Λοιπόν, η Ελευθερία, έτσι με κεφαλαίο Ε, ή αποτελεί έναν θεωρητικό μύθο και δεν υφίσταται στην πράξη ,ή υπάρχει αλλά περιορίζεται, υπάρχει υπό όρους.
Το πρόβλημα είναι ότι αν οριοθετήσουμε αυτήν την ελευθερία, πάλι θα καταλήξουμε στο ανεπιθύμητο σημείο: ότι δεν υπάρχει ελευθερία.Και αν δεν υπάρχει ελευθερία, δεν υπάρχει αυτονομία.
Και αν δεν υπάρχει αυτονομία, δεν υπάρχει αυτοεξάρτηση.
Και αν δεν υπάρχει αυτοεξάρτηση, αφού ξέρουμε πως ούτε ανεξαρτησία υπάρχει, δεν μας μένει άλλη δυνατότητα από την εξάρτηση.
Και τότε, εκτός των άλλων, μάταια φτάσαμε ως εδώ.
Αυτό, αρνούμαι να το δεχτώ!
Ας δούμε τώρα τι γίνεται αν σκεφτούμε μια ελευθερία υπό όρους:
Όρους που θέτει ποιος;
Ποιος αποφασίζει «τι μπορεί « και «τι δεν μπορεί» να κάνει κανείς?
Οι απαντήσεις που παίρνω συνήθως σε αυτά τα ερωτήματα, θα μπορούσαν να συνοψιστούν σε δύο υποθέσεις:
Τους κοινωνικούς κανόνες (που έχουν περισσότερο σχέση με τις ηθικές αρχές της κουλτούρας καθενός από μας)
Οπωσδήποτε, στις συζητήσεις που οργανώνω εμφανίζεται πάντοτε η κλασική απάντηση:
«Η ελευθερία του ενός τελειώνει εκεί όπου αρχίζει η ελευθερία των άλλων».
Γοητευτικό και νοσταλγικό μου φαίνεται, δεν νομίζω, όμως πως η ελευθερία λειτουργεί κατ’αυτόν τον τρόπο.
Η ελευθερία δεν τελειώνει εκεί όπου αρχίζει η ελευθερία κανενός. Εδώ που τα λέμε, αυτή είναι λάθος υπενθύμιση, γιατί η φράση αναφέρεται στο δικαίωμα, όχι στην ελευθερία.
Το δικαίωμα σου δεν εμποδίζει την ελευθερία μου. Σε κάθε περίπτωση, η πολιτεία θεσπίζει νόμους σχετικά με τις συνέπειες που θα έχει αυτό που εγώ αποφασίζω να κάνω ελεύθερα.
Θέλω να πως η νομική επιστήμη και ο νόμος μας ενημερώνουν για την ποινή που θα μας επιβληθεί αν κάνουμε κάτι απαγορευμένο, ωστόσο, με κανέναν τρόπο δεν μας αποτρέπουν από το να το κάνουμε.
Εάν ελευθερία είναι να κάνει κανείς αυτό που θέλει μέσα σε κάποια όρια, και αυτά τα όρια τα καθορίζουν άλλοι, τότε ασκώ την ατομική μου ελευθερία, ανάλογα με το τι μου επιτρέπει ο άλλος να κάνω. Έτσι, όμως, η ίδια η έννοια της ελευθερίας ακυρώνεται και καταλήγει να μοιάζει υπερβολικά με τα είδη εξάρτησης που μιλήσαμε νωρίτερα…
Αν μέναμε σε αυτήν την πρόταση, θα ξαναγυρίζαμε στην ιδέα της ελευθερίας που αποφάσισαν οι άλλοι. Είναι φανερό, νομίζω, ότι αυτή η ελευθερία μοιάζει πιο πολύ με σκλαβιά, ακόμα κι αν είναι ο αφέντης χαριτωμένος και συμπονετικός, αν είναι ουδέτερος και δημοκρατικός, αν είναι αφέντης η κοινωνία ολόκληρη κι όχι ένα άτομο.
Ας φανταστούμε έναν σκλάβο που ανήκει σ’έναν αφέντη πολύ καλό και γενναιόδωρο, έναν αφέντη που του επιτρέπει να κάνει σχεδόν ό,τι θέλει. Έναν αφέντη, τέλος που του παρέχει πάρα πολλά προνόμια, τα περισσότερα από τα οποία άλλοι αφέντες τα αρνούνται στους σκλάβους τους, και κάτι παραπάνω: πολλά προνόμια που οι ίδιος αφέντης τα αρνείται σε άλλους σκλάβους. Το ερώτημα είναι: αυτή η τόσο προνομιακή μεταχείριση, μας εμποδίζει να μιλάμε για σκλαβιά; Προφανώς, η απάντηση είναι ΟΧΙ.
Αν είναι άλλος αυτός που αποφασίζει τι μπορώ και τι δεν μπορώ να κάνω,όσο ανοιχτός και γενναιόδωρος και να ‘ναι ο αφέντης, εγώ δεν είμαι ελεύθερος.
Είτε μας αρέσει είτε όχι, είμαστε πάντοτε ελεύθεροι να κάνουμε πράγματα που αποτελούν παραβίαση των κοινωνικών κανόνων.Και η κοινωνία, το μόνο που μπορεί να κάνει, είναι να τιμωρεί εκ των υστέρων ή να απειλεί εκ των προτέρων για τις συνέπειες που θα έχουμε αν επιλέξουμε αυτό που απαγορεύουν οι κανόνες.
Έτσι η μοναδική μας ελπίδα είναι να αφήνεται αυτή η απόφαση στη κρίση και τη διάθεση κάθε ατόμου.
Πηγή: Αντιγραφή απο το βιβλίο του Χόρχε Μπουκάι "Ο δρόμος της αυτοεξάρτησης" φύλλα πορείας 1
Εκδόσεις opera
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου