του Seumas Milne
Tο πραγματικό πρόσωπο της Ευρωπαϊκής ένωσης φαίνεται στον πόλεμο που διεξάγεται στην Ελλάδα από την τρόικα και τους πιστωτές της. Καμία χώρα δεν έχει πληγεί περισσότερο από την κρίση της ευρωζώνης όσο η Ελλάδα. Οι Έλληνες έχουν πληρώσει βαρύ τίμημα για το οικονομικό κραχ και την κατάρρευση της ευρωζώνης.
Μετά τη διάσωση των ευρωπαϊκών τραπεζών, το ευρωπαϊκό κατεστημένο παρέδωσε την Ελλάδα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την Κεντρική Τράπεζα και το ΔΝΤ. Τον Ιανουάριο, όμως, οι Έλληνες ψήφισαν το αριστερό κόμμα ΣΥΡΙΖΑ για να σταματήσει το πρόγραμμα λιτότητας που καταστρέφει τη χώρα.
Πέντε μήνες μετά και η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ συνθλίβεται από μια αδυσώπητη ευρωπαϊκή ελίτ. Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας έχει αναγκαστεί να υποχωρήσει αλλά η τρόικα θέλει περισσότερα: περικοπές συντάξεων, αύξηση του ΦΠΑ από τα τρόφιμα μέχρι την ηλεκτρική ενέργεια, ταχύτερη αποπληρωμή του χρέους. Οι ενδείξεις δείχνουν ότι η Γερμανία και η τρόικα είναι έτοιμοι να μην υποχωρήσουν. Παρά τα συντριπτικά στοιχεία που αποδεικνύουν ότι η λιτότητα έχει οδηγήσει σε διόγκωση του χρέους που ποτέ δεν μπορεί να επιστραφεί, η ελίτ της ΕΕ δεν δέχεται μια ρεαλιστική διαγραφή.
Από τη σκοπιά των Βρυξελλών, η Ελλάδα πρέπει να ηττηθεί και να φανεί ότι ηττήθηκε. Σε αντίθετη περίπτωση, άλλα κράτη της ευρωζώνης που έχουν υποστεί την μεσολάβηση της τρόικας θα πάρουν ιδέες. Ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να αποτύχει για να σταματήσει η άνοδος των άλλων κομμάτων, όπως οι Podemos, που στρέφονται κατά της λιτότητας.
Ο Τσίπρας έχει τη δυνατότητα να προκηρύξει εκλογές ή δημοψήφισμα. Η Συνθηκολόγηση θα καταστρέψει τον ΣΥΡΙΖΑ, και οι Έλληνες διχάζονται για το αν η κυβέρνηση θα πρέπει να υποχωρήσει. Θα μπορούσε ακόμα και να αφήσει το ευρώ. Ένα Grexit είναι βέβαιο ότι θα είναι επώδυνο, αλλά σε μικρότερο βαθμό από ό, τι η καταστροφική λιτότητα χωρίς τέλος.
Θα μπορούσε επίσης να οδηγήσει σε μια διαύγαση της κατάστασης της ευρωζώνης. Ειδικότερα για μεγάλα τμήματα της νότιας Ευρώπης, η αναδιάρθρωση της νομισματικής ένωσης είναι ούτως ή άλλως απαραίτητη καθώς έχει οδηγήσει σε οικονομική στασιμότητα. Οι Έλληνες ήλπιζαν ότι θα μπορούσαν να αλλάξουν την Ευρώπη. Αλλά από την εμπειρία τους έχουν αντιληφθεί πόσο βαθιά είναι η αντίσταση της ευρωπαϊκής ελίτ σε μια πραγματική μεταρρύθμιση.
Δεν είναι μόνο ότι οι πλούσιες χώρες της ΕΕ δεν θέλουν να πληρώσουν για τις δημοσιονομικές αλλαγές που θα βοηθήσουν στην αληθινή νομισματική ένωση, εκτιμούν συγχρόνως ότι τα μέτρα λιτότητας και το νεοφιλελεύθερο οικονομικό μοντέλο είναι σωστά. Έτσι, η ευρωζώνη αντί να καταλήγει στην προσέγγιση των λαών, αποτελεί δύναμη διχασμού.
Στην ευρύτερη Ευρωπαϊκή Ένωση, η ιδιωτικοποίηση, η απορρύθμιση και η έλλειψη δημοκρατικής λογοδοσίας έχουν κατασκευαστεί με διαδοχικές συνθήκες. Αυτό συνοψίζεται στις μυστικές διαπραγματεύσεις ΕΕ-ΗΠΑ για την διατλαντική εμπορική συμφωνία (ΤΤΙΡ). Ακόμη και μερικά από τα μέτρα προστασίας που παραδόθηκαν τελικά (η πιο δραματική ήταν η εγγύηση των διακοπών τεσσάρων εβδομάδων), έχουν έκτοτε αποδυναμωθεί από τις δυνάμεις της «ελεύθερης αγοράς» και τις αποφάσεις του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Αν η ριζική προοδευτική αλλαγή ήταν στις προθέσεις της Βρετανίας - ή οποιουδήποτε άλλου ευρωπαϊκού κράτους, οι συνθήκες της ΕΕ προς την ενίσχυση της ελεύθερης αγοράς, των ιδιωτικοποιήσεων και των μονοπωλιακών προνομίων αποτελούν σοβαρά εμπόδια. Και όταν ο Ντέιβιντ Κάμερον ξεκινήσει τις διαπραγματεύσεις του για το δημοψήφισμα σίγουρα δεν θα επικεντρωθεί στον εκδημοκρατισμό, την προστασία των δημόσιων υπηρεσιών ή το πεδίο της κρατικής παρέμβασης στην οικονομία αλλά στους περιορισμούς των δικαιωμάτων των μεταναστών της ΕΕ για εργασία και όπως ο δήμαρχος του Λονδίνου Μπόρις Τζόνσον κατέστησε σαφές χθες, να δοθεί ένα τέλος στα ανόητα κοινωνικά δικαιώματα της ΕΕ.
Μόλις ένα πακέτο οπισθοδρομικών μεταρρυθμίσεων συναρμολογηθεί για να κατευνάσει το κόμμα των Συντηρητικών, τότε θα πρέπει να τεθεί σε δημόσια ψηφοφορία, η οποία θα συνοδεύεται από αντιρρήσεις των μεγάλων επιχειρήσεων σχετικά με τις οικονομικές συνέπειες της αρνητικής ψήφου. Με τα δύο κύρια κόμματα της αντιπολίτευσης να είναι υπέρ είναι πιθανό να μην υπάρχουν γενικά αιτήματα για προοδευτική μεταρρύθμιση της ΕΕ.
Αλλά είναι σημαντικό ότι η υπόθεση για την ριζική αλλαγή στην Ευρώπη - και μια ρήξη δεν έχει εγκαταλειφθεί προς τα δεξιά. Η εμπειρία στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες της ευρωζώνης που μαστίζονται από την λιτότητα δείχνουν πόσο μακριά βρίσκεται η ΕΕ από την καλοήθη όαση του προοδευτικού διεθνισμού που οι υποστηρικτές της ισχυρίζονται ότι διέπονται.
Όπως έχουν τα πράγματα, όμως, οι ψηφοφόροι στη Βρετανία θα έχουν το επόμενο έτος την επιλογή μιας ελεγχόμενης από τα μονοπώλια ΕΕ, απογυμνωμένης από μέτρα κοινωνικής πρόνοιας – ή απόσυρση σύμφωνα με τους όρους της εθνικιστικής δεξιάς. Είναι προς το συμφέρον και της Βρετανίας και της Ευρώπης να αλλάξει γρήγορα αυτό.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου