Για τη γνώση που διαμοιράζεται...

 

Συντάκτης: Κώστας Μαρούντας

 

Η προσέγγιση των ζητημάτων του κοινωνικού γίγνεσθαι συνήθως γίνεται στο δημόσιο χώρο (με πρωτεργάτες σε αυτό τα ΜΜΕ και όσους δημοσιολογούν συστηματικώς) με αποσπασματικό τρόπο, σαν να προωθείται εξεπίτηδες μια «εξειδίκευση» που πετυχαίνει ακριβώς το αντίθετο από αυτό που θα ευαγγελιζόταν ένας θιασώτης μιας παρεμφερούς τακτικής. Σε αλληλοεπιδρούμενα γεγονότα, το να εμμένεις στην παρουσίασή τους χωρίς να συνυπολογίζεις αυτή τη σχεσιακή επαφή που διαμορφώνει τα επιμέρους, ενέχει κινδύνους. Οφείλουμε να αναγνωρίσουμε πως δεν το κάνουν όλοι συνειδητά αυτό. Εξάλλου, σε μια εποχή που η διαρκώς εξελισσόμενη πληροφοριακή πλημμυρίδα έχει εδραιώσει για τα καλά την κυριαρχία της, ολοένα και μεγαλύτερος αριθμός ανθρώπων διδάσκεται, εμπεδώνει και αναπαράγει τα καθιερωμένα τεκμήρια «συναινετικότητας» του επιβαλλόμενου... Και εδώ τίθεται από τον «άρχοντα της κυνικής μελέτης» το δίλημμα: είναι προτιμότερη η βαθιά κατοχή των όρων ενός τομέα και οι σημαντικές ελλείψεις σε άλλους ή η ουσιαστική και πολύπλευρη γνώση της ουσίας όσο περισσότερων τομέων;

Στην ίδια την επιστήμη, που παραμένει ακόμα στις συνειδήσεις των περισσοτέρων ανθρώπων η βασική μέθοδος παραγωγής γνώσης για τα μηχανιστικά ή μη δεδομένα του υλικού κόσμου, οι ίδιοι οι θιασώτες των κυριότερων επικρατουσών μεθοδολογικών σχηματισμών γενικών θεωριών προτρέπουν στην κριτική και εξαπλωτική διερεύνηση. Κατάλαβαν έγκαιρα πως η μονοδιάστατη έρευνα, που εστιάζει κατά βάση σε ποσοτικές καταγραφές αριθμητικού περιεχομένου, που δεν ενδιαφέρεται για τις ανθρώπινες ποικίλες διανοητικές και πρακτικές δραστηριότητες σε συγκεκριμένα πλαίσια -που και αυτά επηρεάζονται αναμεταξύ τους-, που αντιμετωπίζει τον άνθρωπο ως απλή μαθηματική «κίνηση», είναι επικίνδυνη. Όπως είναι επικίνδυνος (για να ρίξουμε μια ματιά στον κυκεώνα της επικαιροποιημένης ροής...) ο στείρος τεχνοκρατιασμός των θεσμικών μας εταίρων που ενδιαφέρονται μονάχα για την «αριθμητική» σύγκλιση, λες και πραγματικά αν επιτευχθεί αυτή θα αλλάξει η ζωή των ανθρώπων προς το καλύτερο...  Όπως είναι γνωστό, υπάρχουν θεωρίες που ενδιαφέρονται μονάχα για τη διαιώνιση της κυριαρχίας λίγων, άλλες που «προμοτάρουν» μια πιο ανεκτική συνύπαρξη και άλλες που από μόνες τους συνιστούν «σκάνδαλο» για την κυρίαρχη ηθική και τάξη πραγμάτων.
Σε τόσο δύσκολους και κομβικούς συνάμα καιρούς, ο κάθε ένας θα πρέπει πέρα από το να τα «φέρει βόλτα» στις δικές του υποχρεώσεις,  να πάρει επιτέλους θέση στο αν ενδιαφέρεται για το συλλογικό καλό. Και μην αποδεχόμαστε ενστάσεις για το τι αποτελεί  ωφέλιμο για το συλλογικό καλό... Παρόμοια «ανοίγματα» τέτοιων συζητήσεων γίνονται εκ του πονηρού. Και μάλιστα όταν τα πράγματα λαμβάνουν τη χροιά του «αφηρημένου», ένα καταγέλαστο είδος παραμορφωτικού «αγνωστικισμού» που πριμοδοτούν διάφορες μεγαλόσχημες  «σουπιές» -που αγαπημένη τους συνήθεια είναι το ανακάτεμα (σημαδεμένης) τράπουλας, είναι λάθος να συμμετέχουν όσοι πραγματικά νοιάζονται για το συλλογικό καλό. Η «νομιμοποίηση» τέτοιων θεματικών από την πλευρά αυτών που γνωρίζουν γιατί γίνεται ότι γίνεται είναι λάθος. Πέρα από χάσιμο χρόνου, γιατί από το να αναλωνόμαστε σε σκιαμαχίες με τα ντουβάρια, είναι λειτουργικότερο να «διψάμε» για ουσιαστική διαλεκτική...

Για να επανέλθουμε στην αρχική «προβληματική», ας καταγράψουμε διάφορα -πρόχειρης υφής- ζητηματάκια που τίθενται «αποσπασματικά», ενώ η διαλεκτική προώθηση τους ανοίγει για τα καλά το δρόμο προς το «σπίτι των αναγκών» και αποτρέπει χαζοβιόλικες πορείες προς τα «ξέφωτα της διαστρεβλωμένης σύγχυσης». Μπορεί άραγε κάποιος να μιλήσει για ένα σεισμό χωρίς να συνυπολογίζει τις οικονομικές προεκτάσεις μιας ουσιώδους (μη) αντισεισμικής θωράκισης; Μπορεί να καταγράφει πολιτικές τακτικές και στρατηγικές δίχως την ανάδειξη των αδυσώπητων συγκρούσεων μεταξύ κοινωνικών (κατά βάση, και όχι οικονομικών αποκλειστικά και μόνο...) τάξεων; Μπορεί να ενασχολείται κάποιος με την αναζήτηση και την ανάδειξη ολιστικών προεκτάσεων του κοινωνικού γίγεσθαι αρκούμενος μονάχα στο διαχρονικό «δίκιο των μπετοναρισμένων αποδομήσεων» και αδιαφορώντας για τη δημιουργία προϋποθέσεων συνεκτικών συνδιαμορφώσεων που θα μπορούν να αλλάζουν τους όρους στην πραγματική ζωή;  Αυτά δεν (πρέπει να) γίνονται..., και όσοι τα κάνουν είτε λαθεύουν (οι έχοντες καλή προ-αίρεση), είτε για τους δικούς τους λόγους (οι έχοντες κακή προ-αίρεση...) στέκονται αποτρεπτικά σε κάτι που αφήνει ανοιχτό ένα μικρό παραθύρι για ένα μέλλον που ο ήλιος θα είναι προσιτός σε ολοένα και περισσότερα ανθρώπινα μάτια. Προσεγγίζουμε τη ζωή, ανοίγοντας την ψυχή μας στο ανθρώπινο και κλείνοντας το νου μας στο ανασχετικό... 

Το δίκιο των διαπιστώσεων ξεθωριάζει εύκολα. Δυστυχώς, από ένα σημείο και μετά, όσο σωστές και αν είναι, όσο μένουν αποκομμένες από την πραγματική ζωή και προκαλούν την αντίδραση όσων προσπαθούν κάτι να κάνουν (έστω και αν αναγνωρίζουμε ένα βαθμό στρεβλότητας στις ιδεολογικές ρετσέτες που ευαγγελίζονται διάφορα ημι-έωλα θέσφατα...), και προσκαλούν στα «γεύματα της αμφιταλάντευσης» όσους ουδέτερους προσπαθούν να «πάρουν θέση». Η καθαρότητα μιας θέσης, μιας ιδέας, μιας στάσης ζωής, «κινδυνεύει» περισσότερο από μια «καθαρότητα για την καθαρότητα». Κάποιες μικρές αναθεωρήσεις μπορεί και να αποδειχτούν λειτουργικές, αρκεί να προωθούνται από στιβαρούς, συνεπείς και οξυδερκείς ανθρώπους που ξέρουν, που κατανοούν τις καλοπροαίρετες και ουσιαστικές ενστάσεις, που δεν αλλοιώνονται και -ίσως στην τελική- μπορέσουν να φέρουν στα κρίσιμα κοντά στα δικά τους -όχι τους «δεξιοτέχνες της πολιτικής χειραγώγησης», αυτό δεν γίνεται όντως- αλλά τους καλοπροαίρετους που στο σήμερα διαβλέπουν απτά λόγια και θεωρήσεις συμβατές με τις ανάγκες των καιρών. Από το να πηγαίνουμε κόντρα σε όλους και σε όλα, είναι προτιμότερο να συνυπάρχουμε φορώντας τα δικά μας ρούχα και να δίνουμε από εκεί την όποια μάχη...  Αρκεί να μην αμφισβητούνται οι προθέσεις μας... «Έχουν γνώση οι φύλακες», απλά θέλουν να τη μοιραστούν με τους πολλούς και ότι πετύχουν... Τουλάχιστον, προσπάθησαν....

www.efsyn.gr