Ένας έξυπνος βλάκας

Daniel Goleman

Ο Τζέισον Χ., αριστούχος δευτεροετής φοιτητής σε ένα κολέγιο του Κοράλ Σπρινγκς στη Φλόριδα, διακατεχόταν από την έμμονη ιδέα να μπει στην Ιατρική Σχολή.

Όχι όποια κι όποια Ιατρική Σχολή όμως. Εκείνος ονειρευόταν το Χάρβαρντ. Αλλά ο Πολογκρούτο, ο καθηγητής του της Φύσικής, είχε βαθμολογήσει τον Τζέισον με 80 σε ένα τεστ.

Θεωρώντας ότι ο βαθμός -ένα απλό Β- έβαζε τα όνειρά του σε κίνδυνο, ο Τζέισον πήρε ένα χασαπομάχαιρο στο σχολείο και πάνω σε έναν διαπληκτισμό με τον Πολογκρούτο στο εργαστήριο της Φυσικής, μαχαίρωσε τον καθηγητή του στον αυχένα, προτού προλάβουν να τον εμποδίσουν.

Κάποιος δικαστής βρήκε τον Τζέισον αθώο, παροδικά παράφρονα κατά τη διάρκεια του επεισοδίου, ενώ μία ομάδα τεσσάρων ψυχολόγων και ψυχιάτρων ορκιζόταν ότι ήταν ψυχωσικός κατά τη διάρκεια του διαπληκτισμού.

Ο Τζέισον ισχυρίστηκε ότι είχε σκεφτεί να αυτοκτονήσει εξαιτίας της βαθμολογίας του στο τεστ και είχε πάει στον Πολογκρούτο για να του ανακοινώσει ότι θα σκοτωνόταν εξαιτίας του κακού βαθμού.

Ο Πολογκρούτο διηγήθηκε την ιστορία διαφορετικά: "Νομίζω ότι προσπαθούσε να με ξεκάνει μ' εκείνο το μαχαίρι" επειδή είχε οργιστεί με τον κακό βαθμό.

Παρόλο που ο Τζέισον αποφοίτησε με τους μεγαλύτερους επαίνους, ο παλιός καθηγητής του της Φυσικής, Πολογκρούτο, παραπονιόταν πως ο Τζέισον ποτέ δε ζήτησε συγνώμη, ούτε καν ανέλαβε την ευθύνη της πράξης του.

Εδώ το ερώτημα είναι: Πώς είναι δυνατόν κάποιος με τόσο φανερά υψηλή νοημοσύνη να κάνει κάτι τόσο παράλογο, τόσο πολύ βλακώδες;

Απάντηση: Η ακαδημαϊκή ευφυϊα δεν έχει και πολλή σχέση με τη συναισθηματική ζωή. Οι ευφυέστεροι ανάμεσά μας μπορούν να πνιγούν στον ωκεανό των απειθάρχητων παρορμήσεων και των αχαλίνωτων παθών τους. Άνθρωποι με υψηλό δείκτη νοημοσύνης μπορεί να χειρίζονται εντυπωσιακά άστοχα την προσωπική τους ζωή.

Ένα από τα "κοινά" μυστικά της ψυχολογίας είναι η σχετική ανικανότητα της βαθμολογίας των τεστ να προβλέψουν αλάθητα ποιος θα πετύχει στη ζωή του.

Ομολογουμένως, υπάρχει μία σχέση ανάμεσα στο Δείκτη Νοημοσύνης και στις συνθήκες ζωής, για μεγάλες ομάδες στο σύνολό τους: πολλοί άνθρωποι με χαμηλό Δείκτη Νοημοσύνης καταλήγουν σε "ευτελείς εργασίες", ενώ άτομα με υψηλό Δείκτη Νοημοσύνης σε θέσεις καλοπληρωμένες. Αυτό όμως κατά κανένα τρόπο δεν ισχύει πάντα.

Υπάρχουν πάμπολλες εξαιρέσεις στον κανόνα που λέει ότι ο Δείκτης Νοημοσύνης προδιαγράφει την επιτυχία - πολλές (αν όχι περισσότερες) εξαιρέσεις, παρά περιπτώσεις που επιβεβαιώνουν τον κανόνα.

Στην καλύτερη περίπτωση, ο Δείκτης Νοημοσύνης συμβάλλει κατά 20% στους παράγοντες που καθορίζουν την επιτυχία στη ζωή, γεγονός που αφήνει ένα 80% σε άλλες δυνάμεις.

Η έγνοια μου είναι αυτό ακριβώς το σύνολο των "άλλων χαρακτηριστικών", η συναισθηματική νοημοσύνη ή νοημοσύνη της καρδιάς.

Πρόκειται για ικανότητες, όπως να μπορέσεις να βρίσκεις κίνητρα για τον εαυτό σου και να αντέχεις τις απογοητεύσεις, να ελέγχεις την παρόρμηση και να χαλιναγωγείς την ανυπομονησία σου, να ρυθμίζεις σωστά τη διάθεσή σου και να εμποδίζεις την απογοήτευση να καταπνίξει την ικανότητά σου για σκέψη, να έχεις ενσυναίσθηση και ελπίδα.

Κανένας δεν μπορεί να πει με ακρίβεια σε ποιο βαθμό ευθύνεται η Συναισθηματική Νοημοσύνη για τις διαφορές των ανθρώπων στη ζωή τους. Από τα δεδομένα προκύπτει ότι μπορεί να είναι μερικές φορές πιο ισχυρή και από τον Δείκτη Νοημοσύνης.

Παρακολουθώντας μέχρι τη μέση ηλικία 95 φοιτητές του Χάρβαρντ από τις τάξεις της δεκαετίας του '40, εκείνοι που είχαν τις υψηλότερες επιδόσεις στα τεστ στο κολέγιο δεν ήταν ιδιαίτερα επιτυχημένοι, σε σύγκριση με συμμαθητές τους με χαμηλότερες βαθμολογίες, ως προς τους μισθούς, την παραγωγικότητα ή τη θέση τους, ο καθένας στον τομέα του.

Ούτε ήταν τόσο ικανοποιημένοι από τη ζωή τους ούτε τόσο ευτυχισμένοι από τις φιλίες τους, την οικογένειά τους και τις πολύ στενές προσωπικές τους σχέσεις.

Εντούτοις, οι ικανότητες που αποκτήθηκαν κατά την παιδική ηλικία, όπως η ικανότητα να αντιμετωπίζει κανείς τις αναποδιές, να ελέγχει τα συναισθήματά του και να τα πηγαίνει καλά με τους ανθρώπους, ήταν αυτές που έπαιξαν το σπουδαιότερο ρόλο.

Το να ξέρεις ότι ένα άτομο είναι άριστος φοιτητής σημαίνει ότι ξέρεις μόνο πως είναι εξαιρετικά καλός σε ό,τι μετριέται με βαθμούς. Δε σου λέει τίποτα για το πώς αντιδρά στις μεταστροφές της ζωής.

Και αυτό είναι το πρόβλημα: η ακαδημαϊκή νοημοσύνη δεν προετοιμάζει στην πραγματικότητα για καμία από τις θύελλες ή τις ευκαιρίες που η ζωή φέρνει στον άνθρωπο.

Κι όμως τα σχολεία μας συνεχίζουν να εστιάζουν την προσοχή στις ακαδημαϊκές δεξιότητες, αγνοώντας τη συναισθηματική νοημοσύνη.

Υπάρχουν πολλές αποδείξεις για το ότι οι άνθρωποι που είναι συναισθηματικά ικανοί -που γνωρίζουν και ελέγχουν καλά τα συναισθήματά τους- βρίσκονται σε πλεονεκτική θέση σε κάθε τομέα της ζωής, είτε πρόκειται για συναισθηματικές και πολύ προσωπικές σχέσεις, είτε για την προσαρμοστικότητά τους στους άφθαρτους κανόνες επιτυχίας που διέπουν την οργάνωση της ζωής τους.

Οι άνθρωποι με πολύ ανεπτυγμένες συναισθηματικές δεξιότητες είναι πιθανότατα πιο ευχαριστημένοι και πιο αποτελεσματικοί στη ζωή τους, και είναι ικανοί να ελέγξουν τις νοητικές εκείνες συνήθειες που δίνουν ώθηση στην παραγωγικότητά τους.

Οι άνθρωποι που δεν είναι σε θέση να βάλουν σε τάξη και να ελέγξουν τη συναισθηματική τους ζωή, δίνουν εσωτερικές μάχες που υπονομεύουν την ικανότητά τους για σωστά προσανατολισμένη εργασία και σκέψη.

Υπάρχει ένα παιδικό ανέκδοτο: "Πώς λες ένα βλάκα μετά από δεκαπέντε χρόνια;" Απάντηση: "Αφεντικό".

Όμως ακόμα και στους "βλάκες" η συναισθηματική νοημοσύνη παρέχει ένα πρόσθετο όφελος στον εργασιακό χώρο, καθώς το συναισθηματικό ταλέντο είναι μία μετα-ικανότητα που καθορίζει πόσο καλά μπορούμε να χειριστούμε οποιαδήποτε ικανότητα διαθέτουμε, ακόμα και την ακατέργαστη ευφυΐα.

Από το βιβλίο "Η Συναισθηματική Νοημοσύνη" του Daniel Goleman

Πηγή: o-klooun.com