Η μεταπολίτευση

Γράφει ο Χρήστος Η.Χαλαζιάς

Την ημέρα της εισβολής των Τούρκων στην Κύπρο, συνέρχονται στο Πεντάγωνο οι στρατηγοί για να μελετήσουν την κρίσιμη κατάσταση και να αποφασίσουν το τι θα κάνουν. Ο συνταγματάρχης Δημήτρης Ιωαννίδης συνεδριάζει με τους δικούς του στρατιωτικούς. Οι στρατηγοί είπαν ότι δεν είναι δυνατόν να πολεμήσουμε με τις δυνάμεις μας. Ο Ιωαννίδης με τους δικούς του πήρε την απόφαση να κηρύξει τον πόλεμο στην Τουρκία. Οι δυο ομάδες της δεύτερης Χούντας συγκρούεται. Οι στρατηγοί βρέθηκαν έτοιμοι να αντιμετωπίσουν την ομάδα των βασανιστών της ΕΣΑ. Με το πρόσχημα της αντιμετώπισης του τουρκικού κινδύνου έχουν μεταθέσει από την Αττική την πιστή στον Ιωαννίδη. Έτσι σίγουροι ότι δεν μπορεί να κάνει τίποτα αυτή η ομάδα, αρνήθηκαν μα δεχτούν την απόφαση του.

Την ίδια στιγμή στον Έβρο ο στρατηγός Ντάβος που είχε από την αρχή εκδηλώσει την περιφρόνησή του για την ομάδα του μικρού δικτάτορα συγκεντρώνει υπογραφές 250 αξιωματικών και στέλνει τελεσίγραφο στους Ιωαννίδη – Γκιζίκη με το οποίο τους ζητούσαν να συγκαλέσουν Συμβούλιο Εθνικής Σωτηρίας το οποίο θα αποτελούσαν οι αρχηγοί στρατού ο αρχηγός του Τρίτου Σώματος Ντάβος, Ο βασιλιάς Κωνσταντίνος Β, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και εκπρόσωποι των δύο βασικών κομμάτων της διαλυθείσας Βουλής (1967) καθώς και εκπρόσωποι των νέων δυνάμεων.

Το τελεσίγραφο ήταν ένα μελετημένο έγγραφο και είχε συγκεκριμένο πολιτικό πρόγραμμα. Κατά συνέπεια θα υπήρχε μια κίνηση που καλύφθηκε από το στρατηγό Ντάβο και είχε προετοιμάσει την ανατροπή της χούντας. Η κίνηση πρέπει να είχε ζωή τουλάχιστον μερικών μηνών πριν. Η αντίθεση των στρατηγών στον δικτάτορα και ο τρόπος που ενήργησαν για να απογυμνωθεί από τις μονάδες του και τους πιστούς του που κρατούσε στην Αττική, δείχνουν και εδώ προετοιμασία. Και ο Ντάβος και οι στρατηγοί αντιστέκονται στην αμερικάνικη υπηρεσία πληροφοριών και στην παρασκηνιακή πολιτική των ΗΠΑ. Είναι φανερό ότι έχουν μελετήσει την κάθε ενέργεια τους. Το γεγονός ότι υπουργός Άμυνας στην πρώτη κυβέρνηση της μεταπολίτευσης έγινε ο Ε. Αβέρωφ δείχνει ότι υπάρχει κάποια σχέση με τους στρατηγούς αλλά και με τον Ντάβο.

Οι στρατηγοί είχαν αποφασίσει να ανατρέψουν τον Ιωαννίδη και να παραδώσουν την εξουσία στους πολιτικούς. Η ομάδα των πιστών του Ιωαννίδη δεν υποχωρεί εύκολα. Δεν θέλει να εγκαταλείψει την εξουσία παρ΄ όλου που βλέπει να απογυμνώνεται από κάθε υποστήριξη στο στρατό αλλά και από τους αμερικανούς που τους είχαν πείσει για το πραξικόπημα στην Κύπρο.

Στο μεταξύ οι αμερικανοί βλέπουν να χάνουν το παιχνίδι, και όλος ο κόσμος στρέφεται εναντίον τους. στον ΟΗΕ παίρνονται αποφάσεις για κατάπαυσης του πυρός και για την καταδίκη της εισβολής. Οι χώρες της Δ. Ευρώπης απειλούν να διαλύσουν το ΝΑΤΟ, αν δεν σταματήσει η επέμβαση και η από τα παρασκήνια στήριξη του Τούρκου πρωθυπουργού Μ Ετσεβίτ. Ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Χ. Κίσινγκερ με τον υφυπουργό Σισκο προσπαθούν να ανακτήσουν το γόητρο τους κάνοντας το μεσολαβητή! Στην Αθήνα δεν υπάρχει κυβέρνηση για να διαπραγματευθεί. Από ένα σημείο και πέρα η κυβέρνηση Ανδρουτσόπουλου δεν υπάρχει έχει εξαφανισθεί. ΟΙ στρατηγοί κινούνται αυτόβουλα Ο Ντάβος έχει κηρύξει ανταρσία. Η Γενική επιστράτευση αποκάλυψε το χάος που είχε προκαλέσει η πρώτη επτάχρονη χούντα. Οι αποθήκες υλικού του στρατού ήταν άδειες, διοίκηση δεν υπήρχε ικανή να καθοδηγήσει έστω τους επιστρατευμένους Η ομάδα του Ιωαννίδη έχει εξαφανισθεί. Αυτοί που βασάνιζαν προσπαθούν να φύγουν και να εγκαταλείψουν τη χώρα αλλά και τω ψευτοπρόεδρο των 92 ωρών Ν. Σαμψών.

Οι Αμερικανοί υπό την πίεση της διεθνούς κοινής γνώμης υποχρεώνονται να τους εγκαταλείψουν και αυτοί, και να ορκιστεί ο πρόεδρος της κυπριακής Βουλής Γ. Κληρίδης προσωρινός πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η επιστροφή του Μακαρίου ήταν πια δεδομένη. Ύστερα από αυτό όλοι γνώριζαν ότι ήρθε το τέλος της ελληνικής χούντας. Ο Σίσκο αναζητάει ένα άλλο στρατιωτικό που θα δεχόταν να αντικαταστάσει τη δεύτερη χούντα του Ιωαννίδη με μια νέα. Έτσι απευθύνεται στον αρχηγό του στρατού Μπονάνο ( Βλεπ Γρ. Μπονάνου Η Αλήθεια 241 289) ο στρατηγός αρνείται αν απαντήσει. Τότε ο Σίσκο απευθύνεται στο εξαφανισμένο αρχηγό του ναυτικού Ν. Αραπάκη αφού συναντήθηκε με τους άλλους στρατηγούς συμφώνησαν να μιλήσει με τον Αμερικανό και να του ζητήσει την κατάπαυση του πυρός σύμφωνα με την απόφαση του ΟΗΕ. από αυτή τη στιγμή και τυπικά έπαυσε να υπάρχει η χουντική κυβέρνηση Ιωαννίδη – Ανδρουτσόπουλου. Οι Αμερικανοί αναζητούν κάποιον άλλον για να τους ξελασπώσει από τη δύσκολη θέση Δυστυχώς γι΄ αυτούς και οι τέσσερις αρχηγοί του στρατού, Αραπάκης, Μπονάνος, Γαλατσάνος και Παπανικολάου που πρόσβλέπαν να δώσουν την εξουσία κάνοντας την Τρίτη χούντα είχαν πάρει την μεγάλη απόφαση να δώσουν την εξουσία στους πολιτικούς.

Στις 23 Ιούλη το πρωί οι αρχηγοί του Στρατού Γαλατσάνος του Ναυτικού Αραπάκης της Αεροπορίας Παπανικολάου και ο αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων Γρ. Μπονάνος συγκεντρώθηκαν και πήραν την απόφαση να δράσουν γρήγορα. Ο Μπονάνος ανακοίνωσε στον δοτό πρόεδρο της Δημοκρατίας Φαίδων Γκιζίκη την απόφαση τους. Ο Γκιζίκης δέχτηκε. Όλοι τους φοβόντουσαν τον αόρατο δικτάτορα Ιωαννίδη. Ο Γκιζίκης πρότεινε να μιλήσουν ανοικτά στον Ιωαννίδη. Τον κάλεσαν στο Προεδρικό μέγαρο, όπου ο Ιωαννίδης αντικειμενικά βρέθηκε « υπό κράτηση» παρ’ όλα αυτά ο Ιωαννίδης αρνείται τη λύση των στρατηγών, αλλά όταν σκέφθηκε ότι και οι αμερικανοί των έχουν εγκαταλείψει υπέκυψε και παραδέχθηκε ότι η χούντα νούμερο δύο είχε καταρρεύσει.

Εν τω μεταξύ τα μέλη του υπουργικού Συμβουλίου του Ανδρουτσόπουλου δεν γνώριζαν τίποτα από τα όσα διαδραματίζονται Συνέρχονται, παρά την αντίθεση του ιδίου, σε σύσκεψη και απαιτούν από τον Πρωθυπουργό να τους ενημέρωση! Εκείνος κάνει τον κουρασμένο και επιμένει να αναβληθεί η συζήτηση. Ο άνθρωπος της CIA γνωρίζει πολύ καλά ότι ο ρόλος του τελείωσε. Αλλά τι να πει στα πιόνια του; Επακολουθεί βίαιη συζήτηση, όπου η γλώσσα της πολιτικής αντικαταστατέ από τη γλώσσα του λιμανιού. Ο Ανδρουτσόπουλος εξαναγκάζεται να πάει στον Γκιζίκη και να ζητήσει εξηγήσεις για την όλη κατάσταση. Έφτασε στο προεδρικό μέγαρο όταν ο Ιωαννίδης είχε δώσει τελικά την συγκατάθεση του στους στρατηγούς ότι δεν θα αντίδραση στο σχηματισμό πολιτικής κυβέρνησης, Ο Γκιζίκης φαίνεται να είπε στον Ανδρουτσόπουλο ότι έπρεπε να κάνουν ακόμα λίγη υπομονή. Ο απίθανος πρωθυπουργός γύρισε στο υπουργικό Συμβούλιο, όπου συνεχιζόταν ο σκυλοκαβγάς. Τελικά όλοι οι «υπουργοί» επέμεναν να τους ανακοινώσει το τι γίνεται. Ο Ανδρουτσόπουλος ξαναφεύγει, με την δικαιολογία ότι πάει να συναντήσει τον Ιωαννίδη Μα που να τον βρει; Και κλείστηκε στο πρωθυπουργικό του γραφείο. Οι υπουργοί αφού΄ περίμενα αρκετοί ώρα εξαφανίσθηκαν και από τότε δεν έδωσαν δημόσια ως αξιωματούχοι σημεία ζωής. Το πιο παράξενο είναι ότι όταν άρχισαν να ζητούνται ευθύνες κανείς δεν τους θυμήθηκε αλλά ούτε και σήμερα. Είναι ίσως το μοναδικό φαινόμενο στον κόσμο υπουργικό συμβούλιο που διαλύεται έτσι

Το μεσημέρι της 23 Ιούλη ο Ιωαννίδης συναντά τον Ανδρουτσόπουλο και του ανακοίνωσε ότι απελύθη τότε ο Ανδρουτσόπουλος έφυγε για το σπίτι του.

Στις δώδεκα και μισή ο διευθυντής του γραφείου του Προέδρου συνταγματάρχης Μπραβάκος, ειδοποιούσε τον πρώην Πρωθυπουργό και Ακαδημαϊκό Παναγιώτη Κανελλόπουλο να πάει στο προεδρικό μέγαρο Το ίδιο έγινε και με τους άλλους πολιτικούς αρχηγούς. Γ. Μαύρο Στ. Στεφανόπουλο, Γ. Αθανασιάδη Νόβα, Ε. Αβέρωφ, Σπ. Μαρκεζίνη, Πέτρο Γαρουφαλιά, και Ξενοφών Ζολώτα. Και ύστερα από λίγο όλοι αυτοί οι πολιτικοί βρίσκονται στην αίθουσα συσκέψεων του προεδρικού μεγάρου. Ο Φαίδων Γκιζίκης τους ανακοινώνει ότι οι ένοπλες δυνάμεις αποφάσισαν να παραδώσουν την εξουσία στους πολιτικούς.

Οι συζητήσεις στο προεδρικό μέγαρο κράτησαν κοντά δέκα ώρες Ακόμα δεν είχαν δοθεί στη δημοσιότητα τα πρακτικά της συζήτησης. Οι στρατηγοί – και αυτό έγινε γνωστό πολύ αργότερα - δεν δέχθηκαν να συμμετάσχουν στην κυβέρνηση παρ΄ όλες τις παρεμβάσεις του Σίσκο αλλά και οι πολιτικοί απέρριψαν κάθε τέτοια πρόταση να συμμετέχουν στρατιωτικοί στην κυβέρνηση.

Στις έξη το απόγευμα ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος είχε αναλάβει την εύθηνη να σχηματίσει κυβέρνηση Με την απόφαση αυτή διαλύθηκε η συγκέντρωση για να βρεθούν και πάλι στις οκτώ και μισή. Η είδηση άρχισε να κυκλοφορεί δειλά - δειλά και τα πρώτα αυτοκίνητα άρχισαν να κορνάρουν στο κέντρο της Αθήνας. Σιγά -σιγά το κέντρο άρχισε να γεμίζει από κόσμο που κατέβαιναν να πανηγυρίσουν χωρίς καμιά καθοδήγηση κανενός κόμματος και η πλατεία συντάγματος γέμισε η συγκοινωνία σταμάτησε. Η ομάδα Ιωαννίδη και οι αμερικανοί αντιλαμβάνονται ότι έχασαν το παιχνίδι κάτω από τέτοια λαϊκή πίεση. Η λαϊκή αυτή δύναμη έκανε τους στρατηγούς να φοβηθούν και υπαναχωρούν από τη λύση Κανελλόπουλου. Ιδιαίτερα ο Αραπάκης ο οποίος επιμένει στη λύση Καραμανλή. Το ίδιο και ο Αφέρωφ φοβούνται ότι ο διανοούμενος δεν θα τα καταφέρει, Πολλά έχουν γραφεί για την αλλαγή που έγινε μεταξύ έξη και εννέα το βράδυ της 23ης Ιούλη. Αυτό που είναι βέβαιο είναι ότι οι στρατηγοί φοβήθηκαν ότι ο Κανελλόπουλος θα ζητούσε άμεση εκκαθάριση της Χούντας. Για τη λύση Καραμανλή πίεζε και η ομάδα Ιωαννίδη, δεν αποκλείεται να εκβίασαν έστω και την τελευταία στιγμή την κατάσταση.

Στις επτά το βράδυ και ενώ ο Κανελλόπουλος και ο Γ. Μαύρος ετοίμαζαν την κυβέρνηση τους ο Αβέρωφ και ο Γκιζίκης τους ανακοίνωσαν ότι επικοινώνησαν με τον Καραμανλή στο Παρίσι και ότι έρχεται το βράδυ.

i-reportergr.com