Συντάκτης: Χαρά Τζαναβάρα
Οι βόμβες μολότοφ που έπεσαν στα Εξάρχεια στο περιθώριο των τελευταίων κινητοποιήσεων κατά του νομοσχεδίου για το ασφαλιστικό και το φορολογικό είχαν βασικό στόχο το κτίριο στην οδό Μπουμπουλίνας, πίσω από το ιστορικό συγκρότημα του Πολυτεχνείου και του Αρχαιολογικού Μουσείου, όπου βρίσκεται η έδρα του υπουργείου Πολιτισμού.
Πιθανόν οι επιθέσεις συνδέονται με μια... παρεξήγηση. Στον ίδιο δρόμο στεγαζόταν στη δικτατορία η Ειδική Ασφάλεια, το κολαστήριο των Μπάμπαλη, Λάμπρου και Μάλλιου.
Σε αυτό υπήρχε «το πιο γνωστό πλυσταριό του κόσμου», όπως αναφέρει στους «Ανθρωποφύλακες» ο Περικλής Κοροβέσης που, όπως και άλλοι αγωνιστές κατά της χούντας, στους χώρους του γνώρισε τα πιο απάνθρωπα βασανιστήρια.
Είναι η «ταράτσα» στην οποία μαρτύρησε ο Ανδρέας Λεντάκης και έγινε τραγούδι αγώνα από τον Μίκη Θεοδωράκη, ο οποίος επίσης είχε περάσει από την Μπουμπουλίνας.
Ωστόσο το κτίριο του μαρτυρίου ήταν στον αριθμό 18, στη γωνία με την Τοσίτσα και κατεδαφίστηκε μετά τη Μεταπολίτευση για να δώσει τη θέση του σε μια τυπική πολυκατοικία.
Το κεντρικό κτίριο του υπουργείου Πολιτισμού βρίσκεται ακριβώς δίπλα, στην Μπουμπουλίνας 20-22 και δεν υπολείπεται σε... αμαρτίες.
Το ακίνητο, που έχει επίσης προσόψεις επί των των οδών Κουντουριώτη και Ζαΐμη, ανήκε στον Κωνσταντίνο Λογοθετόπουλο (1878-1961).
Γεννήθηκε στο Ναύπλιο, όπου ολοκλήρωσε τη βασική του εκπαίδευση. Στη συνέχεια πήγε στο Μόναχο, όπου φοίτησε στην Ιατρική Σχολή και ειδικεύτηκε στη γυναικολογία.
Εκεί γνώρισε και τη μετέπειτα γυναίκα του, για την οποία λέγεται ότι ήταν συγγενής του στρατάρχη Von List, αλλά η σχετική πληροφορία δεν έχει επιβεβαιωθεί.
Εγκαταστάθηκε στην Αθήνα το 1910 και στην αρχή ίδρυσε δική του μαιευτική κλινική.
Το 1922 εκλέχθηκε καθηγητής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και ήταν αυτός που οργάνωσε το «Αρεταίειο» Νοσοκομείο, ενώ διετέλεσε διευθυντής σε μεγάλα νοσηλευτικά ιδρύματα.
Υπήρξε κοσμήτορας της Ιατρικής Σχολής (1928-29) και επί των ημερών του θεμελιώθηκαν το Μαιευτήριο «Αλεξάνδρα» και το Οδοντιατρικό Σχολείο.
Με τους κατακτητές
Ο Κ. Λογοθετόπουλος από την πρώτη στιγμή τάχθηκε στο πλευρό της χιτλερικής Γερμανίας και δεν ήταν τυχαίο ότι οι δυνάμεις κατοχής τον διόρισαν αντιπρόεδρο και υπουργό Παιδείας στην κυβέρνηση Τσολάκογλου.
Στις αρχές Δεκεμβρίου του 1942 έγινε πρωθυπουργός της δεύτερης κυβέρνησης δωσιλόγων και τον Φεβρουάριο υπέγραψε το κατάπτυστο διάταγμα «περί υποχρεωτικής εργασίας του αστικού πληθυσμού της Ελλάδος», το οποίο προκάλεσε έντονες αντιδράσεις.
Στις μεγάλες κινητοποιήσεις σκοτώθηκαν 5 πολίτες και τραυματίστηκαν σοβαρά άλλοι 50.
Κάτω από τη γενική κατακραυγή αναγκάστηκε να αποσύρει το νομοθέτημα και στις αρχές Απριλίου οι Γερμανοί τού ζήτησαν να υποβάλει την παραίτησή του.
Διατηρούσε στενές σχέσεις με τον γιατρό Νικόλαο Χριστοφοράκο, που θεωρήθηκε υπαίτιος για τη σύλληψη των καθηγητών Ν. Λούρου και Κ. Χωρέμη από τους ναζί.
Αποχώρησε από την Ελλάδα μαζί με τους Γερμανούς τον Σεπτέμβριο του 1944 και έναν χρόνο αργότερα παραδόθηκε στις ελληνικές αρχές για να εκτίσει την ποινή που του είχε επιβάλει ερήμην το δικαστήριο δωσιλόγων.
Αποφυλακίστηκε για λόγους υγείας το 1961 και έζησε σε κατ' οίκον περιορισμό ώς το τέλος της ζωής του.
Πολυκατοικία
Τα σχέδια της πολυκατοικίας στην οδό Μπουμπουλίνας είχε αναλάβει ο Κυπριανός Μπίρης (1907-1990).
Υπήρξε καθηγητής της Αρχιτεκτονικής Σχολής του Πολυτεχνείου και άφησε πίσω του σπουδαίο έργο, διδακτικό και κτιριακό.
Λίγοι όμως γνωρίζουν ότι υπήρξε υφυπουργός Δημοσίων Εργων στη μεταπολιτευτική κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή και με δική του εισήγηση θεσπίστηκε το περίφημο άρθρο 24 του Συντάγματος το οποίο ρυθμίζει τις χρήσεις γης, θωρακίζει τις δασικές ζώνες, προστατεύει το δομημένο και κυρίως το φυσικό περιβάλλον.
Το είχε συνδέσει με την άμεση σύνταξη του Εθνικού Κτηματολογίου και των δασικών χαρτών, που παραμένουν ακόμη ζητούμενα, παρά το γεγονός ότι περιλαμβάνονται στα προαπαιτούμενα του πρώτου Μνημονίου!
Ο Κυπριανός Μπίρης ήταν ο πρώτος που εισήγαγε τον τεχνικό όρο της «συστηματικής» πολυκατοικίας, την οποία θεωρούσε τη μόνη λύση για το στεγαστικό πρόβλημα της τότε ανερχόμενης αστικής τάξης.
Το 1931, έναν χρόνο πριν από την περίφημη «μπλε πολυκατοικία» στην πλατεία Εξαρχείων, τον εφάρμοσε υποδειγματικά στην περίπτωση της οδού Μπουμπουλίνας που σήμερα χαρακτηρίζεται «πρώιμο δείγμα της μοντέρνας αρχιτεκτονικής».
Το κίνημα, που δεν περιορίζεται μόνο στην αρχιτεκτονική, ξεκίνησε από τη Γερμανία και κυριάρχησε σε όλη την Ευρώπη κατά τον Μεσοπόλεμο.
Η πενταώροφη πολυκατοικία Λογοθετόπουλου διέθετε 46 διαμερίσματα, τα οποία ο Κ. Μπίρης είχε διατάξει σε τρία μπλοκ διαμορφώνοντας δύο στοές και τρεις υπαίθριους χώρους, χάρη στους οποίους εξασφάλιζε φυσικό φωτισμό και αερισμό στο εσωτερικό των κατοικιών.
Στη διάρκεια της δικτατορίας η πολυκατοικία, με άγνωστες διαδικασίες, έγινε έδρα της ΚΥΠ και στους χώρους της εκπονήθηκε το σχέδιο της σύλληψης της ομάδας του Νίκου Μπελογιάννη, αλλά και της δολοφονίας του Γρηγόρη Λαμπράκη, που ως γιατρός ήταν φοιτητής του Κ. Λογοθετόπουλου.
Οταν η Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών εγκαταστάθηκε οριστικά στο συγκρότημα της λεωφόρου Κατεχάκη, το κτίριο έμεινε άδειο και οι ιδιοκτήτες του ετοιμάζονταν να το αξιοποιήσουν με το σύστημα της αντιπαροχής.
Διασώθηκε όμως το 1981, όταν αγοράστηκε από το ΚΚΕ που το ανακαίνισε για να στεγάσει τα γραφεία της Κομματικής Οργάνωσης Αθήνας.
Κορυφαίο στέλεχος της ΚΟΑ είχε δηλώσει ότι η αγορά κόστισε 100 εκατ. δραχμές και χρειάστηκε να διατεθούν άλλα 200 εκατ. για την ανακαίνισή του.
Το 1992 η Ντόρα Μπακογιάννη, υπουργός Πολιτισμού στην τότε κυβέρνηση Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, είχε αναλάβει τις διαπραγματεύσεις με το ΚΚΕ που οδήγησαν στην πώληση του κτιρίου στο Δημόσιο, έναντι 1,17 δισ. δραχμών, όπως αναφέρεται στον επίσημο οικονομικό απολογισμό του κόμματος που είχε υποβληθεί το 1993 στη Βουλή.
1. Δείγμα
 |
| Το χαρακτηριστικό «έρκερ» της πρόσοψης |
Η πολυκατοικία Λογοθετόπουλου αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα εφαρμογής του «έρκερ», όπως ονομάζεται η προεξοχή που είναι χτισμένη από όλες τις πλευρές. Με αυτό το τρικ αυξάνει ο δομημένος χώρος, χωρίς να προσμετράται στα τετραγωνικά του ακινήτου. Εισήχθη από τη Δυτική Ευρώπη, αλλά στην ουσία είναι το σαχνισί, η ξύλινη επέκταση που απαντά στη βαλκανική και μικρασιατική αρχιτεκτονική.
2. Ανάπτυξη
Τα Εξάρχεια εντάχθηκαν σταδιακά στο σχέδιο πόλης με διατάγματα που εκδόθηκαν από το 1865 έως τον Απρίλιο του 1907. Η μεγάλη οικοδομική ανάπτυξη ξεκινά από τη δεκαετία του 1920.
3. Η Μπουμπουλίνα
Η Λασκαρίνα Πινότση, όπως ήταν το όνομα της Μπουμπουλίνας, ήταν η υδραίικης καταγωγής ηρωίδα της Επανάστασης του 1821, που διέθεσε ολόκληρη την περιουσία της για τον απελευθερωτικό αγώνα. Είναι άγνωστο γιατί δόθηκε το όνομά της στον δρόμο πίσω από το Πολυτεχνείο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου