Βίνιανη. Η «Κυβέρνηση του βουνού» της ελεύθερης Ελλάδας 10 ΜΑΡΤΗ 1944

 

Βίνιανη, το σύμβουλο της σύγχρονης Ελληνικής μας Ιστορίας, που ο διακαής πόθος του λαού, για ανεξαρτησία και ελευθερία, πήρε εδώ σάρκα και οστά, μες τη φωτιά του...

2ου Π. Πολέμου, στις 10 Μαρτίου του 1944.
Το πρώτο χωριό της Ευρώπης, που θεμελίωσε τις βάσεις μιας οργανωμένης κοινωνίας, κάτω από το κατοχικό άξονα. Εδώ στην ελεύθερη Ελλάδα, ιδρύθηκε η Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης (Π.Ε.Ε.Α), ο πρόδρομος μιας ανεξάρτητης κυβέρνησης από ξένους προστάτες, για τα δίκαια του λαού που τόσο είχε ανάγκη.
Το Ιστορικό σχολείο του χωριού, που σήμερα λειτουργεί ως Μουσείο Εθνικής Αντίστασης, φιλοξένησε το όραμα μιας νέας αρχής, μιας κοινωνίας πρωτόγνωρης για την εποχή εκείνη αλλά και της σημερινής. Ο Ε.Λ.Α.Σ. (Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός) εγγυητής, με πρωτοκαπετάνιο τον Άρη Βελουχιώτη, απελευθέρωνε την Ελληνική Ύπαιθρο και αέρας ελευθερίας έπνεε στα Ελληνικά βουνά.
Κάθε χρόνο Μάϊο μήνα, γίνονται γιορταστικές εκδηλώσεις απο τον δήμο Βίνιανης προς τιμή του Ιστορικού γεγονότος. Την Άνοιξη που η Βίνιανη ομορφαίνει πιότερο, μπορείτε να θαυμάσετε παράλληλα την αρχοντιά της, τα αρχοντικά της που φιλοξένησαν τους πρωταγωνιστές της, εκεί, κόντρα στο χρόνο.

Λίγοι μένουν πια στο χωριό μετά τον καταστροφικό σεισμό της 6ης Φεβρουαρίου 1966 που συγκλόνισε την Ευρυτανία, οι οποίοι εγκαταστάθηκαν στο νέο τους χωριό, Ν. Α. στα Λιβάδια Βίνιανης.

Η Κυβέρνηση του Βουνού…
 

Φωτογραφία του Σπύρου Μελετζή με την «Κυβέρνηση του Βουνού» της Ελεύθερης Ελλάδας (Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης) και τον μητροπολίτη Κοζάνης Ιωακείμ μετά τον ανασχηματισμό της κυβέρνησης σε ευρύτερη πολιτική βάση στις 18 του Απρίλη 1944. Διακρίνονται από αριστερά: Κώστας Γαβριηλίδης (Γραμματέας Γεωργίας), Σταμάτης Χατζήμπεης (Γραμματέας Εθνικής Οικονομίας), Άγγελος Αγγελόπουλος (Γραμματέας Οικονομικών), Μανώλης Μάντακας (Γραμματέας Στρατιωτικών), Γιώργος Σιάντος (Γραμματέας Εσωτερικών), Πέτρος Κόκκαλης (Γραμματέας Κοινωνικής Πρόνοιας), Αλέξανδρος Σβώλος (Πρόεδρος και Γραμματέας Εξωτερικών, Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων και Λαϊκής Διαφώτισης), μητροπολίτης Ιωακείμ Κοζάνης, Ευριπίδης Μπακιρτζής (Αντιπρόεδρος και Γραμματέας Επισιτισμού), Ηλίας Τσιριμώκος (Γραμματέας Δικαιοσύνης) και Νίκος Ασκούτσης (Γραμματέας Συγκοινωνίας).

Η Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ),η «Κυβέρνηση του Βουνού» της Ελεύθερης Ελλάδας, ιδρύθηκε με πρωτοβουλία του ΕΑΜ στη Βίνιανη της Ευρυτανίας στις 10 Μαρτίου του 1944 και αυτοδιαλύθηκε λίγο πριν από την απελευθέρωση, στις 9 Οκτωβρίου 1944. Στο διάστημα αυτό εκδόθηκαν 27 «Δελτία πράξεων και Αποφάσεων», που αποτελούσαν την Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της ΠΕΕΑ και περιλάμβαναν: 79 αποφάσεις, 64 πράξεις, 4 ψηφίσματα του Εθνικού Συμβουλίου, που ήταν η «Βουλή» της ΠΕΕΑ, 2 πρωτόκολλα ορκωμοσίας, που όλα μαζί δίνουν την πλήρη εικόνα της άσκησης της λαϊκής εξουσίας (νομοθετικής, εκτελεστικής και δικαστικής).

Αρχικά τις πρώτες 45 ημέρες, η σύνθεση της ΠΕΕΑ ήταν πενταμελής: Πρόεδρος (Πρωθυπουργός) και προσωρινά Γραμματέας (υπουργός) Εξωτερικών, ο στρατηγός Ευριπίδης Μπακιρτζής, Γραμματέας Στρατιωτικών (και προσωρινός Συγκοινωνίας), ο στρατηγός Μανώλης Μάντακας, Γραμματέας Εσωτερικών (και προσωρινός Επισιτισμού), ο Γιώργος Σιάντος, Γραμματέας Δικαιοσύνης (και προσωρινά Οικονομικών, Παιδείας, Θρησκευμάτων και Κοινωνικής Πρόνοιας),ο Ηλίας Τσιριμώκος και Γραμματέας Γεωργίας (και προσωρινά Εθνικής Οικονομίας), ο Κώστας Γαβριηλίδης.

Στις 10 Απριλίου, η ΠΕΕΑ ανασχηματίζεται και διευρύνεται. Η νέα σύνθεσή της, που έμεινε ως το τέλος: Αλέξανδρος Σβώλος, πρόεδρος, Ευριπίδης Μπακιρτζής, αντιπρόεδρος και Γραμματέας Επισιτισμού, Ηλίας Τσιριμώκος, Γραμματέας Δικαιοσύνης, Γιώργος Σιαντος, Γραμματέας Εσωτερικών, Εμμανουήλ Μάντακας, Γραμματέας Στρατιωτικών, Νικόλαος Ασκουτσής, Γραμματέας Συγκοινωνίας, Άγγελος Αγγελόπουλος, Γραμματέας Οικονομικών, Πέτρος Κόκκαλης, Γραμματέας Κοινωνικής Πρόνοιας, Κώστας Γαβριηλίδης, Γραμματέας Γεωργίας, Σταμάτης Χατζήμπεης, Γραμματέας Εθνικής Οικονομίας.

Τα μέλη της ΠΕΕΑ έδωσαν τον παρακάτω όρκο: «Ορκίζομαι ότι θα εκτελέσω πιστά τα καθήκοντά μου σαν μέλος της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης, έχοντας σαν γνώμονα το συμφέρον της πατρίδας μου και του ελληνικού λαού, ότι θα αγωνιστώ με αυτοθυσία για την απελευθέρωση της χώρας μου από το ζυγό των κατακτητών, ότι θα υπερασπίζω παντού και πάντοτε τις λαϊκές ελευθερίες και θα είμαι παραστάτης και οδηγός του λαού στον αγώνα για τη λευτεριά του και τα κυριαρχικά του δικαιώματα».

Η ΠΕΕΑ προκήρυξε εκλογές, στις 23 Απριλίου 1944 σ’ όλη την Ελλάδα, ελεύθερη και κατεχόμενη, για την ανάδειξη των εκλεκτόρων, που ψήφισαν στις 30 Απριλίου το Εθνικό Συμβούλιο, δηλαδή τη Βουλή της Κυβέρνησης του Βουνού. Στις εκλογές πήραν μέρος όλοι οι Έλληνες πολίτες, άνδρες και για πρώτη φορά γυναίκες , καθώς και οι νέοι πάνω από 18 ετών. Έτσι αναδείχθηκαν οι 202 Εθνοσύμβουλοι.

Το Εθνικό Συμβούλιο συνήλθε στις Κορυσχάδες , από τις 14 έως 27 του Μάη του 1944. Συνεδρίαζε στις αίθουσες του Δημοτικού Σχολείου, που διασκευάστηκε κατάλληλα και διακοσμήθηκε με τοιχογραφίες για να εκπληρώσει το σημαντικό σκοπό του Συμβουλίου. Στις Κορυσχάδες του 1944, που ήταν ότι η Επίδαυρος του 1821, το Εθνικό Συμβούλιο με πρόεδρο το στρατηγό Νεόκοσμο Γρηγοριάδη και γραμματέα τον Κώστα Καραγεώργη, με την παρουσία μεγάλων προσωπικοτήτων του αγώνα και της πολιτικής, συζητήθηκαν δημοκρατικά όλα τα ζητήματα της Ελεύθερης Ελλάδας και η πορεία προς την τελική απελευθέρωσης. Με το μνημειώδες ψήφισμα που εκδόθηκε στο τέλος των εργασιών, κατοχυρώνονταν οι λαϊκές κατακτήσεις, διατυπώνονταν οι αρχές και τα ιδανικά του εθνικού αγώνα, για την αυτοδιοίκηση και τη λαϊκή δικαιοσύνη, οι θεμελιώδεις θεσμοί του βίου του Ελληνικού λαού. Καθόριζε ότι όλες οι εξουσίες πηγάζουν από το λαό και ασκούνται από το λαό.

Οι Εθνοσύμβουλοι που εξελέγησαν και συμμετείχαν στο Συμβούλιο των Κορυσχάδων, ήταν:

ΑΤΤΙΚΟΒΟΙΩΤΙΑΣ: Αθηνών: Σβώλος Αλ., Αγγελόπουλος ʼγγ., Σαρηγιάννης Πτολ., Γεωργαλάς Γ., Κόκκαλης Πέτρος, Ζεύγος Γ., Χατζής Θ., Μαργώλης Δ., Κανελλόπουλος Σ., Βλαντάς Δ., Δσποτόπουλος Κ., Σωτηρίου Κ., Καρβούνης Ν., Νισυρίου Καίτη, Καλομοίρης Γ., Στρατής Δ., Παπαπολίτης Σ., Μηλιάδης Γ., Βλαχούλης Σ., Σβώλου Μαρία, Αττικής: Ράμμος Ορέστης, Πειραιώς : Μάντακας Εμμ., Ρούσος Π., Χατζηβασιλείου Χρύσα, Σημίτης Γ., Παπαγιάννης Κ., Κουτσογιάννης Αν., Μπαρτζής Αλ., Χατζήμπεης Σ., Θηβών: Μόσχος Γ., Σαράτσης Σ., Σταμάτης Γ., Μεγάρων: Πέππας Σ., Λειβαδιάς: Πρωτούλας Λ., Σαλαμίνας: Πάλλας Δημήτριος.

ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ: Αγρινίου-Τριχωνίδας: Ακρίδας Αναστ., Καζαζής Κ., Κακογιάννης Θ., Πετρίδης Τάσος, Βάλτου: Καρασεβδάς Π., Σαρταούρας Κων., Δομοκού: Βελουχιώτης Άρης, Λοκρίδας: Θανασέκος Γ., Δωρίδος: Κουτσάγγελου Βασ., Ευρυτανίας: Θεοδωρόπουλος Αργ., Θέρμου: Γαλανόπουλος Δημ., Μεσσολογγίου: Μακρυκώστας Κ., Τσέκος Γιάννης, Ναυπακτίας: Μασμανίδης Σ., Ξηρομέρου: Τσέλιος Βασ. (Γεροδήμος). Παρνασίδος: Ψαρρός Ηλίας. Λαμίας-Φθιώτιδος: Τσιριμώκος Ηλ., Μανιάτης Ηλ., Φίτσιος Τάκης, Τσιριμώκος. Ευρυτανία: Αργύρης Θεοδωρόπουλος .

ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ: Λαρίσης: Γυφτοδήμος Κ. (Καραγιώργης), Σταφυλάρας Α., Φιλιππίδου Φωτεινή, Κατσαρός Αθ., Ψιάρης Δημ. Αλμυρού: Ματίκας Κ. Βόλου: Ιωαννίδης Γ., Πορφυρογένης Μιλτ., Παπακώστας Μιλτ., Κοντοράτος Γ., Αποστολίδης Βασ., Σφέτζος Αν. Πηλίου: Κουφοδήμος Η. (Πηλιορείτης). Αγιάς: Καλέργης Λεων. Ελασσόνος: Δαδαλιάνης Β. Καρδίτσας: Σιάντος Γ., Καραγιάννης Γ., Αλεξανδρής Σολ., Παπαδόπουλος Αθ. Καλαμπάκας: Κούτσης Σ. Τρικάλων: Σαράφης Στέφανος, Δεληγιάννης Δημ., Παπαζαχαρίας Ζ., Κόκκινος Βασ. Τυρνάβου: Δογάνης Γ. Φαρσάλων: Παπαθανασίου Γ.

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ: Θεσσαλονίκης: Δηλεαβέρης Κ., Κωνσταντινίδης Ι., Μπακιρτζής Ευριπ., Στρίγκος Λεων., Βαφειάδης Μάρκος, Καραμαούνας Λ., Μπαλάσκας Δημ., Μαραγκός Δ., Παπαδημητρίου Ρ., Σινάκος Μ., Σταματίου Μιχ., Λώλος Κ. Καβάλας: Παρτσαλίδης Μ. Καστοριάς: Δήμου Χρ., Καραμιτζής Μ., Τσιτσίνας Διαμ. Κοζάνης: Θεοδοσιάδης Σ., Παπαδόπουλος Φιλ., Πανταζόπουλος Κων. Κιλκίς: Γαβριηλίδης Κ. Πολυγύρου: Καρακούσης Πέτρος. Σερβίων: Μητροπολίτης Ιωακείμ, Σερρών: Μενύχτας Διον.. Φλωρίνης: Τζίμας Α., Σίμος Α., Αρναίας: Μάρκου Α. Bαΐου: Καρούτας Αθ. Γρεβενών: Ηλιάδης Θεμ., Εδέσσης: Γρηγοριάδης Νεόκοσμος., Γρηγοριάδης Σόλων, Κόστος Κ., Κοτανίδης Ξ., Τουρτούρης Χ. Κατερίνης: Λεβίδης Ιω. Βεροίας: Ιωσηφίδης Ι. Καρατζόβας: Κοντόπουλος Κ. Λαγκαδά: Χρυσάφης Χ.

ΗΠΕΙΡΟΥ: Άρτας: Γκεσούλης Σ., Κοντοχρήστος Χ., Κολιάτσης Ελ. Ιωαννίνων: Λούλης Αλκ., Παπαβρανούσης Λ., Κολοβός Κ. Φιλιατών: Θεολόγης Δ. Πρεβέζης: Μπουραζάνης Κ. Ζαγορίου: Τσιάντης Ν. Καλαμάτα: Ζίπας Περ. Καστανοχωρίου: Κοτζιάς Δημ. Πωγωνίου: Τζιτζιάνης Παν. Κονίτσης: Σακελλαρίδης Βασ. Φιλιπιάδος: Παπαδήμας Β. Νικοπόλεως: Ντούσιος Π.

ΠΕΛΟΠΟΝΗΣΣΟΥ: Πύργου Ηλείας: Μητροπολίτης Αντώνιος, Πετραλιάς Σ. Αργυράκης Γ. Σπετσών: Παπαγεωργίου Δ. Ολυμπίας: Φωτόπουλος. Ύδρας: Γεωργοπαπαδάκος Α. Καλαμών: Κοροντζής Γ., Δημητρακόπουλος Ε., Δάλας Γ., Μαυροειδή Μάχη, Αμαλιάδος: Αργυρόπουλος Π., Αποστολόπουλος Κ. Τροιζηνίας: Κωστενέλος Γ. Κορινθίας: Γρηγορόπουλος Ν. Γορτυνίας: Γαλανόπουλος Τ. Κυνουρίας : Μάστορης Νικόλ. Γυθείου: Γιαννακούρος Βασίλειος. Οιτύλου: Σαραντάκος Γ. Μεγαπόλεως: Σιμόπουλος Παν. Μαντινείας: Παπαδάκης Τιμ. Τριπόλεως: Μυίγας Γρ., Αργυρόπουλος Ιάσ. Φιλιατρών: Σταθόπουλος Κ., Ανάργυρος Ηλίας. Καλαβρύτων: Μίχος Δ. Πατρών: Λαλ. Ρούσος, Μανούσος Ανδρ., Κανελλάτος Γ., Κωνσταντίνου Θρ., Πρεβεζάνος Γιαν. Αιγίου: Σχίζας Δημ., Τρουπής Δημ. Αιγιαλείας: Γιαννόπουλος Τ. Λακεδαιμονίας: Πετροπουλάκης Πιέρρ. Επιδ. Λιμηράς: Μακρής Απ., Παυλίας: Κανελλόπουλος Βασ. Μεσσήνης: Βουρνάς Γιάννης. Τριφυλλίας: Παπαδόπουλος Παν.

ΝΗΣΙΩΝ: Χαλκίδος: Καρλατύρας Β., Καλαμπαλίκης Ι. Ιστιαίας: Σούρας Γ. Καρυστίας: Νιάσκος Μ. Λευκάδος: Παπαστάθης Κ. (ιερέας), Κρήτης: Ασκούτσης Ν., Ζάχος Σ..

 

ΒΙΝΙΑΝΗ ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ – Εδώ «γεννήθηκε» η Κυβέρνηση του Βουνού

 

Αναπαράσταση της αίθουσας συνεδριάσεων της ΠΕΕΑ, μέσα στο μουσείο
«Σ’ αυτό  το σπίτι ήταν το τυπογραφείο του ΕΛΑΣ… Σ’ εκείνο με τη μισογκρεμισμένη στέγη έμενε ο Σβώλος. Κι εδώ ο Σιάντος…». «Στο δίπατο, ήταν που συναντήθηκε ο Βελουχιώτης με τον Ζέρβα και τους Αγγλους για την ανατίναξη στον Γοργοπόταμο… Το σπίτι εκεί πέρα, ήταν για τους Ρώσους στρατιώτες. Τους βλέπαμε, μικρά παιδιά εμείς, να πλένονται μισόγυμνοι μες στο καταχείμωνο και παγώναμε…» Βίνιανη Ευρυτανίας.

Εδώ που, στις 10 Μάρτη του 1944, συγκροτήθηκε η Πολιτική Επιτροπή Πολιτικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ), η «Κυβέρνηση του Βουνού».

Τούτη τη φορά, η Ιστορία δε γεμίζει μερικές σελίδες ενός βιβλίου με αράδες από μελάνι.
Ξετυλίγεται στα λιθόστρωτα μονοπάτια του χωριού, στο κατώφλι των σπιτιών, στα δωμάτια που κρύβουν οι χοντροί τοίχοι, έξω από το παλιό καφενείο. Στα δρομάκια όπου, ανάμεσα στις τσουκνίδες και στα αγριόχορτα που ανταμώνει σήμερα όποιος τα περπατήσει, τα ίχνη των ΕΛΑΣιτών μοιάζουν να μην έχουν σβήσει. Εκεί όπου, αν ο οδοιπόρος κλείσει τα μάτια, δεν είναι δύσκολο να αντικρίσει τις αντάρτισσες να πλένουν στη ρεματιά. Οπως και να αφουγκραστεί τις κουβέντες που έστηναν οι χωριανοί με τα στελέχη της ΠΕΕΑ για την πορεία του αγώνα, αλλά και τα καθημερινά προβλήματα.

Ενα ολόκληρο χωριό αφηγείται πως, την ώρα που ο ελληνικός λαός πολεμούσε τον κατακτητή, μέσα στην πείνα και τις κακουχίες, ανταμώνοντας καθημερινά το θάνατο, την ίδια εκείνη ώρα, πάσχιζε να θεμελιώσει την ανοικοδόμηση μιας χώρας μισοκατεστραμμένης. Να διδάξει γράμματα στα ξυπόλυτα παιδιά του, να διασώσει τον πολιτισμό του, να φτιάξει θεσμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ώστε να διοικεί τον τόπο του. Να εδραιώσει τη δικαιοσύνη και τη δημοκρατία, να εδραιώσει τη λαϊκή εξουσία…

Προπύργιο της Νέας Ελλάδας
via "ergasiakadikaiomata"