Στον Α' Παγκόσμιο και στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, κανείς δεν είχε smartphone ή πρόσβαση σε κοινωνικά δίκτυα
από τον Thomas L. Friedman/New York Times
Ενώ οι μάχες στο έδαφος αφορούν για το ποιος θα ελέγξει την Ουκρανία, ας μη γελιόμαστε, στην ουσία πρόκειται σε μία «μεγάλη μάχη» μεταξύ των δύο πιο κυρίαρχων πολιτικών συστημάτων στον κόσμο σήμερα: Της ελεύθερης αγοράς, της «δημοκρατίας του κράτους δικαίου εναντίον της αυταρχικής κλεπτοκρατίας», όπως μου ανέφερε ο Σουηδός ειδικός στη ρωσική οικονομία Anders Aslund.
Αν και αυτός ο πόλεμος απέχει πολύ από το να τελειώσει, και ο Vladimir Putin μπορεί ακόμα να βρει έναν τρόπο να επικρατήσει και να βγει πιο δυνατός, αν δεν το κάνει, θα μπορούσε να αποτελέσει ορόσημο στη σύγκρουση μεταξύ δημοκρατικών και αντιδημοκρατικών συστημάτων.
Αξίζει να θυμηθούμε ότι ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος έβαλε τέλος στον φασισμό και ότι ο Ψυχρός Πόλεμος έβαλε τέλος στον ορθόδοξο κομουνισμό, τελικά, ακόμη και στην Κίνα. Έτσι, αυτό που συμβαίνει στους δρόμους του Κιέβου, της Μαριούπολης και της περιοχής του Ντονμπάς θα μπορούσε να επηρεάσει τα πολιτικά συστήματα πολύ πέρα από την Ουκρανία και στο μέλλον.
Στον Α’ Παγκόσμιο και στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, κανείς δεν είχε smartphone ή πρόσβαση σε κοινωνικά δίκτυα μέσω του οποίου να παρακολουθεί και να συμμετέχει με μη άμεσους τρόπους. Πράγματι, ένα μεγάλο κομμάτι του παγκόσμιου πληθυσμού εξακολουθούσε να μεταναστεύει χωρίς να διαθέτει την πλήρη ελευθερία να εκφράσει ανεξάρτητες απόψεις, ακόμα κι αν κατείχε.
Πολλοί από αυτούς που διέμεναν έξω από τις εμπόλεμες ζώνες ήταν επίσης εξαιρετικά φτωχοί αγρότες που δεν επηρεάστηκαν τόσο πολύ από αυτούς τους δύο πρώτους παγκόσμιους πολέμους. Δεν υπήρχαν οι γιγάντιες, παγκοσμιοποιημένες και αστικοποιημένες κατώτερες και μεσαίες τάξεις του σημερινού καλωδιωμένου κόσμου.
Τώρα, οποιοσδήποτε διαθέτει smartphone μπορεί να δει τι συμβαίνει στην Ουκρανία —ζωντανά και έγχρωμα— και να εκφράσει απόψεις παγκοσμίως μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Στον μετα-αποικιακό μας κόσμο, κυβερνήσεις από σχεδόν κάθε χώρα σε όλο τον κόσμο μπορούν να ψηφίσουν για να καταδικάσουν ή να δικαιολογήσουν τη μία ή την άλλη πλευρά στην Ουκρανία μέσω της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ.
Αν και οι εκτιμήσεις ποικίλλουν, φαίνεται ότι μεταξύ τριών και τεσσάρων δισεκατομμυρίων ανθρώπων στον πλανήτη -τουλάχιστον οι μισοί- έχουν smartphone σήμερα, και παρόλο που η λογοκρισία στο Διαδίκτυο παραμένει πραγματικό πρόβλημα, ιδιαίτερα στην Κίνα, είναι πραγματικά απίστευτος ο αριθμός όσων μπορούν να παρακολουθήσουν τις εξελίξεις από την άλλη πλευρά του πλανήτη. Και δεν είναι μόνο αυτό.
Οποιοσδήποτε διαθέτει smartphone και πιστωτική κάρτα μπορεί να βοηθήσει αγνώστους στην Ουκρανία, μέσω της Airbnb, απλώς κλείνοντας μια διανυκτέρευση στο σπίτι τους και χωρίς να το χρησιμοποιήσουν. Οι έφηβοι οπουδήποτε μπορούν να δημιουργήσουν εφαρμογές στο Twitter για να παρακολουθούν Ρώσους ολιγάρχες και τα γιοτ τους. Και η κρυπτογραφημένη εφαρμογή ανταλλαγής άμεσων μηνυμάτων Telegram –η οποία εφευρέθηκε από δύο ρωσικής καταγωγής αδερφούς ως εργαλείο επικοινωνίας έξω από το ακουστικό του Κρεμλίνου– «έχει αναδειχθεί ως το ιδανικό μέρος για αφιλτράριστες ενημερώσεις ζωντανού πολέμου τόσο για τους Ουκρανούς πρόσφυγες όσο και για τους όλο και πιο απομονωμένους Ρώσους ομοίως», ανέφερε το NPR.
Εν τω μεταξύ, η κυβέρνηση της Ουκρανίας μπόρεσε να αξιοποιήσει μια εντελώς νέα πηγή χρηματοδότησης – συγκεντρώνοντας κρυπτονομίσματα αξίας άνω των 70 εκατομμυρίων δολαρίων από άτομα σε όλο τον κόσμο μετά από έκκληση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για δωρεές. Και ο δισεκατομμυριούχος της Tesla, Elon Musk, ενεργοποίησε τη δορυφορική ευρυζωνική υπηρεσία της εταιρείας του SpaceX στην Ουκρανία για να παρέχει internet υψηλής ταχύτητας, αφού ένας Ουκρανός αξιωματούχος του ζήτησε στο Twitter βοήθεια σε σχέση με τις ρωσικές προσπάθειες να αποσυνδεθεί η Ουκρανία από τον κόσμο.
Εμπορικές εταιρείες που εδρεύουν στις ΗΠΑ και που έχουν σχέση με τους δορυφόρους, όπως η Maxar Technologies, έχουν επιτρέψει σε οποιονδήποτε να δει μέσω του διαστήματος εκατοντάδες απελπισμένους ανθρώπους που βρίσκονται στην ουρά για φαγητό έξω από ένα σούπερ μάρκετ στη Μαριούπολη, παρόλο που οι Ρώσοι έχουν την πόλη περικυκλωμένη στο έδαφος και έχουν απαγορεύσει την είσοδο σε οποιονδήποτε δημοσιογράφο.
Έπειτα, υπάρχουν και οι κυβερνοπολεμιστές που μπορούν να συμμετέχουν στη σύγκρουση από οπουδήποτε. Το CNBC ανέφερε ότι «ένας δημοφιλής λογαριασμός στο Twitter, αυτός των “Anonymous”, ανέφερε ότι η σκιώδης ακτιβιστική ομάδα διεξήγαγε έναν “κυβερνοπόλεμο” εναντίον της Ρωσίας». Ο λογαριασμός, ο οποίος έχει περισσότερους από 7,9 εκατομμύρια ακολούθους, σχεδόν οκτώ φορές περισσότερους από το σύνολο του ρωσικού στρατού, «ανέλαβε την ευθύνη για την απενεργοποίηση εξέχουσας ιστοσελίδας της ρωσικής κυβέρνησης, ειδησεογραφικών και εταιρικών ιστοσελίδων και για τη διαρροή δεδομένων από οργανισμούς όπως η Roskomnadzor, η ομοσπονδιακή υπηρεσία που είναι υπεύθυνη για τη λογοκρισία των ρωσικών ΜΜΕ».
Τέτοιοι μη κυβερνητικοί, υπερ-εξουσιοδοτημένοι, παγκόσμιοι παίκτες και πλατφόρμες δεν ήταν παρόντες στον Α’ ή Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Αλλά όπως τόσοι περισσότεροι άνθρωποι μπορούν να επηρεάσουν αυτόν τον πόλεμο, έτσι, επίσης, μπορούν να επηρεαστούν περισσότεροι από αυτόν. Η Ρωσία και η Ουκρανία είναι βασικοί προμηθευτές σιταριού και λιπασμάτων στις αλυσίδες εφοδιασμού γεωργικών προϊόντων που τροφοδοτούν τον κόσμο και που αυτός ο πόλεμος έχει διαταράξει. Ένας πόλεμος μεταξύ δύο μόνο χωρών στην Ευρώπη έχει εκτοξεύσει την τιμή των τροφίμων για Αιγύπτιους, Βραζιλιάνους, Ινδούς και Αφρικανούς.
Και επειδή η Ρωσία είναι ένας από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς φυσικού αερίου, αργού πετρελαίου και ντίζελ στον κόσμο, τα οποία χρησιμοποιούν οι αγρότες στα τρακτέρ τους, οι κυρώσεις στην ενεργειακή υποδομή της Ρωσίας περιορίζουν τις εξαγωγές της, προκαλώντας αύξηση των τιμών στις αντλίες βενζίνης από τη Μινεάπολη ως το Μεξικό και τη Βομβάη. Αυτό έχει αναγκάσει αγρότες ακόμα και στην Αργεντινή να μεριμνήσουν για τη χρήση των τρακτέρ που κινούνται με ντίζελ ή να μειώσουν τη χρήση λιπασμάτων, θέτοντας σε κίνδυνο τις γεωργικές εξαγωγές και αυξάνοντας περαιτέρω τις παγκόσμιες τιμές των τροφίμων.
Υπάρχει μια άλλη απροσδόκητη οπτική γωνία της χρηματοπιστωτικής παγκοσμιοποίησης σε αυτόν τον πόλεμο που πρέπει πραγματικά να προσέξετε: Ο Putin εξοικονόμησε πάνω από 600 δισεκατομμύρια δολάρια σε χρυσό, ξένα κρατικά ομόλογα και ξένο νόμισμα, τα οποία κέρδισε από όλες τις εξαγωγές ενέργειας και ορυκτών της Ρωσίας, έτσι ώστε να έχει ένα μαξιλάρι σε περίπτωση που η Δύση θα του επέβαλε κυρώσεις, κάτι που φυσικά έγινε. Αλλά ο Ρώσος πρόεδρος προφανώς ξέχασε ότι στον σημερινό καλωδιωμένο κόσμο, όπως είναι η συνήθης πρακτική, η κυβέρνησή του είχε καταθέσει το μεγαλύτερο μέρος σε τράπεζες δυτικών χωρών και της Κίνας.
Σύμφωνα με το Atlantic Council GeoEconomics Center, τα έξι κορυφαία κράτη όπου φυλάσσονται περιουσιακά στοιχεία σε ξένο νόμισμα της κεντρικής τράπεζας της Ρωσίας κατά ποσοστό είναι: Κίνα, 17,7%, Γαλλία 15,6%, Ιαπωνία 12,8%, Γερμανία 12,2%, ΗΠΑ 8,5% και Βρετανία 5,8%. Επίσης, η Τράπεζα Διεθνούς Διακανονισμού και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έχουν ποσοστό 6,4%.
Καθεμία από αυτές τις χώρες, εκτός από την Κίνα, έχει πλέον παγώσει τα ρωσικά αποθέματα, επομένως περίπου 330 δισεκατομμύρια δολάρια είναι απρόσιτα στον Putin. Αλλά όχι μόνο δεν μπορεί το ρωσικό κράτος να αγγίξει αυτά τα αποθέματα για να στηρίξει την οικονομία του, αλλά θα υπάρξει μια τεράστια παγκόσμια ώθηση για να αξιοποιηθούν αυτά τα χρήματα προκειμένου να πληρωθούν αποζημιώσεις για την ανοικοδόμηση των ουκρανικών κατοικιών, πολυκατοικιών, δρόμων και κυβερνητικών δομών που κατέστρεψε ο ρωσικός στρατός.
Σίγουρα, η δημοκρατία της Ουκρανίας είναι αδύναμη και η χώρα είχε τα δικά της σοβαρά προβλήματα με τους ολιγάρχες και τη διαφθορά. Η φλογερή φιλοδοξία του Κιέβου, ωστόσο, δεν ήταν να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ αλλά να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, και βρισκόταν στη διαδικασία προκειμένου να συμβεί κάτι τέτοιο.
Αυτό είναι που πραγματικά πυροδότησε αυτόν τον πόλεμο. Ο Putin δεν επρόκειτο ποτέ να αφήσει μια Σλαβική Ουκρανία να γίνει μια επιτυχημένη δημοκρατία ελεύθερης αγοράς στην ΕΕ δίπλα στη στάσιμη σλαβική ρωσική κλεπτοκρατία του. Η αντίθεση θα ήταν αφόρητη γι’ αυτόν και γι’ αυτό προσπαθεί να διαγράψει την Ουκρανία.
Αλλά ο Putin, όπως αποδεικνύεται, δεν είχε ιδέα σε τι κόσμο ζούσε, δεν είχε ιδέα για τις αδυναμίες του δικού του συστήματος, δεν είχε ιδέα πόσο ολόκληρος ο ελεύθερος, δημοκρατικός κόσμος θα μπορούσε και θα συμμετείχε στον αγώνα εναντίον του στην Ουκρανία, και κυρίως, για το πόσοι άνθρωποι θα παρακολουθούσαν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου