Μαγειρεύονται διευθετήσεις στα ελληνοτουρκικά

του Δημήτρη Μηλάκα

Σημαντικότερη, για τις εξελίξεις στην περιοχή, και από την πρόσφατη επίσκεψη του Ερντογάν στην Αθήνα είναι η επίσκεψη (έπειτα από 12 χρόνια) του Τούρκου Προέδρου στην Αίγυπτο, η οποία βάζει τέλος σε μια αντιπαράθεση μεταξύ δύο «παικτών» με καθοριστικό ρόλο στην ανατολική Μεσόγειο.
Το απτό κίνητρο των δύο χωρών για να ακολουθήσουν έναν δρόμο προσέγγισης είναι τα πλούσια κοιτάσματα στην ανατολική Μεσόγειο, οι ταχύτατες διαδικασίες για την εκμετάλλευσή τους που βρίσκονται σε εξέλιξη και ο «αμερικανικός καταλύτης» που βιάζεται να αποκαταστήσει την ομαλότητα στην περιοχή υπό τον έλεγχο, προφανώς, της Ουάσιγκτον.
Για τους Αμερικανούς ο έλεγχος (ή η συγκράτηση) της Τουρκίας σε δυτική τροχιά είναι μείζονος σημασίας διπλωματικό εγχείρημα, καθώς μόνο έτσι μπορεί να εξασφαλιστεί η εύρυθμη λειτουργία του ΝΑΤΟ, το οποίο σε τελική ανάλυση αποτελεί την απτή έκφραση της «πειθούς» των αμερικανικών επιχειρημάτων/συμφερόντων.
Αυτός ακριβώς είναι και ο λόγος της έντονης αμερικανικής παρασκηνιακής ανάμειξης στη διαδικασία της ελληνοτουρκικής προσέγγισης, η οποία δρομολογήθηκε αμέσως μετά την κρίση με το «Ορούτς Ρέις» που το καλοκαίρι του 2020 χαρτογράφησε την υφαλοκρηπίδα στην ανατολική Μεσόγειο φτάνοντας μέχρι και 6,5 μίλια από τις ακτές (Ρόδος, Καστελλόριζο, Κάρπαθος, Κρήτη) των ελληνικών νησιών.
Τα αμερικανικά… επιχειρήματα «έπεισαν» την ελληνική κυβέρνηση να προχωρήσει σε βάθος συζητήσεις (που εξελίσσονται μυστικά διμερώς υπό την αιγίδα του ΝΑΤΟ) για τη μείωση του στρατιωτικού αποτυπώματος στην ελληνοτουρκική μεθόριο.
Η πρόοδος αυτών των συζητήσεων φαίνεται από την απομάκρυνση βασικών στοιχείων της αεράμυνας στα ελληνικά νησιά (υπό το πρόσχημα της παροχής στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία) αλλά και από τη Διακήρυξη των Αθηνών που υπέγραψαν Μητσοτάκης και Ερντογάν κατά την επίσκεψη του Τούρκου Προέδρου στην Αθήνα, οδηγώντας τις ελληνοτουρκικές σχέσεις σε πορεία προσέγγισης.

Ερντογάν και Σίσι
Οι Αμερικανοί, έχοντας την πιεστική ανάγκη να διαπραγματευτούν με τον Ερντογάν (ο οποίος εργάζεται για την ανάδειξη του αυτόνομου περιφερειακού ρόλου της χώρας του), αξιοποιούν τις ελεγχόμενες/υποτελείς χώρες, όπως η Ελλάδα και η Αίγυπτος.
Η Ελλάδα ήδη εκπλήρωσε τις αμερικανικές απαιτήσεις δεχόμενη να συζητήσει την τουρκική ατζέντα διεκδικήσεων, συμπεριλαμβανομένης και της μείωσης του στρατιωτικού της αποτυπώματος στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου. Η Αίγυπτος, από την πλευρά της, έχει μεγάλο (ενεργειακό) κίνητρο να αναλάβει πρωτοβουλίες για διευθετήσεις και διανομές στην ενεργειακά πλούσια περιοχή της ανατολικής Μεσογείου, όπου συγκρούονται τα συμφέροντα της Ελλάδας, της Τουρκίας, της Κύπρου αλλά και της (διχοτομημένης) Λιβύης. Το επιπρόσθετο κίνητρο που οι ΗΠΑ δίνουν σ’ αυτές τις χώρες που παίζουν ή θέλουν να παίξουν ηγετικό ρόλο στον μουσουλμανικό κόσμο είναι οι πιέσεις που ασκούν πια στο Ισραήλ (λόγω και της πολιτικής μάχης των επερχόμενων προεδρικών εκλογών) να σταματήσει τον καθολικό εκτοπισμό των Παλαιστινίων από τη Λωρίδα της Γάζας.

Επικίνδυνο σενάριο
Έμπειροι διπλωμάτες στην Αθήνα (που μπορούν να έχουν αίσθηση των μυστικών ελληνοτουρκικών διαπραγματεύσεων) εκτιμούν πως η κυβέρνηση έχει δρομολογήσει την εμφάνιση μιας μείζονος σημασίας διευθέτησης, η οποία προϋποθέτει υποχωρήσεις σε θέματα κυριαρχίας (μειωμένη ή καθόλου επήρεια των νησιών σε ΑΟΖ) στην ανατολική Μεσόγειο.
Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, η εσωτερική πολιτική σκηνή είναι σε τέτοια κατάσταση, που επιτρέπει στην κυβέρνηση Μητσοτάκη να προχωρήσει σε «γενναίες» κινήσεις, καθώς δεν έχει κανέναν υπολογίσιμο αντίπαλο στην αντιπολίτευση, παρά μόνο ίσως κάποιες εσωτερικές γκρίνιες (Σαμαράς για παράδειγμα), οι οποίες εκτιμάται πως είναι διαχειρίσιμες.
Επιπροσθέτως οι ίδιες πηγές θεωρούν (με βάση και αυτά που ακούν από υψηλόβαθμους Ευρωπαίους συναδέλφους τους) ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει πάντα ανοιχτό το ενδεχόμενο της μεταπήδησής του σε σπουδαία ευρωπαϊκή καρέκλα, που θα του δοθεί ως επιστέγασμα των προσπαθειών του για τη διευθέτηση των προβλημάτων και τη διανομή των εξαιρετικά πλούσιων ενεργειακών πόρων στην ανατολική Μεσόγειο.

Ο τουρκικός χαβάς
Παρά τη δρομολόγηση μιας διαδικασίας ευρύτερων διευθετήσεων στην περιοχή (και ενδεχομένως ακριβώς εξαιτίας αυτών των επικείμενων διευθετήσεων), η Άγκυρα δεν σταματά να υπενθυμίζει και να τοποθετεί στο τραπέζι (έτσι ώστε να ακούγονται δημόσια) τις πάγιες διεκδικήσεις της σε βάρος της Ελλάδας.
Έτσι, παρά το γεγονός ότι μετά τη Διακήρυξη των Αθηνών τα ελληνοτουρκικά πλέουν σε ήρεμα νερά, η Τουρκία το τελευταίο διάστημα με Νavtex που εκδίδει υπενθυμίζει ότι:

• Τα νησιά δεν έχουν επιρροή σε ΑΟΖ (τουρκική antinavtex σε απάντηση ελληνικής Νavtex για πραγματοποίηση αεροναυτικών ασκήσεων νοτιοανατολικά της Καρπάθου).
• Το σύνολο των ελληνικών νησιών που βρίσκονται κοντά στα παράλια της Τουρκίας, από τη Λήμνο μέχρι και το Καστελλόριζο, είναι παρανόμως (με βάση τις συνθήκες που παραχωρήθηκαν στη χώρα μας, σύμφωνα με την τουρκική εκδοχή) στρατιωτικοποιημένα.

Τα μηνύματα για την αμερικανική προσπάθεια να «μαζέψει» τις εξελίξεις στην περιοχή είναι ευανάγνωστα, όπως ξεκάθαρη είναι και η επιλογή της ελληνικής κυβέρνησης να κινηθεί αδιαμαρτύρητα πίσω από το άρμα των αμερικανικών συμφερόντων. Μόνο που, όπως διδάσκει η Ιστορία, οι ΗΠΑ όταν έχουν να διαλέξουν μεταξύ δύο «πελατών» τους πάντα επιλέγουν να στηρίζουν τον ισχυρότερο. Ο πρωθυπουργός, προφανώς, γνωρίζει και ενδεχομένως κατανοεί πολύ καλύτερα από τον καθένα τις αμερικανικές πρακτικές και ανάγκες. Γνωρίζει επίσης πως χωρίς αντίπαλο πολιτικό δέος στο εσωτερικό της χώρας είναι η ιδανική στιγμή να δρομολογήσει συμφωνίες που σε καμιά άλλη συγκυρία δεν θα ήταν εφικτές…

Πηγή: www.topontiki.gr