Επιβεβαιώνεται όλο περισσότερο, μέρα με τη μέρα, ότι η δυτική αριστερά είναι περισσότερο δυτική και λιγότερο αριστερά.
Σε προηγούμενο κείμενό μας είχαμε γράψει ότι η δυτική αριστερά είναι περισσότερο δυτική και λιγότερο αριστερά. Δυστυχώς, αυτή η αποφθεγματική διατύπωση επιβεβαιώνεται όλο περισσότερο, μέρα με τη μέρα.
Το κακό είχε ξεκινήσει από πολύ καιρό πριν. Στην πραγματικότητα, και χωρίς να θέλουμε να υπεισέλθουμε σε μια ιστορική ανάλυση, από την ίδια την ιδεολογική γέννηση του επιστημονικού, σοσιαλισμού- κομμουνισμού υπήρχαν ψήγματα του πώς ορισμένες πτυχές θα μπορούσαν να εξελιχθούν. Ήταν μια σειρά επαναστάσεων, κομμάτων και προσώπων που πήραν μια δυτική και μόνο δυνάμει οικουμενική, στην αφετηρία της, ιδεολογία και τη μετέτρεψαν σε όντως οικουμενική, μπολιάζοντάς την και μετασχηματίζοντάς την καταλλήλως. Ο εθνικός δρόμος προς τον σοσιαλισμό αποτέλεσε σε αυτό το πλαίσιο ένα καίριο σημείο αντιπαράθεσης, όπως εξακολουθεί να συμβαίνει ακόμα.
Αυτή η τόσο πλούσια και φυσικά γεμάτη αντιφάσεις προσέγγιση στο ζήτημα του σοσιαλισμού, η εθνική, εξ ου και οικουμενική, συνάντησε την αντίθεση των εκπροσώπων του ενός δρόμου προς τον σοσιαλισμό πρώτα και του κανενός δρόμου προς τον σοσιαλισμό μετά το ’90. Στην πραγματικότητα, στη βάση μιας στρεβλής, οικονομίστικης ανάγνωσης και ερμηνείας του μαρξισμού, προσπάθησαν να ανακαλύψουν έναν homo-economicus, μια φαντασιωτική και τελικώς ανύπαρκτη εκδοχή ανθρώπου. Όποτε αυτή η εκδοχή διαψεύδεται, όπως συνέβη τόσο εν μέσω Ψυχρού Πολέμου, όσο και μετά, η αντιπάθεια έως και το μίσος για οτιδήποτε ξεφεύγει από τη συντηρητική, ιδεαλιστική τους κατασκευή, διοχετεύεται στο γνωστό αριστερόμετρο ή αλλιώς σε μια υποκειμενιστική κατασκευή: είναι αρκούντως αριστερός αυτός που επιδιώκει τη συμπαράστασή μας; Προσαρμόζεται στα δικά μας πολιτισμικά και νομικά πρότυπα; Αν όχι (και συνήθως η απάντηση είναι αυτή) τόσο το χειρότερο για αυτόν.
Πρόκειται για ένα τυπικό σύμπλεγμα διαψευδόμενων προσδοκιών. Ως εκ τούτου, αυτός ο (πρώην) κομμουνιστικός και νυν «αριστερός», «προοδευτικός», δικαιωματικός κόσμος, από το δύσκολο μονοπάτι της αυτοκριτικής και της απόρριψης των ιδεαλιστικών κατασκευών του υπέρ της πραγματικής υλικής ανάλυσης, επιλέγει τις εύκολες καταδίκες προς οτιδήποτε αρνείται να κατανοήσει – και τελικά τον εμφανή ή υπόγειο, εναγκαλισμό με όσους παλαιότερα πολεμούσε ή «πολεμούσε»: τον ιμπεριαλισμό.
Ο καλύτερος τρόπος για να δικαιολογηθεί ένας τέτοιος εναγκαλισμός είναι αντί να ερευνάς την πρωτεύουσα αντίθεση, να περιορίζεσαι σε σημαντικές συχνά, πλην όμως δευτερεύουσες, πτυχές μιας κατάστασης. Ενώ η πρωτεύουσα αντίθεση, ορθώς δεν μπορεί να εξαφανίζει από τη ματιά μας οποιαδήποτε άλλη, η υποκατάστασή της οδηγεί όχι μόνο σε ιδεολογικές προδοσίες, αλλά σε πραγματικές καταστροφές.
Για όσους δεν πείθονται με ιδεολογικά επιχειρήματα υπάρχουν τα πολύ πρόσφατα παραδείγματα: ποια είναι η κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Κοσσυφοπέδιο, στη Λιβύη, στα εδάφη που ελέγχει η Αλ Νούσρα και το Ισλαμικό Κράτος στη Συρία σε σχέση με τις προγενέστερες καταστάσεις; Τι άφησαν πίσω τους οι παρεμβάσεις των ΗΠΑ στην Αφρική και στο Αφγανιστάν; Εκεί που τα κράτη διαλύθηκαν μέσα από εξωτερικές επεμβάσεις και επιχειρήσεις αλλαγής καθεστώτος τα δικαιώματα των γυναικών και τα ανθρώπινα δικαιώματα λίαν συντόμως πέρασαν από το στάδιο της προβληματικής κατάστασης στην πλήρη εξαφάνισή τους.
Και όμως: παρά τα τόσο προφανή, τόσο πρόσφατα παραδείγματα, παρά την ύπαρξη μιας πλούσιας βιβλιογραφίας, οι ιδεαλιστικές, στρεβλές, αντιστροφές κύριου και δευτερεύοντος συνεχίζονται εμμονικά: πλέον πρόσφατη, η κατηγορία περί αυταρχικής αριστεράς, για όσους δεν σπεύδουμε να υποστηρίξουμε άμεσα ή έμμεσα, την αλλαγή καθεστώτος στο Ιράν, μαζί με τους πράκτορες της CIA, τους Μοτζαχεντίν-ε-Χαλκ που έχουν καταφύγει στην Αλβανία και τα εναπομείναντα μέλη της οικογένειας του Σάχη.
Και όμως; Δεν μπορούμε να αξιολογούμε μια συνθήκη με βάση τον ιδεολογικό αυτοπροσδιορισμό του κάθε καθεστώτος. Δεν είναι το μείζον το γεγονός ότι ο Πούτιν, ο Άσαντ, οι Αγιατολάχ, παλαιότερα ο Καντάφι, δεν είναι (ή δεν ήταν) σοσιαλιστές. Το πρωτεύον είναι τι ρόλο διαδραματίζουν στο πλαίσιο της πλέον επικίνδυνης ιστορικώς απόπειρας της μείζονος ιμπεριαλιστικής δύναμης και των συμμάχων της, να ελέγξουν την παγκοσμιότητα.
Βεβαίως και πίσω από αυτό δεν θα κλείσουμε τα μάτια μας, σε ζητήματα έμφυλων και άλλων δικαιωμάτων. Ωστόσο, δεν θα δεχτούμε και στο όνομα των τελευταίων (ή ακόμα καλύτερα, στο όνομα αορίστων υποσχέσεων επί των τελευταίων ) να υποστηρίξουμε την παράδοση σε φασιστικούς ή σκοταδιστικούς ισλαμικούς κύκλους των εν λόγω κρατών και κοινωνιών.
Η ίδια αντικειμενική αποτίμηση ισχύει και για τις δυνάμεις της αντιπολίτευσης. Αυτό που έχει σημασία είναι τι επιδιώκουν και τι εξυπηρετούν, ακόμα και πέραν των αυτοπροσδιορισμών τους. Τι μπορούν να μεταβάλλουν και με τις πλάτες τίνος.
Αν ο ιμπεριαλισμός των ΗΠΑ και των περιφερειακών συμμάχων του, νικήσει με πρόσχημα και τα λογής δικαιώματα, για παράδειγμα στη Συρία και στο Ιράν, θα έχουμε δύο γιγάντιες εκδοχές Λιβύης. Αν ο ιμπεριαλισμός ηττηθεί είναι ενδεχόμενο, έστω, να έχουμε μια γνήσια εθνική εξέλιξη, στο πλαίσιο της οποίας μια σειρά δικαιωμάτων θα μπορούν να προωθηθούν.
Αν ο Πούτιν πέσει σήμερα έρχεται στη Ρωσία είτε Γιέλτσιν νούμερο 2, είτε εθνικιστική δεξιά.
Αυτή η εμπειρικώς διαπιστωμένη αλήθεια καθίσταται δύσκολα υπερασπίσιμη μέσα σε ένα περιβάλλον απολύτου ελέγχου και χειραγώγησης της πληροφόρησης και της ειδησεογραφίας, καθώς και γενικευμένης συγκινησικρατείας, χάρη στην κοινωνία του θεάματος. Δεν είναι η δεξιά που κάνει κυρίως τη ζημιά. Είναι το τμήμα της αριστεράς, το οποίο έχει απωλέσει τελείως κάθε μαρξικό μεθοδολογικό εργαλείο και επομένως και τον προσανατολισμό του.
Είναι για παράδειγμα, απορίας άξιον, πώς οι διαρρηγνύοντες τα ιμάτιά τους κατά της αστυνομικής βίας, θυμούνται την τελευταία μόνο επί Τραμπ ή στο Ιράν, αλλά όχι επί Μπάιντεν ή στο Ισραήλ και στη Σαουδική Αραβία.
Όχι, δεν ανήκουμε στους λάτρεις του συστήματος του Χομεϊνί. Αλλά είμαστε πολύ επιφυλακτικοί απέναντι σε κινήματα, τα οποία εν μέσω δικτατορικών κατά τη Δύση καθεστώτων, βρίσκουν τόσο εύκολα και γρήγορα, όπλα και εκπαίδευση, ώστε να σκοτώνουν στελέχη των σωμάτων ασφαλείας.
Είμαστε πολύ σκεπτικοί, όταν βλέπουμε κινήσεις και ανακοινώσεις, βγαλμένες μέσα από τα εγχειρίδια ψυχολογικού πολέμου των μυστικών υπηρεσιών των ΗΠΑ. Δεν πιστεύουμε στην καλή καρδιά αυτών των υπηρεσιών. Προτιμούμε να πάρουμε το χρόνο μας πριν να αποτιμήσουμε τα γεγονότα. Δεν μας αρέσουν οι ψυχολογικές επιχειρήσεις της CIA (χωρίς να υποστηρίζουμε ότι όλες οι αντιδράσεις κατά του ιρανικού κατεστημένου είναι τέτοιες για παράδειγμα) σε αντίθεση με ένα μεγάλο μέρος της εκπεσούσας, πρώην αριστεράς που ξερογλείφεται όποτε δει μια τέτοια.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου