Είχε φτάσει το διά νόμου -ΠΝΠ για την ακρίβεια- κωλοβάρεμα στο απόγειό του, ήρθε και ένα εξαιρετικό κείμενο που με έκανε να βγω απ’ την άνεση του αναγνώστη και να απευθυνθώ για πρώτη φορά στην πιτσιρίκειο παρέα. Κι ήρθαν έτσι τα πράγματα ώστε το κείμενο που με παρακίνησε να γράψω δεν ήταν του Πιτσιρίκου, του Ηλία, του Άρη ή του Γ.Κ., αλλά ενός αναγνώστη που δεν γράφει συχνά, του Γ.Ζ. Ένα κείμενο με τίτλο “Η αλήθεια δεν έχει χρώμα” για την Κίνα και τη μεταστροφή της Δύσης προς το κινέζικο πρότυπο.
Ο λόγος που το κείμενο αυτό με τσίγκλησε είναι ότι πρώτη φορά διαβάζω απόψεις που είναι τόσο κοντά σε διάφορες σκέψεις που έκανα τον τελευταίο –πολύ– καιρό και ο συντάκτης του κατάφερε να αποτυπώσει τις σκέψεις αυτές όσο πιο αποκρυσταλλωμένα γινόταν.
Ιδιαίτερα τα περί αποκατάστασης της ιστορικής τάξης τα είχε αναλύσει με τρόπο εξαιρετικό ο καθηγητής σύγχρονης Ιστορίας Γιώργος Μαργαρίτης σε μια συνέντευξη στο Κρήτη TV.
Καθώς επί χιλιετίες πάνω από το 50% της παγκόσμιας οικονομίας συγκεντρωνόταν στην Κίνα και την Ινδία, ήταν ο καπιταλισμός που διατάραξε την ισορροπία αυτή.
Πλέον, όμως, ΕΕ και ΗΠΑ συρρικνώνονται οικονομικά αλλά και δημογραφικά ως ποσοστά του παγκόσμιου ΑΕΠ και πληθυσμού, αντίστοιχα, με αποτέλεσμα νέες δυνάμεις να έρχονται στο προσκήνιο. Οι υπόλοιποι αντέγραψαν την τεχνολογία και τους όρους παραγωγής της Δύσης με την αλαζονεία και τους λεονταρισμούς των άλλοτε κυρίαρχων να αποτελούν πλέον δείγματα παρακμής παρά ισχύος.
Τέτοιες αναλύσεις αποτελούν πραγματικό φάρμακο, αν έχεις δεχτεί παλιότερα overdose Τέλους της Ιστορίας. Είχα, βλέπετε, την ατυχία να διαβάσω σε νεαρή ηλικία το “Σφαγή και Πολιτισμός” του Αμερικανού καθηγητή Victor Davis Hanson και να επηρεαστώ αρκετά από αυτό. Ας πρόσεχα.
Στο βιβλίο του, ο νεοσυντηρητικός οπαδός του Trump, μέσα από μια σειρά μαχών-ορόσημων από την αρχαιότητα ως σήμερα, υποστηρίζει ότι η δυτική κουλτούρα είναι αυτή που έχει κάνει τους δυτικούς στρατούς τους πιο φονικούς στην ιστορία. Και μπορεί να ισχύει ότι οι δυτικοί έχουν σφαγιάσει τους πάντες, αλλά το γεγονός αυτό παρουσιάζεται ως αναπόφευκτο και σχεδόν αναγκαίο για την πρόοδο του πολιτισμού.
(Παρεμπιπτόντως, στο βιβλίο αυτό ο Hanson υποστηρίζει ότι ο Μέγας Αλέξανδρος δεν μιλούσε ελληνικά και τον παρομοιάζει με τον Χίτλερ. Και μπορεί να μην μας ενδιαφέρει τώρα ο βίος και η πολιτεία του μακαρίτη, αλλά πάντα έχει πλάκα να παρακολουθεί κανείς την ανάγκη κάποιων να ανακαλύπτουν παντού φιλέλληνες και να τους αναγορεύουν σε επίτιμους καθηγητές ελληνικών πανεπιστημίων.)
Ο “φιλέλληνας”, λοιπόν, Hanson προσπαθεί να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα ως κλασικό δείγμα ιστορικού-απολογητή και στην πορεία δεν ξεχνά να ανακηρύξει τους δυτικούς ως συνεχιστές του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού.
Βέβαια, το ποια είναι η σχέση, για παράδειγμα, όλων αυτών των μεγαλοπρεπών κτισμάτων που παρήγαγε η Αναγέννηση με το πνεύμα που γέννησε τον Παρθενώνα έχει περιγραφεί γλαφυρά από τον Οδυσσέα Ελύτη σε μια παλιά του συνέντευξη στην ΕΡΤ.
Πάντως, δεν χρειάζεται κάποιος να είναι οπαδός του πολέμου των πολιτισμών για να παραδεχτεί ότι αυτό που πρέσβευε το ελληνικό πνεύμα απέναντι στον ανατολικό δεσποτισμό ήταν η αρμονία, η ποιότητα, η ευγένεια.
Fast forward 2,5 χιλιάδες χρόνια μετά. Καπιταλισμός και ελεύθερη αγορά.
Θα μπορούσε να σκεφτεί ο Αριστοτέλης, ο Σωκράτης ή ο Αισχύλος ένα σύστημα που να έρχεται σε μεγαλύτερη αντίθεση με όσα αυτοί προσπάθησαν να οικοδομήσουν; Ένα σύστημα που να βασίζεται περισσότερο στους αριθμούς, τα μεγέθη, την ποσότητα;
Πώς ακριβώς θα επικρατήσει η Δύση σε έναν τομέα στον οποίο η Ανατολή έχει την εμπειρία αιώνων;
Μάλλον δεν υπάρχει η παραμικρή πιθανότητα να γίνει κάτι τέτοιο. Κι όμως οι δυτικοί ηγέτες αυτό ακριβώς έχουν αποφασίσει: να μας κάνουν όλους Κινέζους.
Θέλαμε δεν θέλαμε, πάλι στον γερο-Κάρολο φτάσαμε με κίνδυνο να χαρακτηριστούμε γραφικοί από τους γενίτσαρους της μη εναλλακτικής. “Κινέζικα μεροκάματα, αυτός είναι τώρα ο σκοπός που επιδιώκει το αγγλικό κεφάλαιο”, έγραφε κάπου στα 1867.
Θα αναρωτηθεί ίσως κάποιος: μα καλά, η επικράτηση της Κίνας είναι όντως αναπόφευκτη; Στο κάτω κάτω, οι αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις δεν παραμένουν πανίσχυρες;
Δεν γνωρίζω πού ακριβώς ωφέλησε την ΕΣΣΔ το πυρηνικό της οπλοστάσιο, αλλά δεν είναι αυτό το θέμα. Αν αναγκαστείς για να μην χάσεις τη μάχη να γίνεις σαν τον αντίπαλό σου, τότε έχεις ήδη ηττηθεί. Διότι και να την κερδίσεις, θα έχει επιβληθεί κάποιος άλλος, όχι εσύ.
Μάλλον δεν θα συμφωνήσουμε ποτέ όλοι ότι ο φασισμός είναι το ανώτερο στάδιο του καπιταλισμού, αλλά απ’ ό,τι φαίνεται ολοένα και περισσότεροι συμφωνούν πως το ανώτερο στάδιο του καπιταλισμού θα είναι κινέζικο.
Ο φίλος γράφει ότι λίγοι είχαν υπολογίσει την άνοδο της Κίνας, αλλά φαντάζομαι αναφέρεται στο πόπολο. Διότι οι ελίτ την έχουν ψυχανεμιστεί, αν και δείχνουν να μην έχουν προετοιμαστεί ιδιαίτερα γι’ αυτή.
Στην τέχνη υπάρχουν αρκετές αναφορές εδώ και δεκαετίες. Στον κινηματογράφο το υποείδος cyberpunk, για παράδειγμα, κραυγάζει “Κίνα!” τουλάχιστον από την εποχή του Blade Runner. Cyber, επειδή αναφέρεται σε ένα τεχνολογικά ανεπτυγμένο μέλλον. Punk, επειδή το μέλλον αυτό θα είναι παρακμιακό, μιας και τότε δεν θα κάνουμε κουμάντο εμείς οι δυτικοί.
Ακόμα και όσοι ασχολούνται με τα games θα έχουν παρατηρήσει μια αλλαγή στους κακούς των παιχνιδιών. Δεν αναφέρομαι στους “τρομοκράτες” που έχουν ολοκληρωτικά αντικαταστήσει τους Γερμανούς και τους Ιάπωνες του Β΄ ΠΠ.
Άλλωστε, σε πόσα ακόμα ανθρωπάκια που φωνάζουν “Achtung!” ή “Banzai!” να στρέψουν τα ψηφιακά πυρά τους οι καμένοι; Αναφέρομαι στην απεικόνιση του Άλλου, του σοβαρού εχθρού εναντίον του οποίου αξίζει να κάνεις έναν σοβαρό πόλεμο. Στη θέση του υπέρτατου αντιπάλου οι ψυχροπολεμικοί Σοβιετικοί συχνά αντικαθίστανται από τους πιο “μοντέρνους” Κινέζους.
Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια την ιδεολογική προετοιμασία της σύγκρουσης έχουν αναλάβει οι πιο επίσημοι φορείς. Βλέπετε στις σοβαρές χώρες τον ρόλο του λαγού δεν τον αναλαμβάνουν υπουργοί με επιθυμητή προϋπηρεσία τηλεπωλητή, αλλά τα think tanks. Αιχμή, ίσως, του δόρατος το αμερικανικό περιοδικό Foreign Affairs.
(Το συγκεκριμένο περιοδικό δεν ξεχωρίζει τόσο για τα ποιοτικά του άρθρα – που είναι – όσο για το γεγονός ότι αποτελεί το εργαστήριο όπου το αμερικανικό κατεστημένο δοκιμάζει διάφορες πολιτικές, ώστε να ελεγχθούν οι αντιδράσεις κοινού και κριτικών πριν οι πολιτικές αυτές εφαρμοστούν. Αν, για παράδειγμα, έχεις διαβάσει σε ξεκάρφωτο άρθρο προ διετίας ότι δεν γίνεται η Ελλάδα, μια χώρα με τέτοιες στρατιωτικές δαπάνες, να μην συμμετέχει σε επιχειρήσεις στο εξωτερικό, δεν σου κάνει εντύπωση, όταν ακούς περί αποστολών της Πολεμικής Αεροπορίας στη Σαουδική Αραβία και του Ελληνικού Στρατού στο Μάλι.)
Μπορεί λοιπόν οι Έλληνες να είναι πρωταθλητές στη μίρλα, αλλά και οι άλλοι δεν πάνε πίσω τελικά. Και εσχάτως οι διαμορφωτές της κοινής γνώμης που αρθρογραφούν σε τέτοια ευυπόληπτα περιοδικά έχουν εξελιχθεί σε μεγάλους κλαψομούνηδες. Όχι ότι φταίνε βέβαια οι άνθρωποι, άλλωστε αυτοί τη δουλειά τους κάνουν. Influencers είναι, σαν και τους άλλους του Instagram, απλώς αυτοί δεν χρειάζεται να βγάλουν έξω τους κώλoυς τους για να καθηλώσουν το κοινό τους. Στο θέμα της Κίνας όμως έχουν δώσει πραγματικό ρεσιτάλ και χρειάζεται κανείς ευαίσθητο αισθητήριο για να μην παρεξηγήσει τις προθέσεις τους.
Μην μπερδεύεστε όταν οδύρονται για τα επεισόδια στο Χονγκ Κονγκ. Ειλικρινή απορία εκφράζουν για το πώς γίνεται μετά από μήνες βρωμόξυλου να έχουν λιγότερους νεκρούς εκεί από μια περιπολία ρουτίνας της αστυνομίας στη Βαλτιμόρη.
Μην απορείτε με την ξαφνική διάθεση υπεράσπισης των δικαιωμάτων των μουσουλμάνων Ουιγούρων της δυτικής Κίνας. Αγανακτούν διότι αντίστοιχη αντιμετώπιση των Ινδιάνων θα είχε σηκώσει θύελλα αντιδράσεων εντός και εκτός των ΗΠΑ.
Όσο για τις ελεγείες για τον αποκλεισμό των μεγάλων αμερικανικών εταιριών του διαδικτύου από την Κίνα; Θα συνειδητοποίησαν φαίνεται ότι οι Κινέζοι δεν τις έχουν ανάγκη, αφού έφτιαξαν τις δικές τους.
Και μετά ήρθε ο Ιός.
Ένα φάντασμα πλανιέται πάνω από τη Δύση, το φάντασμα του κορωνοϊού. Ενός ιού που μπορεί να είναι “κινέζικος”, όπως αρέσκεται να τον χαρακτηρίζει ο Trump, αλλά, απ’ ό,τι φαίνεται, αγαπάει περισσότερο τους δυτικούς πνεύμονες.
Δεν είναι μόνο η Κίνα που κατάφερε να περιορίσει τον ιό. Είναι και χώρες όπως η Νότια Κορέα, η Ταϊβάν και η Σιγκαπούρη, που ούτε θα ήθελαν ούτε μπορούσαν να εφαρμόσουν το κινέζικο μοντέλο ελέγχου του πληθυσμού.
Όπως και να ‘χει, πάντως, τα δυτικά κράτη αποδείχθηκαν ανίκανα ή και απρόθυμα να προστατεύσουν τους πολίτες τους, αποδεικνύοντας ότι ένα κράτος –ακόμα και ανελεύθερο– μπορεί να αποφασίσει να προστατεύσει τον πληθυσμό του, ενώ η απουσία κράτους σκοτώνει σίγουρα.
Εξαίρεση, η χώρα-βαμπίρ Γερμανία, η οποία -μετά τα πλεονάσματα- μάζεψε και στοκ από γιατρούς της ευρωπαϊκής περιφέρειας.
Αλλά είπαμε, έτσι είναι στις δυτικές δημοκρατίες, υπάρχει ελευθερία επιλογής. Μπορείς να επιλέξεις αν θα βγεις έξω για να πεθάνεις από κορωνοϊό ή αν θα κάτσεις σπίτι για να πεθάνεις από cocooning. Όχι τίποτα άλλο, αλλά με αυτά κι αυτά η φιλελεύθερη Δύση έχασε το ηθικό της πλεονέκτημα απέναντι στους Ασιάτες. Κάτι σαν την αριστερά του ΣΥΡΙΖΑ μετά την κυβερνητική του θητεία.
Όσον αφορά την πατρίδα μας, η “λαίλαπα” αυτή έδειξε από νωρίς το σκληρό της πρόσωπο, καθώς από τα πρώτα της θύματα ήταν ο πρόεδρος της Nottingham Forest και μάλιστα πάνω στη χειρότερη δυνατή συγκυρία. Λίγες μέρες πριν του δοθεί η ευκαιρία να απευθυνθεί επιτέλους στους δικαστές και να ξεπλύνει το όνομά του από τη σκευωρία που του έχουν στήσει.
Κατά τ’ άλλα, η κυβέρνηση της χώρας αρκείται στο να αντιγράφει τις τακτικές των εταίρων μας προσθέτοντας όμως και την απαραίτητη βαλκανική πινελιά. Με ένα δίδυμο φωτιά αποτελούμενο από έναν υφυπουργό-ταρίφα και έναν γιατρό-παπαδοπαίδι.
Επίσης, είναι τόσα τα δημοσιεύματα στον ξένο τύπο που εκθειάζουν την αποτελεσματικότητα των Ελλήνων στην αντιμετώπιση του κορωνοϊού και την υποτακτικότητά τους απέναντι στα μέτρα της κυβέρνησής τους, που με κάνουν να σκέφτομαι ότι τα 11 εκατομμύρια ήταν μόνο για τα ΜΜΕ της αλλοδαπής.
Τώρα, λογική στο να συγκρίνουν τις επιδόσεις της Ελλάδας με χώρες της δυτικής Ευρώπης – με κοινωνίες πιο κοσμοπολίτικες και οικονομίες πιο διεθνοποιημένες που ευνόησαν την εξάπλωση του ιού – και όχι της κεντρικής ή της ανατολικής Ευρώπης –πολλές εκ των οποίων έχουν αναλογικά λιγότερα θύματα από εμάς- μην ψάχνετε. Ας πάνε καλύτερα να τους κοιτάξει κανένας γιατρός· ή έστω ο Τσιόδρας.
Για την Κίνα, βέβαια, και την εξαγωγική της οικονομία μόνο ανώδυνη δεν είναι η κατακρήμνιση της παγκόσμιας ζήτησης. Προς το παρόν, πάντως, ασκεί επιδέξια τη διπλωματία της μάσκας, των αναπνευστήρων και των αντισηπτικών και απολαμβάνει τα ευτράπελα που αυτή προκαλεί. Γερμανοί κλέβουν τους αναπνευστήρες των Ευρωπαίων, Αμερικανοί κλέβουν τις μάσκες των Καναδών και των Γερμανών – διότι πάντα υπάρχει ένα μεγαλύτερο ψάρι -, κοκ.
Δεν θα μπορούσα να φανταστώ καλύτερη ευκαιρία για τους Κινέζους να συνειδητοποιήσουν τη δύναμή τους από αυτή την υγειονομική παρτoύζα. Όποιος έχει δοκιμάσει να πετάξει τροφή σε πεινασμένα ζώα –όχι στο χορτάτο κατοικίδιό του-, σίγουρα καταλαβαίνει τι εννοώ. Θέλει μεγάλη αυτοσυγκράτηση για να μην νιώσεις ένα άγριο αίσθημα κυριαρχίας να σε καταλαμβάνει, καθώς τα βλέπεις να σκοτώνονται για το μεγαλύτερο κομμάτι. Κάπως έτσι και οι Κινέζοι αξιωματούχοι θα μειδιούν από ικανοποίηση.
Από κοντά και η Ρωσία. Οι εικόνες ρωσικών στρατιωτικών αεροσκαφών να μεταφέρουν στις ΗΠΑ υγειονομικό εξοπλισμό –σύμφωνα με κάποιους κατασκευασμένο από εταιρία που τελεί υπό αμερικανικές κυρώσεις– είναι χαρακτηριστικές. Όπως και εκείνες ρωσικών μονάδων βιολογικού πολέμου στη νατοϊκή Ιταλία.
Όσο για την άποψη ότι ο περιορισμός της κυκλοφορίας είναι αναποτελεσματικός, οφείλω να διαφωνήσω. Η αποτελεσματικότητα ενός μέτρου, άλλωστε, μετριέται σε συνάρτηση με τον στόχο που έχει τεθεί.
Ποιος σας είπε ότι το ζητούμενο ήταν ποτέ η υγεία των πολιτών; Μα το λένε άλλωστε οι άνθρωποι: “flatten the curve!”. Δηλαδή όσοι είναι να αρρωστήσουν, θα αρρωστήσουν και όσοι είναι να πεθάνουν, θα πεθάνουν.
Επιβάλλεται, όμως, τα θύματα να απλωθούν σε ένα μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, διότι αν έπεφταν μαζεμένα ίσως κάποιοι να ζήταγαν το λόγο που το Εθνικό Σύστημα Υγείας έχει ξεχαρβαλωθεί.
Σε τελική ανάλυση, η δύναμη της εικόνας είναι μεγάλη. Μπορεί οι χιλιάδες αυτόχειρες και οι εκατοντάδες χιλιάδες μετανάστες να έχουν γίνει κομμάτι της “κανονικότητας”, αλλά η εικόνα μαζικών τάφων σε πάρκα ίσως ξύπναγε την κοιμωμένη λαϊκή οργή.
Το πρόβλημα της Κίνας, από την άλλη, στην προσπάθειά της για παγκόσμια ηγεμονία δεν είναι τόσο το γλωσσικό, το οποίο θεωρείται από πολλούς τροχοπέδη. Δυσκολεύομαι αρκετά να θεωρήσω μειονέκτημα την ιδεογραφική γραφή σε μια εποχή που ό,τι γράφουμε, το γράφουμε κυρίως ψηφιακά και διαβάζεται πρώτα και περισσότερο από μηχανές και αργότερα και λιγότερο από ανθρώπους. Άλλωστε, πριν η Μεγάλη Βρετανία γίνει υπερδύναμη, ποιος μιλούσε αγγλικά;
Κανονικά τώρα στην πατρίδα μας θα έπρεπε να κατακλυζόμαστε από φροντιστήρια εκμάθησης της κινεζικής, αλλά ούτε ένας σοβαρός επιχειρηματίας δεν υπάρχει πια σε αυτή τη χώρα να εκμεταλλευτεί την ξενομανία και τον μιμητισμό των κατοίκων της.
Όχι, το πραγματικό πρόβλημα της Κίνας είναι άλλο. Όταν αποκτήσει και επίσημα την παγκόσμια πρωτοκαθεδρία, θα πρέπει να αποφασίσει αν θα κρατήσει το όνομα Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας τρολάροντας τους πάντες –και τον εαυτό της– ή αν θα το αλλάξει σε κάτι πιο φιλελέ, Ηνωμένες Πολιτείες Κίνας για παράδειγμα.
Προσωπικά, ελπίζω στο δεύτερο, αν και μάλλον δε θα ζούμε για να το δούμε. Επειδή έτσι θα δοθεί η ευκαιρία στις ΗΠΑ να κάνουν ρελάνς και –αφού πρώτα φάνε την κινέζικη καπιταλιστική σκόνη- να το ρίξουν στο σοσιαλισμό.
Αν και υποπτεύομαι ποια χώρα θα τινάξει τη μπάνκα της γραφικότητας στον αέρα.
Ενώ ο κόσμος όλος θα έρχεται τούμπα, μετά τα κλασικά έργα “μένουμε Ελλάδα”, “μένουμε Ευρώπη” αλλά και τις νέες παραστάσεις “μένουμε σπίτι” και “μένουμε όρθιοι”, στη χώρα-χελώνα των εξελίξεων θα παίζει ο θίασος “μένουμε καπιταλισμό”.
Τελικά, μένουμε και πολύ μ@λάκες.
παπ.
(Αγαπητέ φίλε, πολύ ωραίο το κειμενό σας. Μια παρατήρηση μόνο: Δεν είναι έκπληξη -ή μη αναμενόμενη- η οικονομική άνοδος και οικονομική επικράτηση της Κίνας. Οι οικονομικές ελίτ της Δύσης δημιούργησαν το “θαύμα¨της Κίνας, στην προσπάθειά τους να ικανοποιήσουν την απληστία τους. Οι χώρες της Δύσης έφτιαξαν ένα τέρας, την Κίνα, και τώρα αυτό το τέρας στρέφεται εναντίον τους. Όπως έγινε με τους δεινόσαυρους στο Jurrasic Park. Δείτε το εξαιρετικό ντοκιμαντέρ “American Factory”. Θα τα δείτε όλα εκεί. Και είναι μια πραγματική ιστορία. Να είστε καλά. Την αγάπη μου. Και να γράφετε. Χρόνια πολλά.)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου