Ναι. Είναι και η ακριβής μέτρηση μιας διαδικασίας που ξεκινάει από ένα παρελθοντικό σημείο και φτάνει σ' ένα άλλο, γραμμικά. Ναι, είναι φυσικό μέγεθος. Οπως το μήκος και η μάζα. Ωστόσο υπάρχει ένας ακόμα καλύτερος ορισμός του, κάτι που 'χα διαβάσει μικρή σ' ένα ημερολόγιο: «Οι άνθρωποι λένε πώς περνάει ο χρόνος!. Και ο Χρόνος λέει: "Πώς περνάνε οι άνθρωποι..."».
Στην αρχαιότητα ο χρόνος λογιζόταν κυκλικός. Εκείνοι πια, οι αρχαιοαρχαίοι, το 'χαν χάσει παντελώς. Ασυζητητί αυτό τώρα. Είχαν, λέει, την πεποίθηση της αιώνιας επιστροφής: ότι τα πάντα θα επιστρέψουν από κει που 'ρθαν! Που έκανα αμάν και τι να φύγω απ' το πατρικό μου πριν καλά καλά ενηλικιωθώ και να ξαναγυρίσω εκεί δηλαδή; Ή σε κάτι γκομενάκια που έχω ξεχάσει και τ' όνομά τους; Και το μιλάμε σοβαρά τώρα αυτό; Οχι τίποτε άλλο, αλλά θα τ' ακούσει και κάνας Μητσοτάρχας και θα μας ξετινάξει με νέους αναπτυξιακούς νόμους που θα υπογράφει το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας (εκεί τι φάση; Ολα καλά; Κάνουμε δουλίτσα μηδέν; Τσάμπα χρήμα; Αφασιοκρατία φουλ;) και θα μας γυρίσει όλους στα πατρικά μας με πρόφαση τους αρχαίους φιλοσόφους. Αλλά το χειρότερο είναι να τ' ακούσει η μάνα μου. Και να μου αρχίσει, λέει, επιχειρήματα αριστοτελικά περί επιστροφής στον αγύριστο, δηλαδή σε γάμους με πρώην και μη χειρότερα δηλαδή!
Προσπερνάω τους αρχαίους, που μακριά κι αλάργα λέμε, και περνάω στα σοβαρά (κι ακίνδυνα): στη Φυσική ο χρόνος υπάρχει και δεν υπάρχει. Στη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας δεν υπάρχει καν, έχοντας λάβει τελείως διαφορετική εννοιολόγηση απ' ό,τι έχουμε στον νου μας στα του δικού μας κόσμου του σαχλού. Ωστόσο, ακόμα και στα του δικού μας κόσμου του σαχλού, ως χρόνος στη Φυσική ορίζεται η ακαθόριστη εξέλιξη της ύπαρξης και των γεγονότων σε παρελθόν, παρόν και μέλλον, θεωρούμενη ως σύνολο. Λέξη-κλειδί, το «ακαθόριστη».
Πώς αλλιώς να εξηγήσει κανείς ότι 19χρονα παιδιά μπόρεσαν και βρήκαν (από πού;) μια ακατανίκητη δύναμη να αντιπαρατεθούν και να σταθούν όχι ως ίσος προς ίσο, αλλά ως ανώτεροι προς χυδαιότερο απέναντι στους βασανιστές τους; Απέναντι σε ένα βαθιά ταγματασφαλίτικο κράτος, γεμάτο χαφιέδες ήδη στην Κατοχή, που πλέον επί χούντας είχαν γίνει εξουσία, απέναντι σε μια χώρα γεμάτη (γεμάτη όμως!) αρνιά στη σούβλα, σπίτια με «ανοιχτά παράθυρα» και συνεργάτες των Γερμανών που αβγάτιζαν την περιουσία τους και ώς τα σήμερα παμπλουταίοι είναι, γεμάτη νοικοκυραίους που κοίταγαν τη δουλίτσα τους, γεμάτη όχι μόνο φοβισμένους, αλλά βαθιά φοβιτσιάρηδες μικροαστούς της τάβλας, που τον Καραμανλή μετά χειροκροτούσαν ως «εθνάρχη», το 41% στη Ν.Δ. αργότερα έδωσαν και τον Μπέο ξαναψήφισαν;
Υπήρχαν όμως και αυτά τα 19χρονα. Οπως εκείνη. Οχι μόνο εκείνη. Λίγες ήταν βέβαια. Λίγες και λίγοι. Εψαχναν ο ένας τον άλλο, περπατώντας ώρες ατελείωτες μες στην Αθήνα, μην ξέροντας, μα δημιουργώντας κανόνες συνωμοτικότητας, για να προστατεύσουν ο ένας τον άλλον. Να προστατεύσουν τις αξίες τους. Που με το ίδιο το σώμα τους προασπίστηκαν. Και ούτε μια στιγμή δεν δείλιασαν. Και ποτέ δεν «έσπασαν». Πώς γίνεται;...
«Μετά από 20 μέρες στο υπόγειο της Μπουμπουλίνας, ρετάλι από τα βασανιστήρια, την απλυσιά και την απομόνωση, με ανεβάζουν πάνω και με πετάνε σαν σακί από πατάτες μπροστά στον αρχιβασανιστή της χούντας, Κραβαρίτη. Με κοιτάει από πάνω ώς τα κάτω, με δείχνει, γελάει και μου λέει: "Ρε Μαργαριτούλα; Ετσι θα μας ρίξετε;". Πού βρίσκω τη δύναμη εκείνη τη στιγμή, γυρίζω και του λέω: "Μ' ένα φου ρε θα σας ρίξουμε!". Και κάνει πίσω! Ε, να με σκότωνες εκείνη τη στιγμή, δεν θα 'νιωθα τίποτα... Αν μία στιγμή δεν θ' άλλαζα στη ζωή μου όλη, αυτή ήταν».
Η Μαργαρίτα Γιαραλή σήμερα κηδεύεται. Η Μαργαρίτα. Εκείνη που ποτέ άλλη δεν ήταν. Που άλλη ποτέ δεν έγινε. Πάντα 19 χρόνων. Πάντα εκεί, έτοιμη. Που τη ζωή μου όλη άλλαξε λέγοντάς μου αυτά τα λόγια. Που, πάνω και πέρα από ζωή κι από θάνατο, έζησε «ακαθόριστα» τις εξελίξεις. Και αγωνίστηκε. Και ήταν. Είναι.
Και μου λείπει.
...Σ' ευχαριστώ μικρή μου.
ΦΩΤ: Η Μαργαρίτα Γιαραλή με τις συντρόφισσές της στις γυναικείες φυλακές Κορυδαλλού. Η ίδια είναι κάτω, τέταρτη από τα αριστερά | @Από το προσωπικό αρχείο της Μαργαρίτας Γιαραλή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου