Δίχτυ προστασίας ευάλωτων πολιτών απλώνουν γιατροί, νομικοί, νοσηλευτές, βιολόγοι, ψυχολόγοι, παιδαγωγοί, αλλά και πολίτες που προσφέρονται να δώσουν χείρα βοηθείας.
Ο κορονοϊός δοκιμάζει τις αντοχές των συστημάτων υγείας και των οικονομιών των κρατών, εκθέτοντας τις εγγενείς παθογένειες όχι μόνο των μεθόδων διακυβέρνησης αλλά και των ίδιων των κοινωνιών. Οι εικόνες που είδαμε και ζήσαμε είναι ενδεικτικές. Από τη μία άνθρωποι να σπρώχνονται για το τελευταίο πακέτο μακαρόνια ή το τελευταίο πακέτο αντισηπτικών, να αδειάζουν τα φαρμακεία από φάρμακα που περιέχουν ουσία που «κάπου διάβασαν» ότι καταπολεμά τον ιό στερώντας τα από ασθενείς που τα έχουν πραγματικά ανάγκη, να στοιβάζουν σε πορτ μπαγκάζ και μπαλκόνια δεκάδες συσκευασίες χαρτιού υγείας.
Και από την άλλη το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό της χώρας να παλεύει να αντεπεξέλθει με όλες του τις δυνάμεις απέναντι στις κατακόρυφα αυξημένες απαιτήσεις που έχει επιβάλει η νέα συνθήκη μέσα σε ένα –από καιρό– υποχρηματοδοτημένο και υποστελεχωμένο σύστημα υγείας.
Φάρο ελπίδας, στον ζόφο των ημερών, αποτελούν οι δεκάδες ομάδες αλληλοστήριξης και αλληλοβοήθειας, που έχουν δημιουργηθεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, μεταδίδοντας αλληλεγγύη και όχι τον ιό, όπως πολύ εύστοχα λέει μία τέτοια ομάδα του εξωτερικού. Τα κενά που αφήνουν οι κεντρικές πολιτικές έρχεται να καλύψει η ατομική πρωτοβουλία, που μετατρέπεται ουσιαστικά σε συλλογική προσπάθεια προάσπισης όσων βρίσκονται σε ανάγκη.
Μοναδικό όπλο η αλληλεγγύη
Η «Ομάδα ενημέρωσης και αλληλοβοήθειας ενάντια στην ασθένεια COVID-19» αριθμούσε 13.000 μέλη τις τρεις πρώτες μέρες λειτουργίας της. Οι 30 και πλέον διαχειριστές της καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα ειδικοτήτων (γιατροί, νομικοί, νοσηλευτές, βιολόγοι, ψυχολόγοι, παιδαγωγοί κ.λπ.) αλλά και πολιτών που προσφέρονται σε επίπεδο γειτονιάς ή πόλης να εξυπηρετήσουν όποιον συμπολίτη τους έχει ανάγκη.
Ο Κώστας Μπουγιούκος, επίκουρος καθηγητής Βιοπληροφορικής στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού, είναι ένας από αυτούς. «Η ομάδα μας συστήθηκε με γνώμονα την πληρέστερη ενημέρωση των πολιτών. Θεωρούμε απαραίτητο να δημοσιεύονται μόνο τεκμηριωμένες οδηγίες, ερωταπαντήσεις, αρθρογραφία. Η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετωπίζουμε είναι στη διαχείριση του υλικού, καθώς απαιτείται πολύωρη και σχολαστική δουλειά για να αποφευχθεί οποιαδήποτε αναπαραγωγή ψευδών ειδήσεων» εξηγεί στην «Εφ.Συν.» και προσθέτει: «Μπορεί η καραντίνα να είναι το πιο αποτελεσματικό μέτρο για να αποφευχθεί η διασπορά του ιού, αλλά η αλληλεγγύη είναι το μοναδικό για να βγούμε αλώβητοι από τις τεράστιες συνέπειές του, οι οποίες στον οικονομικό τομέα θα είναι σκληρότερες από τον ίδιο τον ιό. Γι’ αυτό τον λόγο είναι πολύ σημαντική η προσφορά καθενός και καθεμιάς που μπορεί να συνδράμει με υπευθυνότητα και σοβαρότητα».
Αλληλεγγύη και διεκδίκηση είναι οι βασικοί άξονες της ομάδας «Κανένας Μόνος/Καμία Μόνη AntiviruSolidarityGR» που ήδη μετρά σχεδόν 2.500 μέλη. Αλληλεγγύη προς όσους έχουν ανάγκη αλλά και διεκδίκηση αξιοπρεπών συνθηκών ζωής την επόμενη μέρα, καθώς «η ζωή θα νικήσει και τον κορονοϊό και τις πολιτικές υποβάθμισης της δημόσιας υγείας», αναφέρει χαρακτηριστικά ανακοίνωση της ομάδας.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, η αλληλεγγύη ενισχύει τη θετική ψυχολογία, την αίσθηση του «ανήκειν» σε ένα κοινωνικό σύνολο, ενώ δίνει και σκοπό στην καθημερινότητα του ατόμου, η οποία άλλαξε άρδην μέσα σε μια στιγμή.
«Η ατομική ευημερία συχνά μεταφράζεται σε υλικά αγαθά. Ωστόσο, αυτό που κάνει και σκέφτεται ένα άτομο συντελεί περισσότερο στην ατομική ευημερία και την ψυχολογική του υγεία. Οσο περισσότερο νοιάζεται κάποιος για τους συνανθρώπους του τόσο περισσότερο συμβάλλει στη βελτίωση της ζωής του» μας εξηγεί η Λοράνς Μενετιάν, ψυχολόγος-γνωσιακή ψυχοθεραπεύτρια.
«Μέσω της πρακτικής βοήθειας προς τρίτους, το άτομο γίνεται πιο δραστήριο, δεν παρακολουθεί παθητικά τις εξελίξεις, αλλά ενισχύει την αυτοεικόνα του. Η μετάβαση του “εγώ” στο “εμείς” δίνει τη δυνατότητα ανακάλυψης πολλών άλλων πτυχών του εαυτού. Στην εποχή που ζούμε και με τις δυσκολίες που ο καθένας αντιμετωπίζει, η αλληλεγγύη προς τον συνάνθρωπο καθορίζει τις πανανθρώπινες αξίες και δίνει μια άλλη διάσταση στις διαπροσωπικές σχέσεις, οι οποίες αλλάζουν ή/και χάνονται μέσα σε μια καπιταλιστικά δομημένη καθημερινότητα», προσθέτει.
Πρόνοια για όλους ανεξαιρέτως
Ο Ανδρέας Μπλουμ, ένας εκ των διαχειριστών της «Ομάδας Αλληλοβοήθειας κατά του COVID-19», τονίζει ότι ξεχνάμε τις κοινωνικές επιπτώσεις που θα έχει ο μακροχρόνιος κατ’ οίκον περιορισμός λόγω του ιού. «Οι ευάλωτες ομάδες αλλάζουν δυναμικά. Σήμερα είναι ο άστεγος, ο ηλικιωμένος, ο πρόσφυγας, αύριο θα είναι ο επισφαλώς εργαζόμενος που δεν έχει εισόδημα και δεν μπορεί να καλύψει τις ανάγκες του. Θα είναι οι οικιακές εργαζόμενες, θα είμαστε εσύ κι εγώ» μας λέει ο Ανδρέας, τονίζοντας την ανάγκη άμεσης εφαρμογής ενός κεντρικού σχεδίου πρόνοιας που θα περιλαμβάνει τους πάντες ανεξαιρέτως, καθώς «αν η λύση δεν είναι για όλους, τότε η καταστροφή θα είναι καθολική».
Μέχρι τότε τα εκατοντάδες μέλη της ομάδας θέτουν εαυτόν στην υπηρεσία όσων έχουν ανάγκη, πραγματοποιώντας καθημερινά δρομολόγια, αγοράζοντας τρόφιμα ή φάρμακα για άτομα που είτε δεν έχουν τη δυνατότητα να βγουν από το σπίτι τους είτε δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να κάνουν τα ίδια τις αγορές, ακολουθώντας ένα εξαιρετικά αυστηρό και πολύ προσεχτικά σχεδιασμένο πρωτόκολλο προστασίας των ίδιων αλλά και των εξυπηρετούμενων ατόμων.
«Είμαι η Αρτεμις, μένω στον πρώτο. Αν κάποιος μεγαλύτερος ή πιο αδύναμος χρειάζεται κάτι απ’ έξω (σούπερ μάρκετ ή φαρμακείο), μπορεί να με πάρει τηλέφωνο να συνεννοηθούμε». Η φωτογραφία με το χαρτάκι της Αρτέμιδας Κ. στο ασανσέρ της πολυκατοικίας της, κάνει τον γύρο του facebook. Πολλοί ακολουθούν το παράδειγμά της, ενώ άλλοι προτρέπουν τους διαδικτυακούς τους φίλους «Γίνε σαν την Αρτεμη».
Ενεργή πολίτης, με ακτιβιστικά χαρακτηριστικά, εργάζεται ως σύμβουλος επικοινωνίας και μένει στα Εξάρχεια. «Οι ένοικοι της πολυκατοικίας μου είναι κυρίως ηλικιωμένοι και σκέφτηκα ότι μπορεί κάποιος να χρειάζεται κάτι. Μου τηλεφώνησε μια γιαγιά να με ρωτήσει τι είναι η παρακεταμόλη και ένα ζευγάρι που έχει πρόσφατο πένθος και φοβούνταν να βγουν έξω επειδή είχαν βρεθεί σε κηδεία με πολύ κόσμο. Τους εξυπηρέτησα με κάποια απαραίτητα ψώνια» μας λέει.
«Μέχρι πρότινος έβγαζα σέλφι στα ασανσέρ σε χαζοχαρούμενες πόζες. Πλέον η ψυχολογία μας άλλαξε. Ο καθρέφτης δεν είναι διαθέσιμος για φωτογραφίες αλλά μπορεί να φανεί χρήσιμος με διαφορετικό τρόπο. Ας κάνουμε ό,τι μπορούμε, ας μην περιμένουμε να πέσει ο ουρανός στο κεφάλι μας. Είναι ώρες που η κοινωνία των πολιτών πρέπει να πρωταγωνιστήσει».
Πέραν όμως της βοήθειας σε υλικά αγαθά, οι διαδικτυακές ομάδες έχουν στόχο και τη σωστή ενημέρωση των χρηστών προκειμένου να κατευναστεί ο ηθικός πανικός που έχει δημιουργηθεί και ο οποίος οδηγεί σε ακραίες και επικίνδυνες για το κοινό καλό συμπεριφορές.
«Ο κόσμος έχει έλλειψη πληροφόρησης για βασικά πράγματα ή τα έχει καταλάβει λάθος ή έχει παραπληροφόρηση. Μας ρωτούν αν μπορούν να κολλήσουν επειδή κάποιος έβηξε δίπλα τους την ώρα που κατέβαιναν τη σκάλα ή αν το Plaquenil (θειική υδροξυχλωροκίνη) μπορεί να καταπολεμήσει τον κορονοϊό. Οι περισσότεροι όμως εκφράζουν μεγάλη αγωνία για τα εργασιακά. Ο φόβος των απολύσεων καραδοκεί και οι άνθρωποι θέλουν να ενημερωθούν για τα δικαιώματά τους» λέει στην «Εφ.Συν.» η Βάλια Μικράκη, μία από τους τριάντα διαχειριστές της σελίδας «Ομάδα ενημέρωσης και αλληλοβοήθειας ενάντια στην ασθένεια COVID-19», συνταξιούχος παιδίατρος, ογκολόγος στο Παίδων «Αγία Σοφία».
Το ξέσπασμα του ιού βρήκε απροετοίμαστες τις κοινωνίες και έφερε στην επιφάνεια τεράστιες προϋπάρχουσες ανισότητες, οι οποίες όλο και οξύνονται όσο η πανδημία εξακολουθεί να πλήττει τον κόσμο. Μία πανδημία η οποία δεν κάνει διακρίσεις, όσο κι αν κάποιοι προσπαθούν να βάλουν όρια, σύνορα και να χωρίσουν τους ανθρώπους σε κατηγορίες.
Αυτός ο ιός μας θυμίζει με τον πιο βάρβαρο τρόπο ότι είμαστε όλοι το ίδιο. Μπορεί η διαχείριση της πανδημίας να απαιτεί ατομική υπευθυνότητα αλλά, στην τελική, η αντιμετώπισή της δεν είναι ατομική υπόθεση. Μας αφορά όλους, συλλογικά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου