Κώστας Ζώρας *
«Ηδέ ημέρα τοις Έλλησι μεγάλων κακών άρξει». Φράση που λέχθηκε κατά την έναρξη του Πελοποννησιακού Πολέμου.
Μετά τον εμφύλιο πόλεμο η δημοκρατία στο πολιτικό σύστημα της...
χώρας υπήρξε επιφανειακή και λειτουργούσε πλήρως η υποβόσκουσα εξουσία ενός πλέγματος συγκροτούμενου από τον ξένο παράγοντα (ΗΠΑ), τα ανάκτορα, τον στρατό και τα κόμματα της Δεξιάς και των κατά καιρούς αποστατών του Κέντρου στον ρόλο των εντολοδόχων στην «κοινοβουλευτική» διαδικασία.
Τα δημοκρατικά προσχήματα ετηρούντο, όσο ήταν δυνατό να τηρηθούν, αλλά η παρασυνταγματική, παραθεσμική και παρακρατική εξουσία καιροφυλακτούσε εν λειτουργία, έως ότου την 21η Απριλίου 1967 κατέστη και πραγματική εξουσία.
Μετά το 1974 και παρά τις προόδους στους θεσμούς και τις διεθνείς σχέσεις της χώρας (Σύνταγμα 1975, ένταξη στην τότε ΕΟΚ) το υποβόσκον πλέγμα της παραεξουσίας διατηρήθηκε, συγκροτούμενο βεβαίως από άλλους παράγοντες αυτή τη φορά. Δηλαδή την ολιγαρχία των ελίτ, πηγή κάθε είδους διαφθοράς, τον οικονομικό παραγοντισμό, τον εξουσιαστικό τεχνοκρατισμό και τα ΜΜΕ με θεμελιώδη ρόλο πολιτικής επιρροής.
Η δημοκρατία, με φάσεις πρόσκαιρων εξαιρέσεων (συγκεκριμένα χρονικά στάδια διακυβέρνησης ΠΑΣΟΚ), υπήρξε και πάλι επιφανειακή, τα δε κόμματα της Δεξιάς και της Ακρας Δεξιάς στη γνωστή τους αποστολή ως εντολοδόχοι των παραθεσμικών εξουσιαστικών κέντρων, στα οποία μετά το 2010, και λόγω της δημοσιονομικής κρίσης του χρέους, προστέθηκε και το γνωστό πλέγμα των δανειστών.
Μου δόθηκε και στο πρόσφατο παρελθόν η ευκαιρία να σημειώσω ότι «τα όρια πολιτικής και επιχειρηματικής εξουσίας έγιναν δυσδιάκριτα και προέκυψε η θηριώδης διαπλοκή, δηλαδή η σχέση των μεγάλων ιδιωτικών επιχειρήσεων με τη δημόσια και πολιτική ζωή».
Ο κυβερνητικός ΣΥΡΙΖΑ προσπάθησε με επιτυχία, κυρίως μετά τον Αύγουστο του 2018, να αποκαταστήσει την ισχύ του δημοκρατικού εποικοδομήματος. Αυτό ανακόπηκε στις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές κάτω από ένα όργιο προπαγάνδας και παραθεσμικών δράσεων. Η ολιγαρχικομιντιακή συμμαχία επαναδραστηριοποιήθηκε και η εξουσία ξέφυγε από τα χέρια της κυβερνώσας Αριστεράς, για να περιέλθει και πάλι στη συμμαχία του πλέγματος.
Η 7η Ιουλίου 2019 ανέδειξε στην κυβέρνηση ένα απλό ενεργούμενο της καμαρίλας του πλέγματος. Οι κατ’ επίφαση επικρατούντες πλέον έχουν πλήρη επίγνωση πως την όποια δύναμη και την κολοβή εξουσία τους αντλούν αποκλειστικά από τα πολλαπλά κέντρα αποφάσεων του πλέγματος. Γι’ αυτό τα υπηρετούν και τα εξυπηρετούν με απόλυτη υποταγή.
Για να επικρατήσει, να ηγεμονεύσει και να διατηρηθεί το πλέγμα αυτό ήταν ανάγκη να υπάρχει και ένα περίπου ιδεολογικό κάλυμμα. Κάτι που να μπορούν να το επικαλεστούν όλοι οι παράγοντες του πλέγματος αλλά και οι αφελείς και ανόητοι μεταξύ των ψηφοφόρων. Ετσι επιστρατεύτηκε το γνωστό «πατρίς, θρησκεία, οικογένεια». Το επίσης γνωστό «νόμος και τάξη» αλλά και η επικείμενη «ευημερία της αγοράς και της ανάπτυξης». Εκεί δηλαδή που ιστορικά επικρατούσε ο «κομμουνιστικός κίνδυνος».
Ως εκ τούτου η πανίσχυρη πλέον εξουσία του πλέγματος διά των «κυβερνητικών» εκπροσώπων της καλεί σε συστράτευση πρωτίστως την Εκκλησία, τη Δικαιοσύνη και τους κρατικούς κατασταλτικούς μηχανισμούς, ενώ επιθυμεί διακαώς να καθυποτάξει και το ελεύθερο φρόνημα της παιδείας.
Δεν είναι καθόλου μακριά από την πραγματικότητα η διάχυτη εντύπωση πως επανέρχεται πλήρως το αστυνομικό κράτος. Στους διαδρόμους του αρμόδιου υπουργείου είναι κοινό μυστικό πλέον ότι κυκλοφορεί και πάλι το πνεύμα και το δόγμα του περιβόητου Αποστολάκου της αποστασίας του 1965.
Οι πιο πονηροί του πλέγματος επισείουν τον κίνδυνο ενός νέου διχασμού διά της δημιουργίας δύο αλληλομαχόμενων και αλληλομισούμενων παρατάξεων. Επιθυμούν να πειθαρχήσουν τους υπηρέτες τους και να φοβίσουν τους κοινωνούς. Διχασμός δεν υφίσταται όταν από μια μεριά στέκεται η κοινωνική πλειοψηφία και απέναντι παρατάσσονται οι «στρατηγοί» του πλέγματος και οι στρατιώτες του συνασπισμού των υποταγμένων εξουσιών.
Λοιπόν δεν κρίνεται η τύχη κάποιων πολιτικών, κάποιου κόμματος ή κάποιας πολιτικής παράταξης, κρίνεται κάτι πολύ περισσότερο, κρίνεται η απουσία ελπίδας, δηλαδή κρίνεται το μέλλον τής υπό κατάλυση δημοκρατίας, διά της μονοκρατορίας του πλέγματος.
«Και είπεν άφρων εν τη καρδία αυτού, ουκ έστι λαός», Γεώργιος Παπανδρέου...
χώρας υπήρξε επιφανειακή και λειτουργούσε πλήρως η υποβόσκουσα εξουσία ενός πλέγματος συγκροτούμενου από τον ξένο παράγοντα (ΗΠΑ), τα ανάκτορα, τον στρατό και τα κόμματα της Δεξιάς και των κατά καιρούς αποστατών του Κέντρου στον ρόλο των εντολοδόχων στην «κοινοβουλευτική» διαδικασία.
Τα δημοκρατικά προσχήματα ετηρούντο, όσο ήταν δυνατό να τηρηθούν, αλλά η παρασυνταγματική, παραθεσμική και παρακρατική εξουσία καιροφυλακτούσε εν λειτουργία, έως ότου την 21η Απριλίου 1967 κατέστη και πραγματική εξουσία.
Μετά το 1974 και παρά τις προόδους στους θεσμούς και τις διεθνείς σχέσεις της χώρας (Σύνταγμα 1975, ένταξη στην τότε ΕΟΚ) το υποβόσκον πλέγμα της παραεξουσίας διατηρήθηκε, συγκροτούμενο βεβαίως από άλλους παράγοντες αυτή τη φορά. Δηλαδή την ολιγαρχία των ελίτ, πηγή κάθε είδους διαφθοράς, τον οικονομικό παραγοντισμό, τον εξουσιαστικό τεχνοκρατισμό και τα ΜΜΕ με θεμελιώδη ρόλο πολιτικής επιρροής.
Η δημοκρατία, με φάσεις πρόσκαιρων εξαιρέσεων (συγκεκριμένα χρονικά στάδια διακυβέρνησης ΠΑΣΟΚ), υπήρξε και πάλι επιφανειακή, τα δε κόμματα της Δεξιάς και της Ακρας Δεξιάς στη γνωστή τους αποστολή ως εντολοδόχοι των παραθεσμικών εξουσιαστικών κέντρων, στα οποία μετά το 2010, και λόγω της δημοσιονομικής κρίσης του χρέους, προστέθηκε και το γνωστό πλέγμα των δανειστών.
Μου δόθηκε και στο πρόσφατο παρελθόν η ευκαιρία να σημειώσω ότι «τα όρια πολιτικής και επιχειρηματικής εξουσίας έγιναν δυσδιάκριτα και προέκυψε η θηριώδης διαπλοκή, δηλαδή η σχέση των μεγάλων ιδιωτικών επιχειρήσεων με τη δημόσια και πολιτική ζωή».
Ο κυβερνητικός ΣΥΡΙΖΑ προσπάθησε με επιτυχία, κυρίως μετά τον Αύγουστο του 2018, να αποκαταστήσει την ισχύ του δημοκρατικού εποικοδομήματος. Αυτό ανακόπηκε στις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές κάτω από ένα όργιο προπαγάνδας και παραθεσμικών δράσεων. Η ολιγαρχικομιντιακή συμμαχία επαναδραστηριοποιήθηκε και η εξουσία ξέφυγε από τα χέρια της κυβερνώσας Αριστεράς, για να περιέλθει και πάλι στη συμμαχία του πλέγματος.
Η 7η Ιουλίου 2019 ανέδειξε στην κυβέρνηση ένα απλό ενεργούμενο της καμαρίλας του πλέγματος. Οι κατ’ επίφαση επικρατούντες πλέον έχουν πλήρη επίγνωση πως την όποια δύναμη και την κολοβή εξουσία τους αντλούν αποκλειστικά από τα πολλαπλά κέντρα αποφάσεων του πλέγματος. Γι’ αυτό τα υπηρετούν και τα εξυπηρετούν με απόλυτη υποταγή.
Για να επικρατήσει, να ηγεμονεύσει και να διατηρηθεί το πλέγμα αυτό ήταν ανάγκη να υπάρχει και ένα περίπου ιδεολογικό κάλυμμα. Κάτι που να μπορούν να το επικαλεστούν όλοι οι παράγοντες του πλέγματος αλλά και οι αφελείς και ανόητοι μεταξύ των ψηφοφόρων. Ετσι επιστρατεύτηκε το γνωστό «πατρίς, θρησκεία, οικογένεια». Το επίσης γνωστό «νόμος και τάξη» αλλά και η επικείμενη «ευημερία της αγοράς και της ανάπτυξης». Εκεί δηλαδή που ιστορικά επικρατούσε ο «κομμουνιστικός κίνδυνος».
Ως εκ τούτου η πανίσχυρη πλέον εξουσία του πλέγματος διά των «κυβερνητικών» εκπροσώπων της καλεί σε συστράτευση πρωτίστως την Εκκλησία, τη Δικαιοσύνη και τους κρατικούς κατασταλτικούς μηχανισμούς, ενώ επιθυμεί διακαώς να καθυποτάξει και το ελεύθερο φρόνημα της παιδείας.
Δεν είναι καθόλου μακριά από την πραγματικότητα η διάχυτη εντύπωση πως επανέρχεται πλήρως το αστυνομικό κράτος. Στους διαδρόμους του αρμόδιου υπουργείου είναι κοινό μυστικό πλέον ότι κυκλοφορεί και πάλι το πνεύμα και το δόγμα του περιβόητου Αποστολάκου της αποστασίας του 1965.
Οι πιο πονηροί του πλέγματος επισείουν τον κίνδυνο ενός νέου διχασμού διά της δημιουργίας δύο αλληλομαχόμενων και αλληλομισούμενων παρατάξεων. Επιθυμούν να πειθαρχήσουν τους υπηρέτες τους και να φοβίσουν τους κοινωνούς. Διχασμός δεν υφίσταται όταν από μια μεριά στέκεται η κοινωνική πλειοψηφία και απέναντι παρατάσσονται οι «στρατηγοί» του πλέγματος και οι στρατιώτες του συνασπισμού των υποταγμένων εξουσιών.
Λοιπόν δεν κρίνεται η τύχη κάποιων πολιτικών, κάποιου κόμματος ή κάποιας πολιτικής παράταξης, κρίνεται κάτι πολύ περισσότερο, κρίνεται η απουσία ελπίδας, δηλαδή κρίνεται το μέλλον τής υπό κατάλυση δημοκρατίας, διά της μονοκρατορίας του πλέγματος.
«Και είπεν άφρων εν τη καρδία αυτού, ουκ έστι λαός», Γεώργιος Παπανδρέου...
* ομότιμος καθηγητής, πρώην αντιπρύτανη του Πανεπιστημίου Αιγαίου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου