Ζούμε σε μια κοινωνικοπολιτική παρακμή, η οποία επιταχύνεται από την παρουσία στις ηγεσίες των κρατών όχι μόνο ανίκανων πολιτικάντηδων, αλλά και ατόμων τραγικά χαμηλού πνευματικού επιπέδου
Ευάγγελος Κωνσταντέλος
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης στο τελευταίο του διάγγελμα στις 13/04/2020, ίσως διάβαζε αποσπάσματα από άρθρα του Βαξεβάνη. Αφού έδωσε τα εύσημα σε όλους εκείνους, που αργότερα θα χρησιμοποιήσει ο Θεοδωρικάκος, για να τον ξανακάνει πρωθυπουργό, υποσχέθηκε σε δέκα περίπου λεπτά, όσα πρότεινε ο Σύριζα, τα οποία θα βοηθήσουν να ξεπεραστούν οι δυσκολίες που έχει προκαλέσει η πανδημία. Ταυτόχρονα εγκαινίασε και τη νέα γραμμή του Θεοδωρικάκου και του επικοινωνιακού του επιτελείου. Εισάγεται σιγά σιγά ο γνωστός πασοκισμός του… άλλα λένε για επικοινωνία και άλλα κάνουν στην πράξη, γεμίζοντας με στοιχεία αρχηγισμού το προφίλ του Μητσοτάκη. Σε αυτό συγκεκριμένα βοηθά ο Άδωνις Γεωργιάδης, ο οποίος ως φαιδρός γυρολόγος του παρασιτισμού και της ασχημοσύνης, διαδίδει τα αντίθετα από αυτά που ανακοινώνει ο Μητσοτάκης. Έτσι ο «μέγας ηγεμών» θα φαίνεται λυτρωτής και προστάτης των υπηκόων του και πίσω από τα τραυλίσματα για κοινωνική πολιτική ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα παραμένει στη συνείδηση του πανδαμάτορος λαού ως ένας κάτισχνος κομματικός αϊδοφοίτης, πολιτικά ευνουχισμένος. Δεν είναι τυχαίο ότι όλοι οι σοβαροί βουλευτές της ΝΔ έχουν εξαφανιστεί από τη δημόσια σφαίρα, εγκαταλείποντας την πολιτική και επικοινωνιακή διαχείριση στους σφουγκοκωλάριους και τσανακογλείφτες του αχυράνθρωπου, που το σύστημα τοποθέτησε για πρωθυπουργό.
Ηγεμονικά ανδρείκελα, πολιτικώς και προσωπικώς ευνουχισμένα, υπήρχαν πάντα στην ιστορία. Δεν υπάρχει αμφιβολία, ότι ζούμε σε ένα πολιτισμικό μεταίχμιο, μια κοινωνικοπολιτική παρακμή, η οποία επιταχύνεται από την παρουσία στις ηγεσίες των κρατών όχι μόνο ανίκανων και τιποτένιων πολιτικάντηδων, αλλά και ατόμων τραγικά χαμηλού διανοητικού και πνευματικού επιπέδου. Κάθε μεταίχμιο ή μεταβατικό στάδιο του πολιτισμού αποτελούσε ένα σημαντικό πεδίο, που μας διδάσκει την τραγική ειρωνεία της εμφάνισης των χειρότερων και πιο επικίνδυνων μελών μιας κοινωνίας, και μάλιστα της αναρρίχησής τους σε υψηλά αξιώματα. Μια τέτοια εποχή, ένα τέτοιο μεταίχμιο, ήταν η μετάβαση από την φεουδαρχία στην απόλυτη μοναρχία. Με την διάλυση της Καρολίγγειας Αυτοκρατορίας το 888 μ.Χ. άρχισε να διαφαίνεται η ανάγκη για μια διαφορετική διακυβέρνηση, μεταβλητή, που αντικατέστησε την δομή ολόκληρου του δυτικοευρωπαϊκού κόσμου. Η κεντρική εξουσία απώλεσε κάθε ισχύ προς όφελος μιας ομάδας ευγενών και άλλων τοπικών αρχόντων. Το φεουδαρχικό σύστημα μορφοποιήθηκε, ως ολοκληρωμένο πια μοντέλο διαχείρισης τον 11ο αιώνα και επικράτησε σχεδόν σε όλες τις δυτικές κοινωνίες.
Κατά τον 10ο αιώνα συντελέστηκαν μια σειρά από κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές αλλαγές, οι οποίες συνδέονται με το καθεστώς γαιοκτησίας που αντικατέστησε το προηγούμενο σύστημα, που είχε ως βάση τον μονάρχη. Το φεουδαρχικό σύστημα διαχείρισης της εξουσίας ήταν χωρισμένο σε τρείς τάξεις, την πνευματική, τη στρατιωτική και την εργατική, οι οποίες βέβαια βρίσκονταν υπό την καθοδήγηση και τον έλεγχο της εκκλησίας. Αυτή ήταν υπεύθυνη για την αρμονία και σκοπό είχε να κρατήσει την εργατική τάξη υποταγμένη στις άλλες δύο. Η εκκλησία κρατούσε επίσης και την ισορροπία ανάμεσα στους φτωχούς και τους πλούσιους, προσπαθώντας να κρατήσει την κοινωνία μακριά από εξεγέρσεις και επαναστάσεις. Ήταν μια προνομιούχα τάξη, η οποία στην πράξη εξυπηρετούσε τους καταπιεστές, καθώς σε πολλά επίπεδα οι πιο επαναστατικές τάξεις, όπως οι αγρότες και οι εργάτες, κρατούσαν εχθρική στάση απέναντι στους κληρικούς, αφού η υποκρισία τους παρουσιάζονταν απροκάλυπτα και συμπεριφέρονταν αντικοινωνικά και αντίθετα προς τα ιδανικά και τα κηρύγματά τους. Η φεουδαρχία θα μπορούσε να χαρακτηριστεί πολιτικά και κοινωνικά ως ένα σύνολο προσωπικών σχέσεων υποτέλειας και επιβολής, που συνέδεαν ιεραρχικά τα μέλη της άρχουσας τάξης μέσα σε μια κοινωνία. Η πραγματική βάση των σχέσεων ήταν η ανταλλαγή υπηρεσιών του υποτελούς έναντι κάποιου ευεργετήματος από τους άρχοντες, αλλά και η συναλλαγή σε «πολιτικό» επίπεδο ανάμεσα στους γαιοκτήμονες. Καθώς ο κανόνας εξουσίας ήταν η γη και η αγροτική βάση, ήταν επόμενο να κυριαρχεί ως σύστημα με βάση την κατοχή και εκμετάλλευση.
Σταδιακά, όλες οι εξουσίες και τα δικαιώματα του τοπικού άρχοντα έπαψαν να βασίζονται σε ορθολογιστικά δεδομένα, αλλά στα έθιμα και τις παραδόσεις, τα οποία επηρέαζαν όλους τους κοινωνικούς θεσμούς. Όλες οι λειτουργίες αυτονομήθηκαν και αντικατέστησαν την εξουσία του βασιλιά. Η ουσιαστική διάκριση μεταξύ των αγροτών αφορούσε την οικονομική ευρωστία. Όσο πιο πλούσιος ήταν ο φεουδάρχης τόσο μεγαλύτερη πολιτική εξουσία είχε. Με την ανάπτυξη όμως ήρθαν και επιπλέον ανάγκες, που έπρεπε να καλυφθούν. Έτσι οι φεουδάρχες αντιλήφθηκαν, ότι μπορούσαν να εκμεταλλευτούν τις τεράστιες εκτάσεις και περιουσίες τους, βελτιώνοντας και το βιοτικό επίπεδο και τις συνθήκες ζωής των υποτελών τους, ενθαρρύνοντας την αύξηση του πληθυσμού ή ακόμη και προνόμια αυτονομίας στην αγροτική παραγωγή.
Από τον 12ο αιώνα αναπτύχθηκε ένα απελευθερωτικό κίνημα, το οποίο βελτίωνε νομικά την υπόσταση των αγροτών και επιπλέον παρατηρείται μια γενικευμένη αστικοποίηση, αναγκάζοντας τους άρχοντες να παραχωρήσουν δικαιώματα. Ο αιώνας αυτός χαρακτηρίζεται επίσης και για τη μείωση του κόστους ζωής, γεγονός που οδήγησε σε μια αύξηση του πληθυσμού, γεγονός που με τη σειρά του οδήγησε τους ακτήμονες να διεκδικήσουν γη. Η παραγωγή αυξήθηκε και έτσι μπορούσε να καλύψει και τις ανάγκες των αστικών κέντρων. Οι αγρότες θεωρούνταν περισσότερο ελεύθεροι, καθώς δεν δημιουργούσαν μόνο για τη δική τους επιβίωση αλλά και για την αγορά. Έτσι προέκυψαν κι άλλα οφέλη για το εμπόριο, αφού το πλεόνασμα δεν το οικειοποιούνταν οι τοπικοί άρχοντες, αλλά διαχέονταν μέσα στην κοινωνία. Έτσι οι παραγωγικές δυνάμεις αποδεσμεύονταν σιγά σιγά από τον φεουδάρχη και αναζητούσαν την ευημερία τους αυτόνομα.
Όμως το πλεόνασμα της αγροτικής παραγωγής μεταφέρθηκε στις πόλεις και μαζί με το εργατικό δυναμικό ενίσχυε την αστική τάξη, η οποία άρχισε να αναπτύσσεται και να ενισχύεται δημογραφικά και κατ' επέκταση οικονομικά, πολιτικά κτλ. Άρχισαν να δημιουργούνται καινούργια προνομιούχα στρώματα, τα οποία μετέτρεψαν την οικονομική τους ευρωστία σε πολιτική δύναμη, με αποτέλεσμα οι αγρότες να είναι υπόλογοι, όχι μόνο στον τοπικό άρχοντα αλλά και στην αστική τάξη. Γενικά στη φεουδαρχία προς τα τέλη του 13 ου αιώνα, η αγροτική ανάπτυξη θα μεταβληθεί σε μια στασιμότητα, καθώς δεν θα μπορέσει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της νέας εποχής. Η οικονομική κρίση θα κάνει εμφανή όλα τα τρωτά σημεία του συστήματος, που θα οδηγήσουν σε αστικές εξεγέρσεις, που θα ακολουθήσουν τον εκτεταμένο λιμό στις αγροτικές περιοχές ύστερα από μεγάλες καταστροφές στις σοδειές. Επιστέγασμα της οικονομικής, πολιτικής και κοινωνικής παρακμής, που επιτάχυνε την ήδη μειωμένη αντοχή της κοινωνίας, ήταν η πανδημία της Μαύρης Πανώλης του 1348-1353.
Για τους επόμενους δύο αιώνες οι ανακατατάξεις σε στρατιωτικό, πολιτικό και οικονομικό επίπεδο θα έχουν τάσεις, όχι βελτίωσης ή ενίσχυσης της φεουδαρχίας αλλά ουσιαστικά απόλυτης καταστροφής. Η εκκλησία και οι αστική τάξη θα ενώσουν δυνάμεις και θα πλαισιώνουν μονάρχες, που δεν είχαν καμία ουσιαστική πολιτική δύναμη. Ανδρείκελα, που τους αρκούσε μόνο ο τίτλος τους, είχαν αφήσει τη διαχείριση της εξουσίας σε επισκόπους και κληρικούς, οι οποίοι μαζί με τους αυλικούς καθόριζαν και διαμόρφωναν το κοινωνικό και πολιτικό γίγνεσθαι. Ενσάρκωση αυτού του status quo και από τους τελευταίους ισχυρούς παράγοντες και εκπροσώπους τού φεουδαρχικού καθεστώτος, ήταν ο Καρδινάλιος Ρισελιέ (1585-1642). Από πολύ νέος χειροτονήθηκε επίσκοπος και πολύ γρήγορα αναρριχήθηκε στην ιεραρχία της Καθολικής Εκκλησίας αλλά και της πολιτικής. Το 1622 έγινε καρδινάλιος και δύο χρόνια αργότερα πρωθυπουργός του Λουδοβίκου ΙΓ (1601 - 1643).
Ο Λουδοβίκος ΙΓ ήταν σε γενικές γραμμές ένας ανίκανος μονάρχης σε όλα τα επίπεδα. Φυσικά αυτό οφείλεται και στο γεγονός, ότι ο Ρισελιέ είχε συγκεντρώσει όλες τις εξουσίες πάνω του, κάνοντας τον βασιλιά απλά ένα πιόνι του. Τα προσωπικά ζητήματα, που απασχολούσαν την ερωτική και προσωπική ζωή του βασιλιά, ήταν οι αιτίες που έκαναν τον μονάρχη έρμαιο του καρδινάλιου, ο οποίος ουσιαστικά κυβερνούσε την Γαλλία μέχρι και το θάνατό του. Δείγμα της μεγάλης του δύναμης ήταν και το γεγονός, ότι έχρισε διάδοχό του τον Καρδινάλιο Μαζαρέν (1602 - 1661), ο οποίος εκπροσώπησε και επέβαλε τις απαιτήσεις της Γαλλίας, μετά τη λήξη του Τριακονταετούς Πολέμου, κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων για την υπογραφή της συνθήκης της Βεστφαλίας, όπου υλοποιήθηκε μετά θάνατον το όραμα του Ρισελιέ και η τυπική κατάρρευση της φεουδαρχίας και η άνοδος της απόλυτης μοναρχίας.
Πολλές φορές η ιστορία μας δίδαξε τις στιγμές εκείνες της παρακμής των μεγάλων πολιτικών οντοτήτων και πολιτισμών, και την πτώση μεγάλων αυτοκρατοριών. Η παρακμή της Ευρώπης αρχίζει από τον εκφυλισμό των πολιτικών και των κομμάτων, των ακαδημαϊκών, των θεσμών, των φορέων κτλ. Στην ελληνική πολιτική σκηνή, Ρισελιέ ήταν ο Κώστας Σημίτης, ο οποίος οδήγησε στην καταστροφή το κόμμα και την χώρα του. Η μεγαλύτερη όμως προσφορά στην καταστροφή ήταν πως κληροδότησε μια νοοτροπία παρακμής στο πολιτικό σύστημα, το οποίο ενσαρκώθηκε στην αλλόκοτη πολιτική ύβρη με την κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου. Αυτή είναι η αρχή του τέλους της πολιτικής στην Ελλάδα, καθώς η νοοτροπία αυτή ενσταλάχτηκε στην ακροδεξιά και παρασιτική απολιτική Lumpenbourgeoisie, που δοκιμάστηκε πρώτα αυτόνομα με το Ποτάμι. Τηρουμένων των αναλογιών, όπως ακριβώς κάθε φορά, η πτώση αναδεικνύει τις αιτίες παρακμής. Μπορεί όμως ταυτόχρονα να αναδείξει και τις δημιουργικές δυνάμεις, που είτε λόγω έλλειψης θάρρους θα παγώσουν για λίγο τα στοιχεία εκείνα της παρακμής, είτε θα δημιουργήσουν κάτι νέο, ελπιδοφόρο και στην αρχή σταθερό, μέχρι… την επόμενη στιγμή του εκφυλισμού και τελικά της πτώσης.
Η σημερινή εποχή δεν έχει την πολυτέλεια των κοινωνικοπολιτικών ζυμώσεων των τριών αιώνων που διήρκησε η περίοδος της παρακμής της φεουδαρχίας. Η εποχή είναι πιο γρήγορη και πιο απαιτητική. Οι άνθρωποι, που έχουν τοποθετηθεί στην κορυφή της πολιτικής διαχείρισης της εξουσίας, έχουν μαζί τους αναλογικά τσαρλατάνους, απατεώνες, αγύρτες, γελωτοποιούς, παλιάτσους, λαγούς, αλλά και Ρισελιέδες, που κινούν τα νήματα και μαριονέτες σαν τον σημερινό πρωθυπουργό, που θα διάβαζε οτιδήποτε του έγραφε ο Θεοδωρικάκος στο autocue. Μέχρι να μπορέσει λοιπόν ο Σύριζα να αποδείξει, ότι μπορεί να ανατρέψει την πτώση ή να δημιουργήσει μια νέα προοπτική για την κοινωνία, ο κόσμος θα παρατηρεί αποσβολωμένος, σφουγκοκωλάριους και ευνούχους σε μια ερμαφρόδιτη πολιτική παρακμή, να βγάζουν κραυγές βαρβάρων, που ο Θεοδωρικάκος δεν επιτρέπει να βγάλει ο Κυριάκος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου