Του Τέλλου Φίλη
Σε αυτή την πόλη υπάρχει μια εκκρεμότητα 20 ετών. Ένα σπασμένο πιάνο. Για την ακρίβεια ένα πιάνο που έσπασε μετά από απανωτές μαχαιριές, περιμένει να δικαιωθεί. Και στα απομεινάρια του, περιμένει να δικαιωθεί ο Πολιτισμός που φέρει η πόλη αυτή, απέναντι στην βαρβαρότητα ενός φανατισμού που εξακολουθεί να καλλιεργείται από ανθρώπους που αρνούνται να σεβαστούν τον θεσμικό τους ρόλο, έναν ρόλο που τους έχει παραχωρηθεί από την Πολιτεία.
Ήταν Δεύτερα 30 Οκτωβρίου του 1995 που η Ένωση Πολιτών Θεσσαλονίκης είχε προγραμματίσει μια συναυλία αυτοσχεδιαζόμενης τζαζ με έναν από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της στην Ελλάδα, γέννημα θρέμμα της πόλης, τον Σάκη Παπαδημητρίου και μια νέα εκπληκτικής καθαρότητας και μεγέθους φωνή, την Γεωργία Συλλαίου. Οι αφίσες της εκδήλωσης ήταν από μόνες τους μια ένδειξη της πολυπολιτισμικότητας που διεκδικούσε η πόλη εν όψει του πολυαναμενόμενου πολιτιστικού γεγονότος της, « Θεσσαλονίκη Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 1997».
Όμως αυτή η συναυλία δεν έγινε ποτέ.
Ο τότε τηλεοπτικός σταθμός της εκκλησίας, από την παραμονή καλούσε τους πιστούς σε αγρυπνία στη Ροτόντα με στόχο να μη πραγματοποιηθεί το ρεσιτάλ, το ότι υπήρχε άδεια του αρμόδιου υπουργού Πολιτισμού τους ήταν αδιάφορο. Το πώς η τότε εκκλησιαστική αρχή αντιμετώπισε τον Υπουργό από τους άμβωνες των εκκλησιών είναι ενδεικτικό. « Ο υπουργός Πολιτισμού απέδειξε πως είναι αντάξιος του ονόματός του, Μικρούτσικος»
Έξω από τη Ροτόντα αντί του φιλόμουσου κοινού, είχαν συγκεντρωθεί εξαγριωμένοι «πιστοί» που έβριζαν , προπηλάκιζαν, ασχημονούσαν κάθε έναν που τολμούμε να διαβεί την εξωτερική πόρτα. Από τον πρωτοετή φοιτητή μέχρι τον καθηγητή του Συνταγματικού Δικαίου. «Αντίχριστε», «Ανθέλληνα», « Σατανιστή», «Πόρνοι», «Τι θα διδάσκεις στα παιδιά μας» , «θέλετε να κάνετε την εκκλησία πορνείο», «θέλετε να κάνετε την εκκλησία τζαμί»
Αφήγηση ενός αυτόπτη μάρτυρα: «Από μακριά ακούγεται ο τρανταγμός της σιδερένιας εξώπορτας. Σείεται από τους πιστούς. Τελικά δεν αντέχει. Το πλήθος ορμάει με αλαλαγμούς στο προαύλιο προς την είσοδο του μνημείου. Συνωθείται εκεί και σπρώχνει. Μέσα ο Σάκης Παπαδημητρίου , δοκιμάζει την ακουστική, τα πλήκτρα του πιάνου του, που ο ίδιος έχει μεταφέρει, δοκιμάζει τον ήχο των πλήκτρων του, ένα προς ένα. Βρίσκομαι μέσα μαζι με την υπεύθυνη για το μνημείο αρχαιολόγο, και δυο φύλακες του χώρου. Ένας καλόγερος με ξέπλεκα μαλλιά την απειλεί ότι θα βγάλει μαχαίρι. Τον ακούμε να το λέει ξανά και ξανά. Ένας από τους φύλακες πέφτει χτυπημένος από το πλήθος. Το πλήθος εισβάλει στο μνημείο. Καθίσματα ανατρέπονται, περικυκλώνουν το πιάνο
Και αρχίζει ο τελετουργικός χορός της βίας. Χοροπηδούν γύρω του και το κλωτσούν. Το χτυπούν με γροθιές στα πλήκτρα και στις χορδές. Ιερωμένοι και λαϊκοί. Ο ήχος του ακούγεται σαν βογκητό πληγωμένου. Το σπρώχνουν κακήν κακώς προς την έξοδο. «Μίασμα.» «Βέβηλο και σατανικό όργανο.» «Πιάνο μέσα στην εκκλησία, οι αντίχριστοι.»
Μάταια προσπαθούμε να προστατεύσουμε το πιάνο και τους εαυτούς μας. Ο «λαός του Θεού» θριάμβευσε. Ανάβουν κεριά. Άλλοι αρχίζουν να ψέλνουν, άλλοι εξακολουθούν να προπηλακίζουν, όσους απέμειναν. Ο πρωτοσύγκελος παίρνει το μικρόφωνο: « Ο λαός του Θεού νίκησε! Μας λένε ότι η Θεσσαλονίκη είναι πολυιστορική, θέλει να πει πολυπολιτισμική, αν εννοούν ότι πέρασαν πολλοί κατακτητές συμφωνώ. Ποτέ όμως δεν αλλοιώθηκε το ορθόδοξο πρόσωπο της πόλης». Οι απειλές συνεχίζονται. Φεύγω. Το ανυπεράσπιστο πιάνο, δίπλα στην πόρτα, ανάμεσα στις σκαλωσιές.»
Τα υπόλοιπα είναι Ιστορία. Τα κανάλια απ’ έξω μεταδίδουν τις βρισιές του πλήθους σε όσους κατάφεραν να βγουν, κάποιοι έχουν χτυπηθεί, γυναίκες έχουν ξεμαλιστεί από πιστούς, οι αρχές διακριτικές σε απόσταση, η πολιτική ηγεσία απούσα, το πιάνο μαχαιρωμένο, συρμένο με βία ως την είσοδο, με τα σημάδια από τις μαχαιριές πάνω στο σπάνιο ξύλο του, σχεδόν κατεστραμμένο με κομμένες χορδές, ανίκανο να υπερασπιστεί από μόνο του τον Πολιτισμό, μπροστά στις ορδές των ταλιμπάν.
Για την αποκατάσταση του ο Σάκης Παπαδημητρίου και η Γεωργία Συλλαίου αναγκάστηκαν να κάνουν συναυλίες σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη για να συγκεντρώσουν το ποσόν που θα το γιάτρευε. Δεν αποζημιώθηκαν ποτέ. Όλη αυτή η εμπειρία μαζί με την προετοιμασία ενός ρεσιτάλ πού ήθελε να δείξει τι είδους πολιτισμό πρότεινε η Ένωση Πολιτών και τι είδους χρήση πρότεινε να έχουν τα μνημεία της πόλης, για να αγαπηθούν από μια νέα γενιά που πιθανά αγνοεί την σημασία και την ιστορία τους, ήταν η αφορμή για έναν μεγάλο έρωτα μεταξύ τους και μια αγάπη που κρατάει ακόμη, 20 τόσα χρόνια μετά, χαρίζοντας και σε μας μοναδικές δημιουργικές στιγμές ενός ζευγαριού που δεν εξαργύρωσε την δημόσια διαπόμπευση του με άστοχη δημοσιότητα.
Όμως το πιάνο, αποκατεστημένο πια, ζητά τη δικαίωση του. Το πιάνο σαν σύμβολο αντίστασης του Πολιτισμού στην βαρβαρότητα.
Όσο αποφεύγουμε να απαντήσουμε στην Ιστορία με καθαρότητα και νηφαλιότητα, η Ιστορία θα μας εκδικείται, όπως η σκόνη που κρύβουμε κάτω από το χαλί.
Τώρα που οι εργασίες στην Ροτόντα έχουν αποκατασταθεί, ας αποκατασταθεί κι αυτή η εκκρεμότητα , ας γίνει αυτή η ματαιωμένη συναυλία, ας μπει το πιάνο στη θέση του. Ας αποδείξει η πόλη ότι ο Πολιτισμός νίκησε .
Χωρίς καμιά αμφιβολία, καμιά επιφύλαξη καμιά ένσταση, από κανέναν πια, με τη σιγουριά ότι οι ορδές των νέων φονταμεταλιστών που μας περικυκλώνουν σιγά σιγά -κι όλοι ξέρουμε ποιοι τις εξέθρεψαν- , μόνο με τον Πολιτισμό θα αντιμετωπιστούν.
Η Τέχνη ας νικήσει τους φανατικούς. Έστω και με καθυστέρηση 20 ετών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου