«…Τελειωμένη ιστορία μοιάζει η πεποίθηση περί μιας εγγενούς στον καπιταλισμό τάσης αυτοκαταστροφής, τελειωμένη και η ελπίδα για μια γεννημένη από τον ίδιο τον καπιταλισμό τάξη, που φέρνει εντός της το πνεύμα του καινούργιου…» (Άλεξ Χόνετ, Η ιδέα του σοσιαλισμού).
Ακολουθώντας τη διανοητική περιδιάβαση του Γερμανού στοχαστή, με τις αναθεωρητικές όπως εξάλλου και ο ίδιος παραδέχεται προ-τάσεις, βρίσκεται όντως κανείς μπροστά στον προβληματισμό εάν ο κοινωνικός μετασχηματισμός δύναται να επιτευχθεί από «τον δυναμισμό και μόνο μιας κοινωνικής τάξης». Πολλώ δε μάλλον, όταν η αλλοτρίωση δεν αφορά μοναχά την οικονομική σφαίρα, αλλά εκτείνεται σε κάθε διάσταση των κοινωνικών σχέσεων του ίδιου του «επαναστατικού υποκειμένου» της ιστορίας, του προλεταριάτου. Το οποίο, στη μετανεωτερική εποχή, λαμβάνει (και) άλλες, πέρα από τις παραδεδομένες, μορφές.
Ό,τι συμπεριλαμβάνεται στον όρο «κυρίαρχος λαός», σήμερα, δεν είναι παρά η σύμπτυξη όλων των κοινωνικών στρωμάτων, που, με εξαίρεση την κυρίαρχη εκμεταλλεύτρια τάξη, δεν εγγράφει την ιστορία του. Απεναντίας, ζει στο ασφυκτικό πλαίσιο ενός καταναγκασμού αδικαιολόγητου, δεδομένης της προόδου του τεχνολογικού, και όχι μόνο, πολιτισμού.
Φέρει ο «κυρίαρχος λαός» τον, σπερματικό έστω, Λόγο της επανάστασης εντός του ή τελεί εν υπνώσει, διανοητική και ταξική;
Τα παγκόσμια δεδομένα, με την παλινόρθωση του εθνικισμού και την μετατόπιση της παραδοσιακής δεξιά προς τα ακροδεξιά, δεν αφήνει πολλά περιθώρια αισιοδοξίας.
Μια νέα μορφή βοναπαρτικού κράτους επανεμφανίζεται, με τις ταξικές συγκρούσεις να εργαλειοποιούνται και να υποκαθίστανται με οπισθοδρομικές μορφές υποκινούμενων εθνικισμών, όπου τη θέση του ταξικού εχθρού λαμβάνει ο παρίας πρόσφυγας. Οι δε κυβερνήσεις δεν έχουν πλέον ταξικό πρόσημο: προτάσσεται το «εθνικό». Αλλά η δυναστεία της εκμεταλλεύτριας τάξης ζει και βασιλεύει.
Οι καιροί παραπέμπουν στη μαρξική διαπίστωση πως η αστική τάξη, χάνοντας όντως μέρος της κυριαρχίας της, ενίοτε (μπορεί και να) αποσύρεται από την κρατική εξουσία, συμμετέχοντας όμως σε μια τύποις υπερταξική διακυβέρνηση, με τον πλέον αυταρχικό προσανατολισμό. «Ο Βοναπάρτης θα ήθελε να φαίνεται ο πατριαρχικός ευεργέτης όλων των τάξεων. Δεν μπορεί, όμως, να δώσει τίποτα στη μια, αν δεν πάρει από την άλλη»*: η μεροληψία της κατασκευής είναι φανερή, και τότε και τώρα.
Αλλά το μέγα ζητούμενο παραμένει. Ακολουθώντας μερίδα του «κουρελοπρολεταριάτου» -μαρξικός ο όρος- που ακολούθησε τον Βοναπάρτη, το συντηρητικό ιστορικό υποκείμενο, οι απεγνωσμένοι μικροϊδιοκτήτες αθύρματα, δίχως ταξική συνείδηση, δίνουν τον πολιτικό τόνο και στον σύγχρονο δυτικό κόσμο. Οι τύπου Όρμπαν και Σαλβίνι κυβερνήσεις της Ευρώπης αλλά και οι τεχνοκρατικές τύπου Παπαδήμου σ’ αυτό το κομμάτι της κοινωνίας στηρίζουν τη δυναμική τους. Ένας εφεδρικός στρατός παραπλανημένων, που δημιουργείται κατά τη διάρκεια των συστημικών κρίσεων και εκπαιδεύεται με το φαρμάκι των ιδεολογημάτων του φασισμού, ακολουθεί τον μεταμφιεσμένο νέο αυταρχισμό στα πάντα. Οι σύγχρονοι Βοναπάρτες, «γελοίες και μέτριες προσωπικότητες» ή και απορρίμματα της αστικής τάξης (από τον Τραμπ ως τη Χρυσή Αυγή), κερδίζουν έδαφος. Η σχετική αυτονομία του κράτους, που παραμένει αστικό φέουδο υπό οποιαδήποτε διακυβέρνηση, υποβοηθά την υπερσυντηρητική παλινόρθωση. Εξάλλου, επειδή η αστική τάξη «για να σώσει το πουγκί της πρέπει να αρνηθεί το στέμμα της», η ακροδεξιά μετατόπιση του πολιτικού συστήματος είναι μέσα στο πρόγραμμα.
Και το ιστορικό υποκείμενο που μετασχηματίζει τον κόσμο; Πώς μπορεί να αντισταθεί σε τούτη την κατά Μαρξ «εταιρία αγαθοεργίας» με «κακόφημα μέλη της αριστοκρατίας του χρήματος» που «αποσκοπούν να βοηθήσουν τον εαυτό τους με έξοδα του εργαζόμενου έθνους»; Η αναντιστοιχία του ρόλου τους στο σοσιαλιστικό φαντασιακό και την εμπράγματη κατάσταση είναι προφανής.
Η προλεταριακή αφύπνιση, με όλες τις δυσκολίες υπό τη συνθήκη του εμπεδωμένου καπιταλισμού, με κάθε μέσο, -οφείλει να- είναι πρωταρχικός ρόλος της σύγχρονης Αριστεράς. Με την κατάδειξη κάθε, καλυμμένης με ροδοπέταλα, παγίδας. Να κινείται μπροστά, και εναντίον, του συντηρητισμού των μαζών σε κάθε τι.
Εάν η προσπάθεια ανατροπής του καπιταλισμού δεν εκκινήσει από αυτήν ακριβώς την αφετηρία, τίποτε άλλο δεν είναι δυνατόν να κατακτηθεί. Για καμία από τις υποτελείς τάξεις.
Υ.Γ. Τέτοιες μέρες είναι ο δεύτερος μήνας (22 Οκτώβρη έως 21 Νοέμβρη) του ημερολογίου που καθιέρωσε η γαλλική επανάσταση. Στις 18 Μπρυμαίρ του 8ου έτους, ο Ναπολέων Βοναπάρτης κήρυξε τη στρατιωτική του δικτατορία.
*Καρλ Μαρξ, Η 18η Μπρυμαίρ του Λουδοβίκου Βοναπάρτη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου