Τυφώνας Katrina στην Νέα Ορλεάνη, Πυρκαϊά στον Αμαζόνιο: Βίοι Παράλληλοι

Κώστας Κάππας

 

Στις 29 Αυγούστου του 2005, ο τυφώνας Κατρίνα, αναβαθμισμένος σε κατηγορία 3 από 1 των προηγούμενων ημερών, με ταχύτητες ανέμων που έφταναν έως και τα 280 χλμ/ώρα, κτυπά την Νέα Ορλεάνη στην Πολιτεία της Λουιζιάνας. Το 80% της πόλης πλημμυρίζει, καθώς το σύστημα αναχωμάτων καταστρέφεται, περίπου 2.000 άτομα πνίγονται ή πεθαίνουν από τις συνέπειες της καταστροφής και πολλές συνοικίες (οι φτωχότερες...) μένουν πλημμυρισμένες για εβδομάδες. Το συνολικό κόστος των καταστροφών φτάνει τα 81 δισεκατομμύρια δολλάρια.
Εκτός από τον τυφώνα Katrina, αναβαθμίζεται σημαντικά σε αγριότητα και σκληρότητα το ίδιο το Σύστημα. Στόχος του; Αντικατάσταση των φτωχότερων κατοίκων της Νέας Ορλεάνης (Ν.Ο.) με μεσοαστούς και τουρίστες. Η μεθοδολογία ήδη έχει υμνηθεί αλλά και εμπνεύσει πολλούς αστούς πολιτικούς, πώς να βγάζουν κέρδος από τις κλιματικές τραγωδίες. Κάποια γενικά στοιχεία, χαρακτηριστικές περιπτώσεις και η εμπειρία που προέκυψε από την ροή και την κατάληξη των γεγονότων, ίσως πείσουν και τον πλέον σκεπτικό αναγνώστη:

• Το πρώτο χέρι βοήθειας στον τυφώνα προέρχεται από τους “πετρελαιάδες” και την κυβέρνηση: για να προσεγγίζουν τα πετρελαιοφόρα τις 4.000 πετρελαιοπηγές της Λουιζιάνας, έχουν κατασκευαστεί 15.000 (δεκαπέντε χιλιάδες) χιλιόμετρα κανάλια στην ακτογραμμή, τρυπώντας από παντού τα φυσικά φράγματα με τα οποία η περιοχή της Ν.Ο. προστατεύεται από την θάλασσα.
• Το δεύτερο χέρι βοήθειας δίνεται από τα δεκάδες μικρά και μεγάλα πλευρικά φράγματα στον ποταμό Mississippi τα οποία δυσκολεύουν το γλυκό νερό να ποτίσει την παραποτάμιο περιοχή και εμποδίζουν τα ιζήματα να δυναμώσουν τις ρίζες των φυτών και των δέντρων. Το οικοσύστημα πεθαίνει και δεν ανθίσταται στους κυκλώνες.
• Ένας κατακλυσμός πάντα κτυπά επιλεκτικά, τα χαμηλότερα σκαλοπάτια της κοινωνικής σκάλας. Στο στάδιο Superdome και στο Convention Center καταφεύγουν όσοι δεν έχουν αυτοκίνητο και χρήματα για να εγκαταλείψουν την πόλη. Αυτούς στοχεύει ο στρατιωτικός νόμος που κηρύσσεται, αυτούς πυροβολεί εν ψυχρώ η Εθνοφρουρά γιατί “λεηλατούν” εγκαταλειμμένα μαγαζιά για να βρουν τροφή και στεγνά ρούχα.
• Από τους 450.000 κατοίκους της πόλης το 2004, μόλις 200.000 καταμετρώνται τον Δεκέμβριο του 2005.
• Οι μαύροι κάτοικοι της Ν.Ο., από 67% του συνολικού πληθυσμού το 2005 πέφτουν στο 59% το 2013 και η πτώση συνεχίζεται εντεινόμενη με κύρια θύματα τους φτωχότερους.
• Το μέσο οικογενειακό εισόδημα των λευκών από 60.000 δολλάρια προ Κατρίνα ανέρχεται σε 68.000 δολλάρια σήμερα (συνυπολογίζοντας τους νέους λευκούς γιάπηδες). Αντίθετα το μέσο οικογενειακό εισόδημα των μαύρων από 30.000 δολλάρια προ Κατρίνα μειώνεται σε 25.000 δολλάρια σήμερα (συνυπολογίζοντας τους λατίνους εργάτες που εγκαταστάθηκαν στην πόλη για να εργαστούν στην ανοικοδόμησή της).
• Το ποσοστό των αυτοκτονιών από 8 ανά 100.000 άτομα πριν Κατρίνα ανεβαίνει στο 26 μετά την καταστροφή.
• Οι κλασσικές συνοικίες αφροαμερικανών της Ν.Ο. (Bywater, Faubourg Marigny, Frenet Street) αδειάζουν από τους γηγενείς κατοίκους τους και στην θέση τους έρχονται κατά κύματα, λευκοί, νέοι σε ηλικία, ευκατάστατοι γιάπηδες. Σπίτια (όσα δεν είναι κατεδαφιστέα) των 400 – 600 δολλαρίων τον μήνα, νοικιάζονται πλέον 1100 δολλάρια και πάνω. Σε αυτά προστίθενται νέα απλησίαστα κοινόχρηστα με πανάκριβη security που περιπολεί και την νύχτα. Δεν είναι τυχαίο ότι η πόλη απέκτησε το παρατσούκλι “Silicon Bayou” όπου bayou = βάλτος, κατά το “Silicon Valley” της Καλιφόρνιας. Σημειώνεται ότι ενώ το κόστος ζωής κυριολεκτικά διπλασιάζεται, το ελάχιστο ωρομίσθιο παραμένει το χαμηλότερο σε ολόκληρη την χώρα: 7,25 δολλάρια.
• Όσα σπίτια γκρεμίζονται ως ακατοίκητα (όλα νέο-αποικιακής ή Καραϊβικής αρχιτεκτονικής), αποζημιώνονται (μέσω του προγράμματος “Road Home” της κυβέρνησης Bush) με την “εμπορική” αξία τους: εκατοντάδες χιλιάδες δολλάρια για τις chic γειτονιές (π.χ. Garden District), πενταροδεκάρες για τις φτωχογειτονιές του κέντρου. Αποτέλεσμα; 100.000 οικογένειες (αφροαμερικανών στην συντριπτική πλειοψηφία) δεν μπορούν να αγοράσουν ούτε μισό δωμάτιο με την αποζημίωση, έστω και σε υποδεέστερη γειτονιά μακριά από το κέντρο της πόλης.
• Ο «εξευγενισμός» (όπως αποκαλείται διαφημιστικά) των «ανανεωμένων» περιοχών εξαφανίζει ολόκληρες συνοικίες. Από το 2006 έως το 2014, τέσσερεις εργατικές συνοικίες με 4.500 κατοικίες κυριολεκτικά ισοπεδώνονται και παραδίδονται στους εργολάβους. Ειδικά στην συνοικία “Calliope” στην περιοχή “Uptown” από τις 1500 οικογένειες παραμένουν ...60. Πως διώχνει τους ενοικιαστές η Goldman Sachs στην οποία ανήκουν τα κτίρια; Απλά. Ο νέος κανονισμός της απαγορεύει: το εξωτερικό βάψιμο των τοίχων, έστω και εάν ξεφτίσει, να ψήνουν και να τρώνε στην αυλή, να παίζουν μουσική, να κάθονται στην βεράντα πολλά άτομα ή να βάζουν γλάστρες εξωτερικά. Ότι ακριβώς είναι στο κέντρο της αφροαμερικανικής κουλτούρας από πάντοτε.
• Όχι μόνο συνοικίες, αλλά και καφενεία που προσφέρουν πρωινό στους εργαζόμενους με 99 λεπτά εξαφανίζονται και στην θέση τους εμφανίζονται εντυπωσιακοί χώροι με future design όπου σερβίρεται καφές των 4 δολλαρίων και hamburgers των 12 δολλαρίων.
• Στην Treme, την πιο παλιά συνοικία αφροαμερικανών στις ΗΠΑ και λίκνο της Jazz, οι κάτοικοι επίσης φεύγουν κυνηγημένοι από την ακρίβεια. Το χειρότερο; Οι ιδιοκτήτες των clubs, αρνούνται να πληρώνουν τους καλλιτέχνες (κατά τεκμήριο οι κορυφαίοι μουσικοί του είδους που έκαναν την Ν.Ο. διάσημη στην Υφήλιο) για τις παραστάσεις, τους, με μισθό ή αποζημίωση και τους πιέζουν να αμείβονται από τα φιλοδωρήματα των πελατών. Οι μουσικοί συχνά είναι και οδηγοί Uber για να τα βγάλουν πέρα και αργά το βράδυ μεταφέρουν τους τουρίστες στα νοικιασμένα μέσω Airbnb διαμερίσματά τους.
• Η κυβερνήτης Kathleen Blanco της Λουιζιάνας και ο Δήμαρχος της Ν.Ο. Ray Nagin (σήμερα στην φυλακή για διαφθορά...) με πρόσχημα την καταστροφή απολύουν και τους 7500 καθηγητές μέσης εκπαίδευσης. Ας σημειωθεί ότι στον αντιδραστικό Νότο, το συνδικάτο τους, “United Teachers of New Orleans”, είναι από τα πιο μαχητικά και φυσικά ενοχλητικά, για την κυβέρνηση Bush.
• Δημιουργία δημόσιων κατ’ όνομα σχολείων των λεγόμενων “Charter Schools” σε επίπεδο ολόκληρης πόλης: Manager και όχι Διευθυντής, προσλήψεις μόλις αποφοιτησάντων από την Σχολή, χωρίς διδακτική εμπειρία καθηγητών, με αστείους μισθούς, όταν τα στελέχη - “εργοδότες” αμείβονται από 120.000 έως 200.000 δολλάρια ετησίως. Απολύσεις καθηγητών και απομακρύνσεις μαθητών νόμιμα και κατά το δοκούν. Στρατιωτική πειθαρχία των μαθητών και αποβολές ακόμη και εάν στηρίζεται το παιδί στον τοίχο με την πλάτη ή το χρώμα της μπλούζας του δεν συνάδει με τον κανονισμό του σχολείου... Στόχος του Συστήματος; Εξοικονόμηση τεράστιων ποσών χρημάτων και έλεγχος του μυαλού κυρίως των πάντα ανήσυχων και “ανυπότακτων” μαύρων μαθητών.

Τελικός απολογισμός

Πολύ μεγάλη αύξηση του κόστους διαβίωσης. Διώξιμο των φτωχών (και φυσικά της πλειοψηφίας των μαύρων κατοίκων) από την κυρίως πόλη. Ορατές κοινωνικές ανισότητες και έντονη αστικοποίηση. Απολύσεις εκπαιδευτικών, υποβάθμιση και ιδιωτικοποίηση σχολείων. Έντονη και φορτική αστυνόμευση, σημαντική υποβάθμιση των δημόσιων νοσοκομείων, η λαϊκή κατοικία σε εξαφάνιση. Παράδοση της πόλης στους εργολάβους με χαριστική φορολογία. Νέα Ορλεάνη πόλη-βιτρίνα για τουρίστες και όχι για κατοίκους, στον δρόμο που χάραξε το Παρίσι και το Λονδίνο.

Και για του λόγου το αληθές:
“Θα έπρεπε να έρθει ο τυφώνας του αιώνα για να δημιουργηθεί η ευκαιρία του αιώνα”, Kathleen Blanco, Δημοκρατικό Κόμμα, Κυβερνήτης της Πολιτείας της Λουιζιάνας, συνέντευξη τύπου στα ΜΜΕ, 1 Σεπτεμβρίου 2005.
“Επιτέλους εξαφανίστηκαν οι κοινωνικές – εργατικές κατοικίες της Ν.Ο. Δεν το καταφέραμε εμείς αλλά το έκανε ο Θεός για εμάς”, Richard Baker, ρεπουμπλικάνος βουλευτής της Λουιζιάνας, Washington Post, 10 Σεπτεμβρίου 2005.
“Ο τυφώνας Κατρίνα είναι ότι καλύτερο μπορούσε να συμβεί στο εκπαιδευτικό σύστημα της Ν.Ο.”, Arne Duncan, Υπουργός Παιδείας της κυβέρνησης Obama, Washington Post, 30 Ιανουαρίου 2010.
“Δεν σταματώ να ονειρεύομαι ένα τυφώνα για το Σικάγο, έναν απρόβλεπτο λυσσασμένο ανεμοστρόβιλο, κυρίαρχο και καταστροφικό. Είναι το τίμημα για την επανεκκίνηση, όπως στην Ν.Ο.”, Kristen McQueary, μέλος του Συμβουλίου Εκδοτών της Chicago Tribune, 15 Αυγούστου 2015.
Την αλήθεια είπε όμως ο δικηγόρος William Quigley στην Monde Diplomatique, Δεκέμβριος 2018, “Στην Νέα Ορλεάνη βασιλεύει ένας καπιταλισμός παραφουσκωμένος με στεροειδή, με όλα τα χαρακτηριστικά ενός ολοκληρωτικού πολέμου κατά των φτωχών”…

Βιβλιογραφία

• “La Louisiane et la Nouvelle Orléans”, GEO no 478, Dec 2018
• “Comment tuer une ville”, Le Monde Diplomatique, Dec 2018
• "Poll: Bush Not Taking Brunt of Katrina Criticism", G. Langer, ABC News. 12 September 2005

Πηγή: artinews.gr