Χρόνοι σκοτεινοί και αμνήμονοι

γράφει ο Νίκος Γουρλάς

Τι θα μπορούσε άραγε να μείνει στην συλλογική μνήμη της κοινωνίας από τα πρόσφατα συμβάντα στο θέατρο όπου εμφανίζεται ο Ζαραλίκος;
Τι έχει μείνει από τον ξυλοδαρμό του Ινδαρέ στην ταράτσα του σπιτιού του από τους ένστολους τραμπούκους;
Του νέου που ζήτησε τον λόγο στην πλατεία της Νέας Σμύρνης για τα αυθαίρετα πρόστιμα και την κτηνώδη επίθεση που δέχτηκε από τις δυνάμεις καταστολής;
Του «Ινδιάνου» που έμεινε κλεισμένος στην φυλακή για πέντε μήνες χωρίς κανένα στοιχείο και παλιότερα της Ηριάνας και του Περικλή;
Του δολοφονημένου Νίκου Σαμπάνη από τους καουμπόηδες της ομάδας Δίας;
Τι μένει άραγε από τα καθημερινά δελτία θανάτου από την πανδημία, τους ανθρώπους που πεθαίνουν εκτός ΜΕΘ, τις καβάτζες ΜΕΘ για τα δικά τους παιδιά;
Τι από την κατάντια των ΜΜΕ που είναι απλώς φερέφωνα των ολιγαρχών και ναρκέμπορων;
Τι μένει από την οσμή σαπίλας που αναδύεται από τα μαφιόζικα κυκλώματα στην Αστυνομία, από τον δικαστή ντίλερ κοκαΐνης, ή όσους τον έβγαλαν στην σέντρα γιατί τους ήταν άχρηστος πια ή κάποιους άλλους λόγους που οι σκοτεινοί διάδρομοι των συναλλαγών και του κόσμιου υπόκοσμου γνωρίζουν;
Πολλοί θα απαντήσουν τίποτε.
Έχει εθιστεί λοιπόν ο κόσμος στην μαυρίλα και στην μπόχα που αναδύεται από κανάλια, κράτος και λοιπούς «θεσμούς»; Έχουμε γεμίσει συμβιβασμένους και υποταγμένους πολίτες που αναγκάζονται να επιλέγουν ανάμεσα στο κακό ή το χειρότερο κακό;
Όλα αυτά μοιραία λοιπόν θα οδηγήσουν σε παραπέρα συντηρητικοποίηση της κοινωνίας και από εκεί στον κοινωνικό Ορμπανισμό- Τραμπισμό αλά ελληνικά; Εκεί όπου θα συναντώνται ψεκασμένοι, θρησκόληπτοι, πατριδοκάπηλοι, συνωμοσιολόγοι, ακροδεξιοί, ακροκεντρώοι, πωλητές νανογιλέκων, κάτοχοι των επιστολών του Ιησού, και κατά συνέπεια σε κάποιο πολιτικό μόρφωμα, μια, αυτή την φορά, «σοβαρή Χρυσή Αυγή»;
Όλα είναι πιθανά. Η Ιστορία μας έχει δείξει πως όταν χειροτερεύει η ζωή των εργαζομένων και του λαού γενικά, και η κομμουνιστική, μαχόμενη, και αντικαπιταλιστική αριστερά δεν έχει απαντήσεις, δημιουργείται κενό το οποίο καλύπτουν, δεξιές ακροδεξιές και φασιστικές πολιτικές εκφάνσεις που προσπαθούν να αποκτήσουν ξανά μαζική βάση με πολλούς και διάφορους τρόπους.
Οι αυτοαποκαλούμενοι «θεματοφύλακες του άρθρου 120», με τη δική τους «αστυνομία», σε συνεργασία με κάποιους από την επίσημη, που συλλαμβάνει εκπαιδευτικούς, είναι μια νέα απόπειρα να βγει ο φασισμός ξανά στους δρόμους. Τα νέα ακροδεξιά φασιστικά πολιτικά μορφώματα που δημιουργήθηκαν από τα διαλυμένη Χ.Α (Κασιδιάρης, Λαγός, κ.λπ.) αλλά και Κρανιδιώτης, Τζίμερος, κ.λπ., διεκδικούν εμφάνιση στο κεντρικό πολιτικό σκηνικό. Δεν πρέπει να εκπλαγούμε αν αγγίξουν ποσοστά καθόλου ευκαταφρόνητα!
Από την άλλη η σοσιαλδημοκρατική κεϋνσιανή διαχείριση από τον άλλο πόλο του αστικού πολιτικού συστήματος, τον ΣΥΡΙΖΑ, στην οποία δόθηκε η δυνατότητα να δείξει αν μπορεί να πάει αλλιώς η πορεία της ζωής των ανθρώπων, όχι μόνο απέτυχε αλλά δημιούργησε ένα κενό εκπροσώπησης μεγάλων κομματιών της κοινωνίας, που αυτή την στιγμή στέκονται αμήχανα μπροστά στις νέες επιλογές οι οποίες τους δίνονται από το αστικό πολιτικό σύστημα και τα ελεγχόμενα από αυτό ΜΜΕ με το νεκραναστηθέν ΚΙΝΑΛ. Δεν είναι τυχαίες οι αντιμεταναστευτικές κορώνες του Λοβέρδου και του Ανδρουλάκη για το θέμα της Βόρειας Μακεδονίας - και αυτοί από την ίδια δεξαμενή θέλουν να ψαρέψουν.
Τι όμως έχουν απέναντί τους όλοι αυτοί; Όχι σε κομματικό κοινοβουλευτικό επίπεδο , αλλά σε κοινωνικό-ταξικό;
Έχουν πρώτα από όλους τους εργαζόμενους και εκείνες τις αριστερές ταξικές πρωτοπορίες, οι οποίοι κάτω από απίστευτες δυσκολίες προσπαθούν να οργανώσουν την αντίσταση τους απέναντι στην καθολική επίθεση κράτους, εργοδοσίας ΕΕ με στόχο να αφαιρέσουν και τα τελευταία εναπομείναντα εργατικά δικαιώματα και κατακτήσεις.
Μπορεί να μην έχουμε εκείνες τις αντιστάσεις και τους αγώνες που απαιτούνται, να είναι αναντίστοιχοι της στρατηγικής επίθεσης που δέχεται το εργατικό κίνημα, όμως δεν μπορεί να μην διακρίνουμε μια δυναμική που τους βγάζειέξω από τα σύνορα μιας απλής εργατικής διεκδίκησης (ντελιβεράδες), που παίρνει καθολικό χαρακτήρα και γίνεται αγώνας πια της ίδιας της κοινωνίας.
Οι αγώνες των εκπαιδευτικών και η καθολική συμμετοχή στην απεργία-αποχή, οι νικηφόροι αγώνες στην Cosco, η καθολική επιτυχία της απεργίας των ναυτεργατών και πολλές άλλες μικρές ή μεγάλες νίκες, έχουν μέσα τους το σπέρμα της αντιστροφής της κατάστασης. Δείχνουν πώς για να υπάρξουν νίκες, προϋπόθεση είναι η ενεργή συμμετοχή της κοινωνίας με κάθε τρόπο και μορφή: Από την συμμετοχή στην διαδήλωση, την έμπρακτη αλληλεγγύη, τα σαμποτάζ στα όποια προϊόντα των εταιρειών, μέχρι τις αναρτήσεις στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, άλλα και την προσπάθεια να διαπεράσουν τα τείχη της σύγχρονης λογοκρισίας από τα ΜΜΕ αξιοποιώντας και την παραμικρή χαραμάδα.
Αυτή η πείρα μας έρχεται και από την άλλη μεριά του Ατλαντικού στις ΗΠΑ. Μετά από δεκαετίες, αδράνειας των συνδικάτων ξεσπάει τώρα ένα πρωτοφανές μαζικό απεργιακό κίνημα. Η νέα χαραυγή του εργατικού κινήματος στην Αμερική με τους ηρωικούς αγώνες των ανθρακωρύχων της Αλαμπάμα, των εργατών της Nabisko και της Kellog, των νοσοκόμων στην Καλιφόρνια, των εργαζόμενων στο χώρο της υγείας στο Μπάφαλο, στις τηλεπικοινωνίες, στις συγκοινωνίες κλπ. Αλλά και από τον αλύγιστο αγώνα των μεταλλουργών του Κάντιθ της Ισπανίας όπου μετά από9 μέρες απεργία και έχοντας στο πλευρό τους και άλλα στρώματα της τοπικής κοινωνίας ανάγκασαν την εργοδοσία να αποδεχτεί τα αιτήματά τους για αύξηση μισθών.
Το ζητούμενο είναι φυσικά η συνολική αφύπνιση-εξέγερση για να πάρουν πίσω οι εργαζόμενοι αυτά που τους αφαίρεσαν στα χρόνια των μνημονίων και της κρίσης, αλλά όχι μόνο, να πάρουν, εν τέλει, στα χέρια τους όλη τη ζωή τους.

Είναι εφικτό;
Η Ιστορία αλλά και η τέχνη απαντούν πως είναι. Όποιος διαβάσει ή δειτο θεατρικό έργο του Ισπανού συγγραφέα Λόπε δε Βέγα Φουέντε Οβεχούνα, που παίζεται αυτές τις μέρες στην Κεντρική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου, θα πάρει την απάντηση η οποία δόθηκε από το 1619, προ καπιταλισμού δηλαδή, αλλά παραμένει εκπληκτικά επίκαιρη. Το έργο περιγράφει ένα ιστορικό γεγονός του 1476 με πρωταγωνιστή ένα ολόκληρο χωριό, τη Φουέντε Οβεχούνα, και καταδεικνύει ένα εξαιρετικά επίκαιρο θέμα, την κοινή συνείδηση και την αλληλεγγύη σε μια κοινωνία που χαρακτηρίζεται από ατομικότητα και συμβιβασμό στους ισχυρούς, καθώς όπως πιστεύουν τίποτα δεν μπορεί να αλλάξει αν δε το θελήσει ο Θεός κι ο βασιλιάς.
Οι κάτοικοί της είναι υποταγμένοι, υπομένουν στωικά τις επιταγές της εξουσίας, προσπερνώντας τα κακώς κείμενα προσπαθούν να συνεχίσουν τη ζωή τους όπως την ξέρουν. Ωστόσο, η άφιξη του νέου διοικητή στο μέχρι τότε ήσυχο χωριό αναστατώνει τη ζωή τους, καθώς η αυταρχικότητα και η βαναυσότητά του ξεπερνούν τα όρια. Θεωρώντας ότι έχει την απόλυτη κυριαρχία πάνω τους κλέβει την σοδιά τους, βιάζει τις γυναίκες τους, τιμωρεί ανελέητα όποιον προσπαθεί να τον σταματήσει. Τότε για τους κατοίκους δεν μένει πια τίποτα άλλο από το να υπερβούν το ατομικό που τους καθιστά αδύναμους και να αναζητήσουν το συλλογικό. Ενώνονται και μέσα από τη συλλογική τους ανάγκη για ρήξη οδηγούνται στην εξέγερση.
Αυτή η μικρή ιστορία της Φουέντε Οβεχούνα αλλά και πολλές άλλες που ξέρουμε από την ιστορία και την τέχνη δείχνουν ότι τίποτα δε μένει στάσιμο, η κοινωνία θα βρει τον ιστορικό βηματισμό της γιατί ο σύγχρονος καπιταλισμός φέρνει και αυτός μέσα του το σπέρμα του διοικητή Φερνάν Γκόμεθ που ξεπέρασε τα όρια γιατί δεν μπορούσε να κυβερνήσει αλλιώς. Μάλλον δεν φαίνεται προς το παρόν κάτι τέτοιο, θα πουν οι περισσότεροι, όμως δεν μπορεί να μην αφουγκραζόμαστε έστω και ανεπαίσθητα την βοή που περιγράφει ο ποιητής: «Η ακοή αυτών κάποτε εν ώραις σοβαρών σπουδών ταράττεται. Η μυστική βοή τους έρχεται των πλησιαζόντων γεγονότων», Κωνσταντίνος Καβάφης.

Πηγή: Kommon