παραδοσιακών μεσαζόντων: τη βουλιμία.
Πάνε εντούτοις χρόνια που τα «παιδιά» μεγάλωσαν. Και πριν από την πανδημία, στη διάρκεια της οποίας γιγαντώθηκε η «οικονομία διαμοιρασμού», οι σαραντάρηδες και οι πενηντάρηδες δεν σπάνιζαν σε μια δουλειά δύσκολη. Και επιπλέον επικίνδυνη, όπως μαρτυρούν τα πολλά τροχαία με θύμα διανομέα, που βιάζεται, ίσως επειδή εκβιάζεται: σίγουρα από τις ανάγκες του και πιθανόν και από τους αλγόριθμους που τον βαθμολογούν και κρίνουν το μεροκάματό του.
Αρκετοί εντούτοις συνεχίζουν να ζωγραφίζουν τη δουλειά αυτή σαν ευχάριστο πάρεργο με πλήρη δικαιώματα και απεριόριστη ελευθερία. Ή σαν προσοδοφόρα αυτοαπασχόληση που προσθέτει εισόδημα στον μισθό σου χωρίς να απαιτεί πολλά από σένα: λίγο από τον «ελεύθερο» χρόνο σου και κάποιες δεξιότητες, λ.χ. την οδηγική. Αυτά όμως δεν περιγράφουν την πραγματικότητα. Την παραγράφουν. Για πολλά θύματα της κρίσης, η συμμετοχή στο δίκτυο της διανομής δεν είναι δεύτερη δουλειά αλλά η βασική ή η μόνη.
Η «ελεύθερη αυτοαπασχόληση» ούτε ελεύθερη είναι ούτε καθαρή αυτοαπασχόληση, δίχως εξαρτήσεις. Το πιστοποιεί πρόσφατο ψήφισμα της Ολομέλειας της Ευρωβουλής, που κατακρίνει ως λαθεμένη την ταξινόμηση στους αυτοαπασχολούμενους όσων δουλεύουν σε ψηφιακές πλατφόρμες, επειδή τους στερεί τα εργασιακά τους δικαιώματα. Το επικύρωσε, ειδικά για τους διανομείς προϊόντων εστίασης, γνωμάτευση του ΕΦΚΑ στις 28.7.2020, που χαρακτήριζε εξαρτημένη την εργασία τους. Και το έδειξε η αβρή ηλεκτρονική ειδοποίηση «συνεργατικής» ψηφιακής πλατφόρμας προς τους «αγαπημένους riders»: «Ή freelancer ή λυπούμεθα».
Το σοσιαλμιντιακό κίνημα διαμαρτυρίας υποχρέωσε την πλατφόρμα να αναδιπλωθεί. Αλλά, εξαιτίας και των νομοθετικών ρυθμίσεων, το ψηφιακό εργασιακό πεδίο παραμένει επισφαλές. Το μόνο βέβαιο είναι ότι μεσάζοντες του κυβερνοχώρου, παρά τα αγγλοπρεπώς εκσυγχρονισμένα αγγλικά τους, ως προς το μείζον, το κέρδος, διατηρούν το κύριο γνώρισμα των παραδοσιακών μεσαζόντων: τη βουλιμία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου