Μεγάλη μάχη στην Καισαριανή (15-16 Ιούνη 1944)
Απόσπασμα από «ΤΟ ΤΙΜΩΡΟ ΧΕΡΙ ΤΟΥ ΛΑΟΥ» του Ιάσονα Χανδρινού.
10 Ιουνίου, ώρα 9 το πρωί. Μια περίπολος του ΕΛΑΣ στα Κουπόνια με επικεφαλής το διμοιρίτη Νίκο Μαραμπότα πλησιάζει τρεις άγνωστους άνδρες με πολιτικά που περπατούν στο δρόμο, για έλεγχο ταυτοτήτων. Εκείνοι τράπηκαν αμέσως σε φυγή και κατέφυγαν σε ένα παντοπωλείο τραβώντας πιστόλια. Μετά από ρίψη χειροβομβίδας, οι δύο σκοτώθηκαν και ο τρίτος αιχμαλωτίστηκε. Στην ανάκριση αποκάλυψε πως ανήκε στα Τάγματα, όπως και οι δύο άλλοι, και έδωσε την πολύτιμη πληροφορία πως στις 15 Ιουνίου επρόκειτο να πραγματοποιηθεί μεγάλη επίθεση στην Καισαριανή. Η πληροφορία ήταν...θετική. Στις 15 Ιουνίου το απόγευμα –και όχι το πρωί για λόγους αιφνιδιασμού–, η Καισαριανή κυκλώθηκε από τέσσερις κατευθύνσεις (Ιλίσια-Ζωγράφου, υψώματα Υμηττού, Παγκράτι και άλσος Κουπονίων) από ισχυρές δυνάμεις Ευζώνων και το Μηχανοκίνητο. Εκείνες τις μέρες τα τάγματα Καισαριανής και Βύρωνα παρέτασσαν με υπερπροσπάθεια 200 μαχηές, ήταν όμως καλύτερα εξοπλισμένα σε αυτόματα όπλα λόγω ανανέωσης του οπλισμού.
Κατανοώντας την αξία του γοήτρου, η ηγεσία του ΕΛΑΣ έδινε σαφή διαταγή «οι παράγκες της Καισαριανής να γίνουν ένα καινούριο κάστρο του Υμηττού». Η μάχη ξεκίνησε στον Άγιο Νικόλαο, στα πρώτα φυλάκια. Οι επιτιθέμενοι έφτασαν στα πρώτα σπίτια στη Φορμίωνος-Φιλολάου επιχειρώντας να εισβάλλουν στην Καισαριανή και από το Παγκράτι αλλά καθηλώθηκαν από τους εκεί αντάρτες. Αδυνατώντας να πλησιάσουν τις παράγκες, οι Εύζωνοι επιχείρησαν να κόψουν τη συνοικία στα δύο καταλαμβάνοντας την κεντρική λεωφόρο (Βασιλέως Κωνσταντίνου) σε όλο το μήκος της και χρειάστηκαν πολλές ώρες μάχης με τη διλοχία της Καισαριανής για να επιτευχθεί ο σκοπός. Οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ χωρίστηκαν· η διοίκηση με 60 άνδρες αποκλείστηκαν στη συνοικία και έκαναν «λούφα» ενώ όσοι βρέθηκαν υποχωρώντας πάνω από το νεκροταφείο διέρρευσαν προς τον Καρέα και το «φυσικό οχυρό» της Νέας Ελβετίας, ενώ μια ομάδα με επικεφαλής τον νεαρό Γραμματέα της ΚΟΒ Καισαριανής, Άρη Δαυλάκο (Απόλλωνα) στράφηκε ευθεία προς τα υψώματα παρά τη γενική κατεύθυνση να μην χρησιμοποιείται ο Υμηττός που, λόγω της εκτεταμένης υλοτόμησης του 1941/2, δεν παρείχε αρκετή κάλυψη. Τα πυρά είχαν σταματήσει μετά τα μεσάνυχτα, οι ταγματασφαλίτες όμως βρίσκονταν ακόμα στην Καισαριανή. Τα ξημερώματα ακούστηκαν παρατεταμένες ριπές από τα υψώματα. Ήταν το τέλος της ομάδας του Δαυλάκου. Λίγη ώρα αργότερα, μια ομάδα ταγματασφαλιτών διέσχιζε τον κεντρικό δρόμο μαζί με έναν τραυματισμένο ΕΛΑΣίτη φωνάζοντας θριαμβευτικά πως είχαν εξοντωθεί όλοι οι αντάρτες. Όταν οι επιδρομείς αποσύρθηκαν, οι κάτοικοι βρήκαν τους έξι μαχητές στο ύψωμα «Αστέρι» μέσα σε λίμνες αίματος: Άρης Δαυλάκος, Σωτήρης Βενιέρης, Πρόδρομος Αδραμίτογλου, Ανδρέας Κρυσταλλάκος, Μενεγάκης και Νικος Νταλιάνης. Ο τραυματίας Στέφανος Τσάφος εκτελέστηκε αργότερα στους στρατώνες του Γουδή, ανεβάζοντας το σύνολο των απωλειών του Τάγματος Καισαριανής σε 10 αξιωματικούς και μαχητές. Ο ομαδικός θρήνος για τους νεκρούς που μεταφέρθηκαν στα χέρια και τάφηκαν με τιμές στο νεκροταφείο της Καισαριανής, εξελίχθηκε σε δυναμική συγκέντρωση των κατοίκων που έκλεισαν τα μαγαζιά τους σε ένδειξη πένθους και αλληλεγγύης στον ΕΛΑΣ Παρά την υπεροπλία και την αριθμητική τους υπεροχή, οι ταγματασφαλίτες δε συνέλαβαν ομήρους αλλά, ακόμη κι αν το έκαναν, τα αισθήματα του κόσμου δεν θα μπορούσε να είναι περισσότερο εχθρικά.
(φωτογραφία: μέλη του ΕΛΑΣ Καισαριανής)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου