Τί σηματοδοτεί η επέκταση αιγιαλίτιδας στα 12 μίλια στο Ιόνιο

 

Μαρίνα Αλεξανδρή

 

Η  γερμανική πρωτοβουλία για τον ελληνοτουρκικό διάλογο τορπιλίζεται απο τις πολεμικές απειλές Τσαβούσογλου ενώπιον του υπουργού Εξωτερικών της Μέρκελ Χάικο Μάας, το νυχτερινό διπλό επεισόδιο στην Χάλκη δείχνει...επιχειρησιακή αναβάθμιση των τουρκικών προκλήσεων με ευθεία αμφισβήτηση του δικαιώματος έρευνας και διάσωσης της Ελλάδας σε περιοχή ευθύνης της, και οι ρητορικές προειδοποιήσεις και εκκλήσεις ευρωπαίων και Αμερικανών προς την Άγκυρα δίνουν απλώς επικοινωνιακή ώθηση στον νεοαναθεωρητισμό του Ερντογάν.
Σ’ αυτό το σκηνικό τα περιθώρια συνέχισης της - μονοδιάστατης τουλάχιστον - πολιτικής του κατευνασμού προς την Τουρκία εξαντλούνται και στο Μαξίμου ισχυροποιούνται οι εισηγήσεις για στροφή στην «επιθετική διπλωματία». Σε αυτό το πλαίσιο ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανακοίνωσε πως η Ελλάδα  θα προχωρήσει σε επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης από τα 6 στα 12 ναυτικά μίλια Ιόνιο, δηλαδή προς τη Δύση.
Το σχέδιο της επέκτασης της αιγιαλίτιδας ζώνης σε περιοχές εκτός τουρκικού ενδιαφέροντος με την λογική όμως του μηνύματος προς την Άγκυρα και για το Αιγαίο, δεν είναι νέο. Πρόκειται για ζήτημα στο οποίο αμφιταλαντεύεται επί χρόνια η ελληνική διπλωματία.  Το διαφοροποιημένο μήκος των χωρικών υδάτων είχε αποτελέσει στοιχείο της διαπραγμάτευσης που είχε κάνει ο Γιώργος Παπανδρέου με τον Ερντογαν το 2009, ενώ η τμηματική επέκταση της αιγιαλίτιδας συνιστά κεντρικό άξονα του εθνικού σχεδιασμού που προτείνει ο Νίκος Κοτζιάς. Ως υπέρμαχος της ίδιας άποψης εμφανίζεται εδώ και καιρό και ο πρωην υπουργός Άμυνας Ευάγγελος Αποστολάκης, ενώ στον αντίποδα διαφωνεί διαχρονικά ο Ευάγγελος Βενιζέλος.
Μετά την υπογραφή της συμφωνίας για την ΑΟΖ με την Ιταλία την επέκταση της αιγιαλίτιδας στα 12 μίλια ζητά επισήμως και ο ΣΥΡΙΖΑ. Tο 2018 ο Αλέξης Τσίπρας δεν είχε προχωρήσει στην ανακήρυξη της και την εφαρμογή των δυο σχετικών Προεδρικών Διαταγμάτων που είχε αφήσει έτοιμα ο Νίκος Κοτζιάς όταν αποχώρησε απο το υπουργείο Εξωτερικών. Προεκλογικά ο τότε πρωθυπουργός είχε δηλώσει πως θα προχωρούσε στην επέκταση της αιγιαλίτιδας όχι με Προεδρικά Διατάγματα αλλά με σχετικό νόμο μετά τις εκλογές, ωστόσο η ΝΔ ως αξιωματική αντιπολίτευση έκανε λόγο για μια καταστροφική κίνηση.
Μάλιστα ο τότε τομεάρχης Εξωτερικής Πολιτικής της ΝΔ, Γιώργος Κουμουτσάκος, δήλωνε πως η επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης μόνο στο Ιόνιο, όπως ανακοίνωσε σήμερα ο Κυριάκος Μητσοτάκης, είναι μια  απίστευτη «επιπολαιότητα» και «προχειρότητα» που «χωρίζει τη χώρα στη μέση». «Ο κ. Κοτζιάς το έκανε προαναγγέλλοντας την επέκταση των χωρικών μας υδάτων μόνο στο Ιόνιο και μάλιστα με τη συγκατάθεση του κ. Τσίπρα. Έδωσε έτσι τη δυνατότητα στην Τουρκία να επιμείνει στη γνωστή θέση της ότι στο Αιγαίο δεν μπορεί να εφαρμοστεί πλήρως το Δίκαιο της Θάλασσας διότι δήθεν πρόκειται για "ειδική περίπτωση". Για ακόμη μια φορά η κυβέρνηση, με φθηνούς εντυπωσιασμούς, υποσκάπτει θεμελιώδεις θέσεις της εξωτερικής μας πολιτικής», τόνιζε και στις ομιλίες του προέτρεπε την τότε κυβέρνηση να μην προχωρήσει σε αυτή την απαράδεκτη και εθνικά επιζήμια ενέργεια.
Το σκεπτικό Κοτζιά ήταν, και είναι, πως με αυτήν την κίνηση επεκτείνεται η κυριαρχία της Ελλάδας, καθώς δεν πρόκειται για κυρίαρχα δικαιώματα όπως είναι η ΑΟΖ, αλλά είναι κανονική «εδαφική κυριαρχία». «Η χώρα επεκτείνει τον εαυτό της στα 12 μίλια, εκτός όπου είναι στενά, όπου πηγαίνουμε με την αρχή της μέσης γραμμής», είχε πει στην τελευταία ομιλία του ως υπουργός Εξωτερικών στην Βουλή. Η βασική ιδέα ήταν η κλιμακωτή εφαρμογή ενός σχεδίου επέκτασης των χωρικών υδάτων έως ότου επέλθει επίλυση της διαφοράς για την υφαλοκρηπίδα και με την Τουρκία.

«Η ορθή πολιτική», έλεγε τότε ο Νίκος Κοτζιάς, «είναι να μην κάνουμε «αφαίρεση δικαιωμάτων από τον εαυτό μας» εν αναμονή της ολοκλήρωσης της διαπραγμάτευσης για την υφαλοκρηπίδα με την Τουρκία... Η επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης σημαίνει για όλους τους φίλους μας και συμμάχους ότι για οποιαδήποτε οικονομική ή άλλη δραστηριότητα εντός της αιγιαλίτιδας ζώνης, θα πρέπει να ζητάνε την άδεια από εμάς, ενώ δεν τη ζητούσαν μέχρι τώρα, και να καταβάλλουν το αντίτιμο που θα προβλέπει η κάθε συμφωνία».

Στον αντίποδα ο Ευάγγελος Βενιζέλος υποστήριζε ότι μια τμηματική επέκταση των χωρικών υδάτων, μόνον στο Ιόνιο και όχι και στο Αιγαίο, δικαιώνει και δίνει βάση στις αμφισβητήσεις της Τουρκίας και στον ιςχυρισμό πως το Αιγαίο αποτελεί θάλασσα «ειδικών συνθηκών». Σε άρθρο του στα ΝΕΑ την ίδια περίοδο, τον Οκτώβριο του 2018, έγραφε:
«Γιατί άραγε επί τόσα χρόνια η Ελλάδα, υπό διάφορες κυβερνήσεις, δεν προέβη σε μερική επέκταση των χωρικών της υδάτων στα 12 ν.μ. στο Ιόνιο και ευρύτερα σε περιοχές εκτός τουρκικού ενδιαφέροντος; Προφανώς για να μη αποδεχθεί τον τουρκικό ισχυρισμό περί «ειδικών συνθηκών» στο Αιγαίο και να μη διαφοροποιήσει την άσκηση της κυριαρχίας της από περιοχή σε περιοχή είτε για λόγους «νομικούς» είτε για λόγους «πραγματικούς»... Η προαναγγελία, υπό τέτοιες ενδοκυβερνητικές συνθήκες και μετά από παραίτηση του Υπουργού Εξωτερικών, της μερικής επέκτασης της αιγιαλίτιδας ζώνης στα 12 ν.μ. εκτός του Αιγαίου και του κρίσιμου τμήματος της Ανατολικής Μεσογείου, δεν προσφέρει πρακτικά τίποτα, ενώ συνιστά - δυστυχώς και ανεξαρτήτως προθέσεων - αποδοχή και ενίσχυση του βασικού τουρκικού ισχυρισμού περί «ειδικών συνθηκών» και προσχώρηση στην τουρκική πρακτική του διαφοροποιημένου μήκους των χωρικών υδάτων».

tvxs.gr