Κάρλο Τσιπόλλα
Οι ηλίθιοι βρίσκονται ανάμεσα μας… Είναι παντού, προέρχονται από όλες τις κοινωνικές τάξεις και είναι πάντα έτοιμοι να προκαλέσουν ζημιά στους άλλους.
Ο Κάρλο Τσιπόλλα έγραψε ένα σύντομο δοκίμιο, “Οι βασικοί νόμοι της ανθρώπινης ηλιθιότητας”, σε μια προσπάθεια να ανιχνεύσει,να κατανοήσει και να εξουδετερώσει μια από τις πιο ισχυρές δυνάμεις που εμποδίζουν την ανάπτυξη της ανθρώπινης ευμάρειας και ευτυχίας : την ανθρώπινη ηλιθιότητα.
Το θέμα της ηλιθιότητας / βλακείας ερευνήθηκε από στατιστικής πλευράς σε μεγάλα πανεπιστήμια των ΗΠΑ και εντόπισε το ίδιο ακριβώς ποσοστό «ηλίθιων» ανάμεσα στις καθαρίστριες, τους διοικητικούς υπαλλήλους, τους φοιτητές και τους καθηγητές! Ο Cipolla επισημαίνει επίσης ότι το ποσοστό των ηλίθιων (Βλάκες) σε κάθε κοινωνική ομάδα, ανεξαρτήτως μόρφωσης, κοινωνικού επιπέδου, φυλής, χρώματος, ράτσας κλπ. είναι στατιστικά σταθερό και διαχρονικό. Δεν αναφέρει το ποσοστό αυτό και συμβολίζει το ποσοστό των ηλίθιων μέσα σε ένα πληθυσμό με το γράμμα η. Είτε εξέταζε ένα μεγάλο πανεπιστήμιο ή ένα μικρο κολέγιο, ένα φημισμένο ίδρυμα ή ένα άσημο, ανακάλυπτε πως το ίδιο κλάσμα η του πληθυσμού των καθηγητών ήταν ηλίθιοι. Έμεινε κατάπληκτος !!! Φρόντισε να επεκτείνει την έρευνα του σε μια ειδική επιλεγμένη ελίτ, τους βραβευμένους με Νόμπελ. Το αποτέλεσμα επιβεβαίωσε την παντοδυναμία της Φύσης: ένα κλάσμα η των κατόχων του βραβείου Νόμπελ είναι ηλίθιοι!
Ο Τσιπόλλα γράφει ότι το θέμα είναι γενετικό και συγκρίνει αυτό τον μηχανισμό με τον μηχανισμό της φύσης για την παραγωγή σχεδόν σταθερής αναλογίας αρσενικών και θηλυκών ατόμων.
Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις του Cipolla είναι ότι οι άνθρωποι χωρίζονται σε 4 κατηγορίες:
ΑΝΗΜΠΟΡΟΙ: Η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει τα άτομα των οποίων οι ενέργειες δημιουργούν κέρδος σε άλλους ( έχουν ευφυΐα και μπορούν να δημιουργήσουν), αλλά ζημία στους ίδιους η μηδαμινό όφελος .
ΕΥΦΥΕΙΣ: Στη κατηγορία αυτή ανήκουν άτομα των οποίων οι ενέργειες προκαλούν κέρδος τόσο στους άλλους όσο και στους ίδιους.
ΚΑΚΟΠΟΙΟΙ: Στην κατηγορία αυτή ανήκουν τα άτομα των οποίων οι ενέργειες προκαλούν ζημία στους άλλους, αλλά κέρδος στον εαυτόν τους.
ΗΛIΘΙΟΙ/ΒΛΑΚΕΣ: Σε αυτή τη κατηγορία ανήκουν εκείνοι που, με τις ενέργειές τους, προκαλούν ζημιά σ’ ένα άλλο άτομο ή σε μια ομάδα ατόμων, χωρίς το ίδιο άτομο να αποκομίζει κάποιο όφελος /κέρδη , ενώ πιθανά να υφίσταται και ζημίες. Όσοι ανήκουν στις τρεις πρώτες κατηγορίες δεν το λένε και όσοι ανήκουν στη τελευταία δεν το ξέρουν.
Επισημείωση: Βέβαια, μεταξύ των ομάδων υπάρχει και αλληλεπίδραση, δηλαδή κάποιο άτομο μπορεί να ανήκει σε κάποιο ποσοστό σε δύο ομάδες: ένας βλάκας κακοποιός μπορεί να προκαλέσει μεγάλη ζημία σε κάποιον (π. χ. σκοτώνοντας τον) για να αποκομίσει ελάχιστο κέρδος (π.χ. να του κλέψει το φθηνό ρολόι του). Ο CARLO M.CIPOLLA για να εξηγήσει μάλιστα την αλληλεπίδραση, τοποθετεί τα άτομα σε ένα απλό διάγραμμα με συντεταγμένες x-y, αναλόγως του ποσοστού της ιδιότητας που διαθέτουν από κάθε κατηγορία.
ΟΙ 5 ΒΑΣΙΚΟΙ ΝΟΜΟΙ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΗΛΙΘΙOΤΗΤΑΣ
The Basic Laws of Human Stupidity by Carlo M. Cipolla, Professor of Economics, UC Berkeley, Spring 1987.
1.Ο Πρώτος Βασικός Νόμος
“Πάντα και νομοτελειακά όλοι υποτιμούν τον αριθμό των ηλιθίων ατόμων που κυκλοφορούν στη κοινωνία.”
Άνθρωποι που κάποτε κάποιος θεωρούσε λογικούς και νόημονες αποδεικνύονται απίστευτα ηλίθιοι. Ο κάθε άνθρωπος, σχεδόν κάθε μέρα παρενοχλείται στις δραστηριότητές του από ηλίθια άτομα που εμφανίζονται ξαφνικά και απροσδόκητα στις πιο απίθανες περιοχές, στα πιο ακατάλληλα μέρη και στις πιο απίθανες στιγμές.
“Η ζωή μας είναι γεμάτη απώλειες χρήματος, χρόνου, ενέργειας, ηρεμίας και καλής διάθεσης, λόγω των απίθανων πράξεων κάποιου παράλογου ατόμου που μας τυχαίνει τις πιο απρόσμενες στιγμές και ζημιώνει, ακυρώνει και δυσκολεύει τη ζωή μας, χωρίς να έχει απολύτως τίποτα να κερδίσει από τις πράξεις του”. Ένα πράγμα είναι λοιπόν ξεκάθαρο: η βλακεία έχει μια ευκρινή κλίση να μετασχηματίζεται σε πράξεις, και αυτό την καθιστά επικίνδυνη. Η δε προαναφερθείσα μοναδική ικανότητα των ΗΛΙΘΙΩΝ να συντονίζονται συσπειρώνονται και να επιβιώνουν την καθιστά ανίκητη.
2. Ο Δεύτερος Βασικός Νόμος
“Η πιθανότητα ότι ένα συγκεκριμένο άτομο να είναι ηλίθιο, είναι ανεξάρτητη από οποιοδήποτε άλλο χαρακτηριστικό αυτού του ατόμου.”
…μπορεί να είναι εργάτης, καθηγητής πανεπιστημίου, γιατρός, πολιτικός, τραπεζίτης … Αφρικανός, Άραβας η Ευρωπαίος…
“Δύο πράγματα είναι ατελείωτα: το σύμπαν και η βλακεία/ ηλιθιότητα του ανθρώπου, όμως για το σύμπαν δεν είμαι ακόμα σίγουρος”. Αϊνστάιν περιγράφοντας τον εαυτό του.
“Ὡς προς την κοινωνική προέλευση τῶν βλακῶν διαπιστοῦται ὅτι ἡ παραγωγή βλακῶν δεν εἶναι ταξική. “ — Εὐάγγελος Λεμπέσης - Ἡ Τεράστια Κοινωνική Σημασία τῶν Βλακῶν ἐν τῷ Συγχρόνῳ Βίῳ,1941. 3.
3. Ο Τρίτος (και χρυσός ) Βασικός Νόμος.
“Ο ηλίθιος είναι το άτομο που οι πράξεις του προκαλούν ζημιά σ’ ένα άλλο άτομο ή σε μια ομάδα ατόμων, χωρίς το ίδιο άτομο να αποκομίζει κάποιο όφελος /κέρδη , ενώ πιθανά να υφίσταται και ζημίες .”
Και συνεχίζει ο Cipolla “… εδραιωμένη πεποίθηση μου που ενισχύεται από μακρόχρονες παρατηρήσεις και πειράματα, είναι πως οι άνθρωποι δεν είναι ίσοι, πως ορισμένοι είναι ηλίθιοι και άλλοι όχι, και πως η διαφορά καθορίζεται από την φύση και όχι από πολιτισμικούς συσχετισμούς η παράγοντες… Ένας άνθρωπος ανήκει στο σύνολο των ηλίθιων, όπως ο καθένας ανήκει σε μια ομάδα αίματος. “
4. Ο Τέταρτος Βασικός Νόμος
“ Οι μη ηλίθιοι άνθρωποι υποτιμούν πάντα την καταστροφική δύναμη των ηλίθιων ατόμων. “
Ειδικότερα, οι μη ηλίθιοι άνθρωποι ξεχνούν διαρκώς ότι σε ανύποπτους χρόνους και τόπους και κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες η συναναστροφή, συνεργασία με ηλίθια άτομα πάντα θα καταλήγει σε μοιραίο λάθος.
Οι ηλίθιοι είναι επικίνδυνοι, επειδή τα λογικά άτομα είναι δύσκολο να φανταστούν και να ερμηνεύσουν μια βλακώδη συμπεριφορά.
Το μεγάλο πρόβλημα αυτού του κόσμου είναι ότι οι έξυπνοι είναι γεμάτοι αμφιβολίες, ενώ οι βλάκες γεμάτοι αυτοπεποίθηση — Charles Bukowski
“Διότι ἡ εὐπιστία ἑνός ἀτόμου, ὡς προϋποθέτουσα τα ἄλλα ἄτομα ὡς ἔντιμα και συνεπῶς ὡς εὐφυά, εἶναι ἀσφαλῶς το μέγιστον τῶν τεκμηρίων τῆς πνευματικῆς του ἀναπτύξεως και τοῦ πολιτισμοῦ του. Ὅσον ὑψηλότερον ἐπι τῶν βαθμίδων τῆς εὐφυΐας και τοῦ πολιτισμοῦ ἵσταται ἐν ἄτομον ἢ εἷς λαός, (οἱ Εὐρωπαῖοι ἐν σχέσει προς τους Ἀνατολίτας) τόσον περισσότερον εὔπιστος εἶναι.” Εὐάγγελος Λεμπέσης.
5. Ο Πέμπτος Βασικός Νόμος
“ Ο ηλίθιος άνθρωπος είναι το πιο επικίνδυνο είδος ανθρώπου. Ένα ηλίθιο άτομο είναι πιο επικίνδυνο από ένα κακοποιό”.
Με ένα ηλίθιο άτομο τα πράγματα είναι δύσκολα: «θα σας καταδιώξει χωρίς λόγο και χωρίς ακριβές σχέδιο στους πιο απίθανους και αδιανόητους καιρούς και τόπους. Δεν υπάρχει κάποιος λογικός τρόπος να προβλεφθεί αν, πότε, πώς και γιατί θα εξαπολύσει την επίθεσή του».
Σε αντίθεση με τη συμπεριφορά του ηλίθιου ατόμου, η συμπεριφορά ενός κακοποιού μπορεί να προβλεφθεί και έτσι να προετοιμαστούν οι κατάλληλες άμυνες.
Το Πρόβλημα
Ο ΗΛΙΘΙΟΣ είναι πεπεισμένος για την ηθική του ανωτερότητα, πράγμα που το αρνείται στους υποτιθέμενους αντιπάλους του. Στην πολιτική, ιδιαίτερα, το πιο σημαντικό πρόβλημα δεν είναι ο έλεγχος του κακού, αλλά ο περιορισμός των «ενάρετων».
Πρέπει να τονιστεί ακόμη ότι: το έξυπνο άτομο γνωρίζει ότι είναι έξυπνο, ο κακοποιός έχει επίγνωση ότι είναι κακοποιός, ο ΑΝΗΜΠΟΡΟΣ άνθρωπος αισθάνεται τις αδυναμίες του. Σε αντίθεση με τις παραπάνω κατηγορίες ατόμων, ο ηλίθιος δεν γνωρίζει ότι είναι ηλίθιος. Το γεγονός αυτό του δίνει περισσότερη δύναμη, έμπνευση και αποτελεσματικότητα στην καταστροφική του δράση.
Ο ΗΛΙΘΙΟΣ δεν έχει ηθικές αναστολές, λόγω του οτι στερείται της αυτεπίγνωσης, και η επιμονή του είναι παροιμιώδης. Δεν διδάσκεται από τις αποτυχίες του και καιροφυλακτεί για την επίτευξη του στόχου του. (“Ἐξ οὗ ἕπεται το ἀκλόνητον δόγμα: και ἡ ἀνηθικότης εἶναι ἀποκλειστικόν προνόμιον τῶν βλακῶν!”Εὐάγγελος Λεμπέσης)
Το παραπάνω απόσπασμα προέρχεται από το βιβλίο του Κάρλο Μ. Τσιπόλα, “Οι βασικοί νόμοι της ανθρώπινης ηλιθιότητας” (εκδόσεις Κέδρος)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου