Ο Ερντογάν «παίζει» με Ρωσία – Κίνα και οι Αμερικανοί παίρνουν τα μέτρα τους

του Δημήτρη Μηλάκα

Η Τουρκία «κοιτάει» αλλού, αμφισβητώντας στην πράξη τους δεσμούς που τη συνδέουν με το ευρωατλαντικό σύστημα. Την ίδια ώρα η Ουάσιγκτον παίρνει τα μέτρα της ανεβάζοντας το κόστος των «αντιδυτικών» επιλογών στις οποίες μεθοδικά προχωρά ο Ερντογάν.
Δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία η απόφαση των ΗΠΑ - την περασμένη εβδομάδα - να άρουν το εμπάργκο όπλων για την πώληση (και) αμερικανικών όπλων στην Κύπρο που ήταν σε ισχύ από το 1987.

Με την ανακοίνωση που εξέδωσε το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών, η κυβέρνηση Μπάιντεν ανοίγει τον δρόμο για τη διασύνδεση της Κύπρου με την αμερικανική πολεμική βιομηχανία, την έμμεση ενίσχυση της αμερικανικής παρουσίας στο νησί και τη θεαματική ενίσχυση της αεράμυνας της χώρας, γεγονός που συνεπάγεται την κατακόρυφη αύξηση του κόστους οποιασδήποτε τουρκικής παρέμβασης στην Κύπρο.

Χαστούκι διότι…
Αξίζει να υπογραμμιστεί η συγκυρία μέσα στην οποία δημοσιοποιήθηκε η αμερικανική απόφαση για την άρση του εμπάργκο όπλων στην Κύπρο:

• Η ανακοίνωση εκδόθηκε μία μέρα πριν ο Ερντογάν πατήσει σε αμερικανικό έδαφος και συγκεκριμένα στη Νέα Υόρκη, όπου έφτασε για τη συμμετοχή του στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ.
• Δυο μέρες πριν από την έκδοση της ανακοίνωσης ο Ερντογάν είχε λάβει μέρος σε Σύνοδο του Οργανισμού της Σαγκάης (SCO), ο οποίος φιλοδοξεί να μετατραπεί σε αντίπαλο δέος της Ε.Ε. (σε οικονομικό) και του ΝΑΤΟ (σε στρατιωτικό) επίπεδο

Ο Ερντογάν, σε δηλώσεις σε δημοσιογράφους μετά τη σύνοδο κορυφής του SCO στο Ουζμπεκιστάν και πριν αναχωρήσει για τη Νέα Υόρκη, ξεκαθάρισε χωρίς περιστροφές:
«Οι σχέσεις μας με αυτές τις χώρες θα προχωρήσουν σε μια πολύ διαφορετική θέση μ’ αυτό το βήμα». Όταν ρωτήθηκε αν εννοεί ένταξη στον SCO, απάντησε: «Φυσικά, αυτός είναι ο στόχος».
Μέχρι τώρα η Τουρκία είναι «εταίρος διαλόγου» του SCO, μέλη του οποίου είναι η Κίνα, η Ρωσία, η Ινδία, το Πακιστάν, το Ιράν, το Κιργιστάν, το Τατζικιστάν, το Καζακστάν και το Ουζμπεκιστάν. Με άλλα λόγια οι χώρες που έχουν στήσει το εν λόγω «μαγαζί», δηλαδή η Κίνα και η Ρωσία, είναι οι υπ’ αριθμόν ένα και δυο αντίπαλοι / εχθροί των ΗΠΑ στο αβυσσαλέο «παιχνίδι» για την παγκόσμια κυριαρχία.

Έξω από αμερικανικά όρια
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι στο πλαίσιο των διμερών συνομιλιών κατά τη σύνοδο κορυφής του SCO, ο Ερντογάν, μετά τις συνομιλίες που είχε με τον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, δήλωσε πως η χώρα του και η Ρωσία κατέληξαν σε συμφωνία για την επίλυση μιας διένεξής τους σχετικά με τον σταθμό πυρηνικής ενέργειας που κατασκευάζεται στο Ακούγιου της νότιας Τουρκίας.

Σύμφωνα με τουρκικά μέσα ενημέρωσης, ο Ερντογάν δήλωσε πως η τουρκική κατασκευαστική εταιρεία IC Ictas επέστρεψε στο πρόγραμμα, γεγονός που, σύμφωνα με τον Ερντογάν, σημαίνει ότι «αν θέλει ο Θεός, θα μπορέσουμε να τελειώσουμε και να εγκαινιάσουμε την πρώτη μονάδα (του Ακούγιου) το 2023».
Η διατυπωμένη πρόθεση του Ερντογάν να εντάξει την Τουρκία στον SCO, καθώς επίσης η διασύνδεση της Τουρκίας με τη ρωσική πολεμική βιομηχανία (αγορά των S-400) και παράλληλα με την πυρηνική ρωσική τεχνολογία, αποτελούν μείζονες επιλογές που υπογραμμίζουν την προσπάθεια της τουρκικής ηγεσίας να αποσυνδεθεί από το ευρωατλαντικό (και ελεγχόμενο από τις ΗΠΑ) σύστημα εξουσίας.

Η μαριονέτα
Κάτι που επίσης δεν θα πρέπει να διαφεύγει της προσοχής είναι ότι στον δημόσιο λόγο τους οι κορυφαίοι παράγοντες της τουρκικής πολιτικής και πολιτειακής ηγεσίας δεν αποφεύγουν τη διασύνδεση των ελληνοτουρκικών προβλημάτων με τις ευρωατλαντικές (κατά κύριο λόγο τις αμερικανικές και τις γαλλικές) κινήσεις.
Η τουρκική ηγεσία δεν κρύβει τη δυσφορία της για την ενίσχυση της ελληνογαλλικής αμυντικής συνεργασίας (εξοπλισμοί Rafale – Belharra) και δεν αποφεύγει να δηλώνει ότι η ελληνοαμερικανική αμυντική συμφωνία (στρατιωτικές βάσεις, κατά κύριο λόγο στην Αλεξανδρούπολη) στρέφεται κατά της Τουρκίας.
Επιδιώκοντας να εμφανιστεί ως ανεξάρτητος «παίκτης» στο «παιχνίδι» των ισχυρών στη «μεγάλη σκακιέρα», ο Ερντογάν, μαζί με τους υπουργούς του αλλά και την ηγεσία της αντιπολίτευσης, δεν κρύβουν ότι βλέπουν την Ελλάδα ως μαριονέτα των μεγάλων δυτικών δυνάμεων και δεν σταματούν να της υπενθυμίζουν ότι αυτό έκανε και πριν από έναν αιώνα, με τίμημα τη Μικρασιατική Καταστροφή.

Αμερικανοτουρκικό παζάρι
Σημείο καμπής για τη διάρρηξη των αμερικανοτουρκικών σχέσεων θεωρείται το καλοκαίρι του 2016, με το αποτυχημένο (και αμερικανοκίνητο, όπως πιστεύουν οι Τούρκοι) πραξικόπημα κατά του Ερντογάν. Έκτοτε ο Τούρκος Πρόεδρος επιτάχυνε τις διαδικασίες που θα του εξασφάλιζαν μια αυτόνομη, χωρίς αμερικανικές παρεμβάσεις, πορεία και επιλογές.
Ως απάντηση στη νέα πραγματικότητα των αμερικανοτουρκικών σχέσεων οι ΗΠΑ αναδιπλώθηκαν ενισχύοντας τη στρατιωτική τους παρουσία δυτικότερα, με τη νέα ελληνοαμερικανική συμφωνία για τις βάσεις. Στο πλαίσιο αυτό οι ΗΠΑ, εκτός από τη διεύρυνση των δυνατοτήτων της βάσης τους στην Κρήτη, οικοδόμησαν μια νέα αεροναυτική βάση στην Αλεξανδρούπολη καθώς και άλλες στη Θεσσαλία αλλά και οπουδήποτε στο ελληνικό έδαφος απαιτήσουν στο μέλλον οι αμερικανικές ανάγκες και συμφέροντα
Είναι προφανές ότι οι αμερικανοτουρκικές τριβές υποκρύπτουν ένα παρασκηνιακό παζάρι για την τοποθέτηση των σχέσεων των δύο χωρών σε μια νέα βάση, που εξελίσσεται στην πλάτη της Ελλάδας και της Κύπρου.
Οι ΗΠΑ αξιοποιούν το αίτημα (και τις ψευδαισθήσεις) της ελληνικής πολιτικής ηγεσίας για προστασία χρησιμοποιώντας την Ελλάδα ως «χαλίκι στο παπούτσι του Ερντογάν», αφήνοντας όμως ταυτόχρονα ανοιχτούς τους διαύλους για έναν συμβιβασμό με την Άγκυρα.
Και αυτή η διάθεση των ΗΠΑ να παζαρέψουν την παραμονή της Τουρκίας στο ευρωατλαντικό σύστημα φαίνεται αυτήν την περίοδο ξεκάθαρα από τις τοποθετήσεις του ΝΑΤΟ για τα ελληνοτουρκικά, που ως Πόντιος Πιλάτος εξακολουθεί να μην θέλει να διακρίνει ποιος είναι ο επιτιθέμενος και ποιος ο αμυνόμενος μεταξύ των δύο (προς το παρόν ακόμη) συμμάχων.

Πηγή: topontiki.gr