2+2=5 Αμφισβητώ άρα υπάρχω

Λουκία Μητσάκου

Αρθρογράφος, φωτογράφος, γλωσσολόγος, μεταφράστρια

(και όλα τα υπόλοιπα και τα σημαντικότερα στην ενότητα "Ξέρεις ποια είμαι εγώ;").

 

H φράση «2+2=5» προέρχεται από το βιβλίο του George Orwell «1984» και αποτελεί φράση-σύμβολο για κάθε παράλογο δόγμα που ο καθένας καλείται να πιστέψει ως λογικό.

Ο Ιρανός σκηνοθέτης Babak Anvari στη μικρού μήκους ταινία του “Two & Two”  του (2011) περιγράφει το παράλογο του απολυταρχισμού και την προσπάθεια χειραγώγησης της ανθρώπινης σκέψης από την εκάστοτε εξουσία.

Η ταινία είναι αλληγορική και διαδραματίζεται σε ένα σχολείο όπου ο δάσκαλος λέει ότι 2+2=5 και κανείς δεν έχει δικαίωμα να τον αμφισβητήσει. Τι θα συμβεί, όμως, όταν κάποιο παιδί βρει το κουράγιο να το κάνει;

Ο σκηνοθέτης λέει τα εξής: «Το κύριο κίνητρό μου ήταν να εξερευνήσω την επιθυμία που οδηγεί τους ανθρώπους να αμφισβητήσουν την εξουσία σε μια δεσποτική κατάσταση. Πιστεύω πως τέτοιου είδους επιθυμίες βρίσκονται μέσα στον καθένα μας.
Πάντα με ενδιέφερε η έννοια της αντίστασης. Μέχρι ποιο σημείο οι άνθρωποι θα κάθονται ήσυχα και θα δέχονται τις δυνάμεις εξουσίας να τους υπαγορεύουν τι θα κάνουν στις ζωές τους; Μπορούμε να ορίσουμε το σημείο όπου καθίσταται απολύτως απαραίτητο να αμφισβητήσουμε τις διαταγές; Το δικαίωμα να αμφισβητείς κάτι είναι θεμελιώδης και δημοκρατική αρχή. Ακριβώς όπως ένα παιδί που διαρκώς αμφισβητεί τα πάντα για να καταλάβει καλύτερα το περιβάλλον του, έτσι και ως ενήλικες πρέπει να μπορούμε να ασκούμε το δικαίωμά μας να αμφισβητούμε, αν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε τις καταστάσεις που μας προκαλούν.

 

"Μπορούμε να ορίσουμε το σημείο όπου καθίσταται απολύτως απαραίτητο να αμφισβητήσουμε τις διαταγές;"

 

Αυτά είναι τα ερωτήματα που προσπάθησα να θέσω στο “Two &Two”: Μπορεί το μυαλό του κόσμου να αλλάξει, αν γίνει χρήση ωμής βίας; Ή απλώς του εμπνέει περαιτέρω αντίσταση; Πιστεύω πως το “Two &Two” φέρει ένα παγκόσμιο μήνυμα που δεν αφορά σε συγκεκριμένη περιοχή ή χώρα. Ακόμα και σήμερα γινόμαστε μάρτυρες διαφόρων μορφών αυταρχικών εξουσιών στον κόσμο- και στην Ανατολή και στη Δύση- οι οποίες εμποδίζουν τον κόσμο από το να προοδεύσουν σε τέτοια ζητήματα. Κάνοντας αυτή την ταινία έχω ως σκοπό να δείξω το παράλογο του απολυταρχισμού με έναν αλληγορικό τρόπο. Οι άνθρωποι γεννιούνται ελεύθεροι και θα αγωνίζονται για τη δικαιοσύνη στον κόσμο για όσο υπάρχει το ανθρώπινο είδος».

 

 

Απόσπασμα από το βιβλίο του George Orwell «1984»:

(…)

-Θυμάσαι που έγραψες στο ημερολόγιό σου « Ελευθερία είναι η ελευθερία να λες ότι δύο και δύο κάνουν τέσσερα»; (…)

Ο Ο’Μπράιεν έδειξε στον Ουίνστον τη ράχη του αριστερού του χεριού που σήκωσε. Ο αντίχειρας ήταν κρυμμένος, τα τέσσερα δάχτυλα τεντωμένα.

-Πόσα δάχτυλα σου δείχνω, Ουίνστον;

-Τέσσερα!

-Κι αν το Κόμμα πει ότι δεν είναι τέσσερα, αλλά πέντε, τότε πόσα είναι;

-Τέσσερα!

(…)

-Πόσα είναι τα δάχτυλα Ουίνστον;

-Τέσσερα.

Η βελόνα ανέβηκε στα εξήντα.

-Πόσα δάχτυλα, Ουίνστον;

-Τέσσερα! Τέσσερα! Τι άλλο μπορώ να πω; Τέσσερα!

(…)

-Πόσα δάχτυλα βλέπεις, Ουίνστον;

-Τέσσερα! Σταμάτησε, σταμάτησέ το! Πώς μπορείς και συνεχίζεις; Τέσσερα! Τέσσερα!

-Πόσα δάχτυλα, Ουίνστον;

-Πέντε! Πέντε! Πέντε!

-Όχι, Ουίνστον, δεν ωφελεί. Λες ψέματα. Εξακολουθείς να πιστεύεις πως είναι
τέσσερα. Πόσα είναι τα δάχτυλα, σε παρακαλώ;

-Τέσσερα! Πέντε! Τέσσερα! Ό,τι θέλεις. Μόνο σταμάτησε τον πόνο!

(…)

-Μαθαίνεις αργά, Ουίνστον- είπε ο Ο’Μπράιεν ευγενικά.

-Πώς μπορώ να κάνω αλλιώς;-κλαψούρισε. Πώς μπορώ να μη δω… αυτό που είναι μπροστά στα μάτια μου; Δύο και δύο κάνουν τέσσερα.

-Μερικές φορές, ναι, Ουίνστον. Άλλοτε κάνουν πέντε. Άλλοτε κάνουν τρία. Κάποτε κάνουν όλα αυτά μαζί. Πρέπει να κάνεις μεγαλύτερη προσπάθεια. Δεν είναι εύκολο να γίνεις λογικός.

(…)

Η ταινία προτάθηκε για το βραβείο Bafta καλύτερης ταινίας μικρού μήκους για το 2012 .

 

www.loukini.gr