Του Πέτρου Παπακωνσταντίνου
Το φαινόμενο Μπέρνι Σάντερς προκαλεί σοκ στην
Αμερική
Ισοβάθμησε με την Χίλαρι Κλίντον στις προκριματικές
εκλογές της Αϊόβα
Όταν άρχισαν να ανακοινώνονται, την περασμένη άνοιξη, οι υποψηφιότητες για τις προεδρικές εκλογές που θα διεξαχθούν στις 8 Νοεμβρίου του 2016, στις ΗΠΑ, τα μεγάλα μέσα ενημέρωσης στοιχημάτιζαν ότι η προεκλογική κούρσα θα εξελιχθεί σε μονομαχία ανάμεσα στη Χίλαρι Κλίντον και τον Τζεμπ Μπους. Δύο πολύ γνωστούς πολιτικούς, που προέρχονται από δύο μεγάλες πολιτικές οικογένειες, σάρκα εκ της σαρκός του αμερικανικού κατεστημένου. Όποιος έδινε πιθανότητες εκείνη την εποχή σε έναν εκκεντρικό, αθυρόστομο δισεκατομμυριούχο που άκουγε στο όνομα Ντόναλντ Τραμπ για το χρίσμα των Ρεπουμπλικανών ή σε έναν σοσιαλιστή γερουσιαστή από τη μικροσκοπική πολιτεία του Βερμόντ, ονόματι Μπέρνι Σάντερς, για το χρίσμα των Δημοκρατικών, θα προκαλούσε ειρωνικές εικασίες για την ποιότητα των οινοπνευματωδών που είχε καταναλώσει το προηγούμενο βράδυ.
Οι πρώτες προκριματικές εκλογές στα δύο μεγάλα κόμματα, που έγιναν χθες στην πολιτεία της Αϊόβα ανέδειξαν μια πολύ διαφορετική εικόνα, επιβεβαιώνοντας τα προμηνύματα που συσσωρεύονταν τους τελευταίους μήνες. Στο στρατόπεδο των Ρεπουμπλικανών, όλοι οι υποψήφιοι που εκπροσωπούσαν το παραδοσιακό, κομματικό κατεστημένο κατατροπώθηκαν, με τον Τζεμπ Μπους να κατακρημνίζεται στο... 2,8% και να βγαίνει, ουσιαστικά, νοκ- άουτ από τον πρώτο κιόλας γύρο. Στις δύο πρώτες θέσεις ήρθαν ο Τεξανός γερουσιαστής Τεντ Κρουζ, με 28% και ο Ντόναλντ Τραμπ με 24%, δύο πολιτικοί που εκφράζουν, με διαφορετικό τρόπο ο καθένας, την απόρριψη “του κατεστημένου της Ουάσιγκτον” από ακραία αντιδραστικές θέσεις.
Στα δυτικά μέσα ενημέρωσης, η αποτυχία του “λαϊκιστή” Τραμπ να κερδίσει την πρώτη προκριματική αναμέτρηση έγινε δεκτή με κάποια ανακούφιση. Ένας τέτοιος παλιάτσος στο Λευκό Οίκο θα ήταν ντροπή για την Αμερική και επικίνδυνη εξέλιξη για όλο τον κόσμο, σκέφτονται οι δυτικές ελίτ. Με το δίκιο τους, όταν πρόκειται για τον δισεκατομμυριούχο της αγοράς ακινήτων που επιτέθηκε στην Κλίντον με το επιχείρημα ότι “αφού δεν κατάφερνε να ικανοποιήσει τον άντρα της, πώς θα ικανοποιήσει το αμερικανικό έθνος”, πρότεινε να απαγορευτεί η είσοδος κάθε μουσουλμάνου στις ΗΠΑ και χαρακτήρισε τους μετανάστες που έρχονται από τα σύνορα με το Μεξικό “βιαστές” και “έμπορους ναρκωτικών”. Αποσιωπούν, όμως, ότι ο θεωρητικά πιο “σοβαρός” Κρουζ είναι από ορισμένες απόψεις πιο επικίνδυνος από τον Τραμπ, ο οποίος, τουλάχιστον στην εξωτερική πολιτική, υιοθετεί πιο μετρημένες θέσεις. Ο εκλεκτός των θρησκόληπτων Ευαγγελιστών, που θεωρεί την άμβλωση έγκλημα, τη θανατική ποινή θεάρεστη, την οπλοκατοχή αναφαίρετο δικαίωμα και την κλιματική αλλαγή μύθευμα, ζητά μια υπερεπιθετική εξωτερική πολιτική απέναντι σε Ρωσία, Ιράν, Συρία και Κούβα, καταγγέλλοντας σαν υπερβολικά “υποχωρητική” τη στάση του Μπαράκ Ομπάμα.
Το σπουδαιότερο μήνυμα από τις χθεσινές εκλογές αφορά, όμως, το στρατόπεδο των Δημοκρατικών. Το ακλόνητο φαβορί, η Χίλαρι Κλίντον, πρακτικά ισοψήφισε με το απίθανο αουτσάιντερ, τον Μπέρνι Σάντερς, με ποσοστό 49,8% έναντι 49,6%. Κι αυτό, παρότι είχε στο πλευρό της το σύνολο σχεδόν του κομματικού μηχανισμού, τους μεγάλους χρηματοδότες των Δημοκρατικών και όλα τα μεγάλα συγκροτήματα που παραδοσιακά συμπλέουν με το κόμμα. Αντί για ένα πολύ γρήγορο ξεκαθάρισμα του τοπίου αναφορικά με το χρίσμα των Δημοκρατικών, το χθεσινό αποτέλεσμα προοιωνίζεται μια μεγαλύτερης διάρκειας και πιο αμφίρροπη μάχη- αν και οι πιθανότητες εξακολουθούν να γέρνουν προς την πλευρά της πρώην υπουργού Εξωτερικών.
Όσοι παρακολουθούσαν την προεκλογική κούρσα τους τελευταίους μήνες δεν έπεσαν, βέβαια, από τα σύννεφα. Ο 74χρονος, κάπως “στεγνός” και οτιδήποτε άλλο παρά “επικοινωνιακός” Σάντερς κατάφερε να δημιουργήσει, ή μάλλον να εκφράσει ένα πραγματικό, λαϊκό ρεύμα που αναζητούσε εναγωνίως πολιτική εκπροσώπηση. Απ' όπου περνάει, χιλιάδες ενθουσιώδεις πολίτες, κυρίως νέοι, εργάτες και χαμηλόμισθοι υπάλληλοι, προσέρχονται στις μεγαλύτερες προεκλογικές συγκεντρώσεις που έχει γνωρίσει η Αμερική εδώ και δεκαετίες. Μέσα σε λίγους μήνες, εξασφάλισε 2,4 εκατομμύρια εισφορές, σχεδόν αποκλειστικά από τα φτωχά και μεσαία στρώματα.
Το προεκλογικό του “συμβόλαιο” με τους πολίτες ήταν το πιο προχωρημένο που έχει γνωρίσει η Αμερική από τις δεκαετίες του 1910 και του 1920, όταν κατέβαινε στις εκλογές ο σοσιαλιστής Γιουτζίν Ντεμπς, ηγετική μορφή των “Βιομηχανικών Εργατών του Κόσμου” (IWW) και συνιδρυτής του Σοσιαλιστικού Κόμματος- του μόνου αριστερού κόμματος που απέκτησε, κάποια στιγμή, μαζική κοινωνική βάση, φτάνοντας το 6% σε προεδρικές εκλογές. Ο Σάντερς κάλεσε τους Αμερικανούς σε μια “πολιτική επανάσταση” εναντίον της “τάξης των δισεκατομμυριούχων”, προτάσσοντας σειρά μέτρων για ριζική αναδιανομή εισοδήματος, δημοκρατία στους τόπους δουλειάς και μέτρα εναντίον του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου, ενώ παράλληλα αντιτάχθηκε στους ένοπλους τυχοδιωκτισμούς στην εξωτερική πολιτική.
Ας σημειωθεί ότι ο Σάντερς πλησίασε, ως ανεξάρτητος, το Δημοκρατικό Κόμμα μόλις πέρυσι την άνοιξη, για να διεκδικήσει το χρίσμα, διακηρύσσοντας ανοιχτά ότι είναι οπαδός του “δημοκρατικού σοσιαλισμού”. Στα φοιτητικά του χρόνια εντάχθηκε στη νεολαία του ριζοσπαστικού Σοσιαλιστικού Κόμματος που είχαν ιδρύσει ο Ντεμπς και οι σύντροφοί του. Άνθρωπος των κοινωνικών κινημάτων, αναδείχθηκε δήμαρχος, βουλευτής και μετέπειτα γερουσιαστής του Βερμόντ ως ανεξάρτητος σοσιαλιστής. Κράτησε στάση αρχών σε όλες τις κρίσιμες καμπές, συμπεριλαμβανομένου του πολέμου στο Ιράκ, πηγαίνοντας κόντρα στο ρεύμα μετά την 11η Σεπτεμβρίου. Όσοι τον κατηγορούν για “λαϊκισμό” μάλλον θα έπρεπε να κοκκινίζουν. Ήθελε πολλά κότσια για έναν δημόσιο άνδρα να αψηφίσει το ρεύμα της τρομοϋστερίας και της ισλαμοφοβίας που κατέκλυζε την Αμερική εκείνη την εποχή.
Ασφαλώς, ο Μπέρνι Σάντερς δεν είναι επαναστάτης- αυτό που θα ήθελε για την Αμερική είναι μάλλον μια εξέλιξη προς το σοσιαλδημοκρατικό πρότυπο της Σκανδιναβίας, εννοείται όχι της σημερινής. Ούτε πιστεύουμε, παρότι φυσικά θα το θέλαμε, ότι έχει σοβαρές πιθανότητες να εκλεγεί, υπερισχύοντας απέναντι σε θεούς και δαίμονες, που θα βρεθούν απέναντί του. Σε κάθε περίπτωση, η εντυπωσιακή διαδρομή του δείχνει την οξύτητα του κοινωνικού προβλήματος της Αμερικής και τις πολιτικές ρωγμές που αρχίζει να προκαλεί. Κι αν αυτό ισχύει μια φορά για την παγκόσμια υπερδύναμη, το πιο σταθερό, πολιτικά, ιμπεριαλιστικό κράτος του σύγχρονου κόσμου, με μια οικονομία που δεν βρίσκεται στη χειρότερη φάση της και μια ανεργία που περιορίζεται γύρω στο 5%, μπορεί κανείς να φανταστεί τι είδους “ακραία πολιτικά φαινόμενα” κυοφορεί η εποχή μας στη χειμαζόμενη Ευρώπη και ιδιαίτερα στη μεσογειακή της περιφέρεια. Αλλά συν Αθηνά και χείρα κίνει...
Οι πρώτες προκριματικές εκλογές στα δύο μεγάλα κόμματα, που έγιναν χθες στην πολιτεία της Αϊόβα ανέδειξαν μια πολύ διαφορετική εικόνα, επιβεβαιώνοντας τα προμηνύματα που συσσωρεύονταν τους τελευταίους μήνες. Στο στρατόπεδο των Ρεπουμπλικανών, όλοι οι υποψήφιοι που εκπροσωπούσαν το παραδοσιακό, κομματικό κατεστημένο κατατροπώθηκαν, με τον Τζεμπ Μπους να κατακρημνίζεται στο... 2,8% και να βγαίνει, ουσιαστικά, νοκ- άουτ από τον πρώτο κιόλας γύρο. Στις δύο πρώτες θέσεις ήρθαν ο Τεξανός γερουσιαστής Τεντ Κρουζ, με 28% και ο Ντόναλντ Τραμπ με 24%, δύο πολιτικοί που εκφράζουν, με διαφορετικό τρόπο ο καθένας, την απόρριψη “του κατεστημένου της Ουάσιγκτον” από ακραία αντιδραστικές θέσεις.
Στα δυτικά μέσα ενημέρωσης, η αποτυχία του “λαϊκιστή” Τραμπ να κερδίσει την πρώτη προκριματική αναμέτρηση έγινε δεκτή με κάποια ανακούφιση. Ένας τέτοιος παλιάτσος στο Λευκό Οίκο θα ήταν ντροπή για την Αμερική και επικίνδυνη εξέλιξη για όλο τον κόσμο, σκέφτονται οι δυτικές ελίτ. Με το δίκιο τους, όταν πρόκειται για τον δισεκατομμυριούχο της αγοράς ακινήτων που επιτέθηκε στην Κλίντον με το επιχείρημα ότι “αφού δεν κατάφερνε να ικανοποιήσει τον άντρα της, πώς θα ικανοποιήσει το αμερικανικό έθνος”, πρότεινε να απαγορευτεί η είσοδος κάθε μουσουλμάνου στις ΗΠΑ και χαρακτήρισε τους μετανάστες που έρχονται από τα σύνορα με το Μεξικό “βιαστές” και “έμπορους ναρκωτικών”. Αποσιωπούν, όμως, ότι ο θεωρητικά πιο “σοβαρός” Κρουζ είναι από ορισμένες απόψεις πιο επικίνδυνος από τον Τραμπ, ο οποίος, τουλάχιστον στην εξωτερική πολιτική, υιοθετεί πιο μετρημένες θέσεις. Ο εκλεκτός των θρησκόληπτων Ευαγγελιστών, που θεωρεί την άμβλωση έγκλημα, τη θανατική ποινή θεάρεστη, την οπλοκατοχή αναφαίρετο δικαίωμα και την κλιματική αλλαγή μύθευμα, ζητά μια υπερεπιθετική εξωτερική πολιτική απέναντι σε Ρωσία, Ιράν, Συρία και Κούβα, καταγγέλλοντας σαν υπερβολικά “υποχωρητική” τη στάση του Μπαράκ Ομπάμα.
Το σπουδαιότερο μήνυμα από τις χθεσινές εκλογές αφορά, όμως, το στρατόπεδο των Δημοκρατικών. Το ακλόνητο φαβορί, η Χίλαρι Κλίντον, πρακτικά ισοψήφισε με το απίθανο αουτσάιντερ, τον Μπέρνι Σάντερς, με ποσοστό 49,8% έναντι 49,6%. Κι αυτό, παρότι είχε στο πλευρό της το σύνολο σχεδόν του κομματικού μηχανισμού, τους μεγάλους χρηματοδότες των Δημοκρατικών και όλα τα μεγάλα συγκροτήματα που παραδοσιακά συμπλέουν με το κόμμα. Αντί για ένα πολύ γρήγορο ξεκαθάρισμα του τοπίου αναφορικά με το χρίσμα των Δημοκρατικών, το χθεσινό αποτέλεσμα προοιωνίζεται μια μεγαλύτερης διάρκειας και πιο αμφίρροπη μάχη- αν και οι πιθανότητες εξακολουθούν να γέρνουν προς την πλευρά της πρώην υπουργού Εξωτερικών.
Όσοι παρακολουθούσαν την προεκλογική κούρσα τους τελευταίους μήνες δεν έπεσαν, βέβαια, από τα σύννεφα. Ο 74χρονος, κάπως “στεγνός” και οτιδήποτε άλλο παρά “επικοινωνιακός” Σάντερς κατάφερε να δημιουργήσει, ή μάλλον να εκφράσει ένα πραγματικό, λαϊκό ρεύμα που αναζητούσε εναγωνίως πολιτική εκπροσώπηση. Απ' όπου περνάει, χιλιάδες ενθουσιώδεις πολίτες, κυρίως νέοι, εργάτες και χαμηλόμισθοι υπάλληλοι, προσέρχονται στις μεγαλύτερες προεκλογικές συγκεντρώσεις που έχει γνωρίσει η Αμερική εδώ και δεκαετίες. Μέσα σε λίγους μήνες, εξασφάλισε 2,4 εκατομμύρια εισφορές, σχεδόν αποκλειστικά από τα φτωχά και μεσαία στρώματα.
Το προεκλογικό του “συμβόλαιο” με τους πολίτες ήταν το πιο προχωρημένο που έχει γνωρίσει η Αμερική από τις δεκαετίες του 1910 και του 1920, όταν κατέβαινε στις εκλογές ο σοσιαλιστής Γιουτζίν Ντεμπς, ηγετική μορφή των “Βιομηχανικών Εργατών του Κόσμου” (IWW) και συνιδρυτής του Σοσιαλιστικού Κόμματος- του μόνου αριστερού κόμματος που απέκτησε, κάποια στιγμή, μαζική κοινωνική βάση, φτάνοντας το 6% σε προεδρικές εκλογές. Ο Σάντερς κάλεσε τους Αμερικανούς σε μια “πολιτική επανάσταση” εναντίον της “τάξης των δισεκατομμυριούχων”, προτάσσοντας σειρά μέτρων για ριζική αναδιανομή εισοδήματος, δημοκρατία στους τόπους δουλειάς και μέτρα εναντίον του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου, ενώ παράλληλα αντιτάχθηκε στους ένοπλους τυχοδιωκτισμούς στην εξωτερική πολιτική.
Ας σημειωθεί ότι ο Σάντερς πλησίασε, ως ανεξάρτητος, το Δημοκρατικό Κόμμα μόλις πέρυσι την άνοιξη, για να διεκδικήσει το χρίσμα, διακηρύσσοντας ανοιχτά ότι είναι οπαδός του “δημοκρατικού σοσιαλισμού”. Στα φοιτητικά του χρόνια εντάχθηκε στη νεολαία του ριζοσπαστικού Σοσιαλιστικού Κόμματος που είχαν ιδρύσει ο Ντεμπς και οι σύντροφοί του. Άνθρωπος των κοινωνικών κινημάτων, αναδείχθηκε δήμαρχος, βουλευτής και μετέπειτα γερουσιαστής του Βερμόντ ως ανεξάρτητος σοσιαλιστής. Κράτησε στάση αρχών σε όλες τις κρίσιμες καμπές, συμπεριλαμβανομένου του πολέμου στο Ιράκ, πηγαίνοντας κόντρα στο ρεύμα μετά την 11η Σεπτεμβρίου. Όσοι τον κατηγορούν για “λαϊκισμό” μάλλον θα έπρεπε να κοκκινίζουν. Ήθελε πολλά κότσια για έναν δημόσιο άνδρα να αψηφίσει το ρεύμα της τρομοϋστερίας και της ισλαμοφοβίας που κατέκλυζε την Αμερική εκείνη την εποχή.
Ασφαλώς, ο Μπέρνι Σάντερς δεν είναι επαναστάτης- αυτό που θα ήθελε για την Αμερική είναι μάλλον μια εξέλιξη προς το σοσιαλδημοκρατικό πρότυπο της Σκανδιναβίας, εννοείται όχι της σημερινής. Ούτε πιστεύουμε, παρότι φυσικά θα το θέλαμε, ότι έχει σοβαρές πιθανότητες να εκλεγεί, υπερισχύοντας απέναντι σε θεούς και δαίμονες, που θα βρεθούν απέναντί του. Σε κάθε περίπτωση, η εντυπωσιακή διαδρομή του δείχνει την οξύτητα του κοινωνικού προβλήματος της Αμερικής και τις πολιτικές ρωγμές που αρχίζει να προκαλεί. Κι αν αυτό ισχύει μια φορά για την παγκόσμια υπερδύναμη, το πιο σταθερό, πολιτικά, ιμπεριαλιστικό κράτος του σύγχρονου κόσμου, με μια οικονομία που δεν βρίσκεται στη χειρότερη φάση της και μια ανεργία που περιορίζεται γύρω στο 5%, μπορεί κανείς να φανταστεί τι είδους “ακραία πολιτικά φαινόμενα” κυοφορεί η εποχή μας στη χειμαζόμενη Ευρώπη και ιδιαίτερα στη μεσογειακή της περιφέρεια. Αλλά συν Αθηνά και χείρα κίνει...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου