Το Αιγαίο με τα μάτια των απέναντι

του Δημήτρη Μηλάκα

Σε μια περίοδο που Ελλάδα και Τουρκία έχουν πειθαναγκαστεί από υπέρτερες δυνάμεις και (διαφορετικές) ανάγκες να μπουν σε μια διαδικασία διευθετήσεων των χρόνιων διαφορών τους, οι απαιτούμενοι συμβιβασμοί για την πρόοδο του εγχειρήματος φέρνουν στην επιφάνεια ακραίες απόψεις και επιδιώξεις οι οποίες θέτουν όρια στις κινήσεις των κυβερνήσεων (και) των δύο χωρών.
Στην Ελλάδα οι οπαδοί του «ρεαλισμού» σκόπιμα τσουβαλιάζουν τις «ακραίες» απόψεις (ελληνικές και τουρκικές) προκειμένου να υπονομεύσουν την αξιοπιστία των επιχειρημάτων και να αναδείξουν την ανάγκη συμβιβασμών ώστε να υπάρξει μια νέα συμφωνία που (εκ των πραγμάτων θα αναθεωρεί τις υφιστάμενες, κατά κύριο λόγο τη Συνθήκη της Λωζάννης) θα δημιουργήσει τη νέα κατάσταση στην περιοχή.
Οι εν λόγω εγχώριοι «ρεαλιστές» ωστόσο λησμονούν ηθελημένα δύο σημαντικές παραμέτρους:

• Δεν είναι η Ελλάδα αυτή που επιδιώκει την αναθεώρηση της κατάστασης στην ελληνοτουρκική μεθόριο.
• Δεν είναι ελληνική «ανάγκη» η δημιουργία ενός νέου «ειρηνικού» και «τακτοποιημένου» περιβάλλοντος στο Αιγαίο και τη νοτιοανατολική Μεσόγειο.

Η εύρυθμη λειτουργία…
Η αμερικανική τάξη στην ευρύτερη περιοχή της νοτιοανατολικής Μεσογείου μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο προϋπέθετε τη διαρκή ρύθμιση της ισορροπίας στις ελληνοτουρκικές σχέσεις προκειμένου να εξασφαλιστεί η εύρυθμη λειτουργία του ΝΑΤΟ. Στη μακρά περίοδο της «περίπλοκης συμμαχίας» μεταξύ Ελλάδας – Τουρκίας – ΗΠΑ, ειδικά από τη δεκαετία του ’50 που οι δυο γειτονικές χώρες εντάχθηκαν στο ΝΑΤΟ, η Ουάσιγκτον εποπτεύει για να αποσοβεί πιθανές εμπλοκές και διαιτητεύει κάθε φορά που ξεσπά μια κρίση στην ελληνοτουρκική θαλάσσια μεθόριο έτσι ώστε να μην υπονομευτούν οι επιχειρησιακές δυνατότητες της συμμαχίας.
Οι αμερικανικές ευθείες ή «υπόγειες» διαιτητικές παρεμβάσεις όχι μόνο έχουν διαμορφώσει τη σημερινή κατάσταση στο Αιγαίο αλλά έχουν δημιουργήσει και τα περιθώρια αναθεώρησης αυτής της κατάστασης σε βάρος των ελληνικών θέσεων, όπως αυτές αποτυπώθηκαν στη βασική διεθνή Συνθήκη (Λωζάννης) που ορίζει το status στην περιοχή.
Πρώτα, το 1976 με το ωκεανογραφικό «Χόρα» και το 1987 με την έξοδο του «Σισμίκ» στο Αιγαίο η Τουρκία επέβαλε / εξασφάλισε τη συμφωνία των ελληνικών κυβερνήσεων να μην πραγματοποιούνται έρευνες ή εκμετάλλευση στο Αιγαίο πέρα από τα 6 μίλια από τις ακτές της ηπειρωτικής χώρας ή των νησιών. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να ερευνήσει ή να εκμεταλλευτεί τίποτε πέρα από τα 6 μίλια από τις ακτές του Σουνίου ή της Ρόδου, όπου παρεμπιπτόντως έφτασε το καλοκαίρι του 2020 το τουρκικό ερευνητικό «Ορούτς Ρέις»…
Με την Κρίση των Ιμίων το 1996, η οποία διπλωματικά τακτοποιήθηκε έναν χρόνο αργότερα με τη Συμφωνία της Μαδρίτης (Σημίτης – Ντεμιρέλ) υπό την αιγίδα της Αμερικανίδας υπουργού Εξωτερικών Μαντλίν Ολμπράιτ, η Άγκυρα εξασφάλισε εγγράφως από την Αθήνα ότι έχει ζωτικά συμφέροντα στο Αιγαίο, τα οποία μάλιστα θα πρέπει να συζητηθούν μεταξύ των δύο χωρών. Πρόκειται για κομβική νίκη της τουρκικής διπλωματίας, καθώς έκτοτε η Ελλάδα βρίσκεται σε έναν διάλογο (55 και βάλε γύροι συνομιλιών) για το σε ποιον ανήκουν τα Ίμια και εκατοντάδες άλλα νησιά, βράχοι και βραχονησίδες…
Αυτό υπενθυμίζει, με ανάρτησή του, στον Ερντογάν αλλά και την Αθήνα ο πατέρας του δόγματος της «Γαλάζιας πατρίδας» Τζεμ Γκιουρντενίζ με αφορμή πρόσφατη δήλωση του ΥΠΕΘΑ Νίκου Δένδια σε συνέντευξη για το καθεστώς νησιών του Αιγαίου.
Είναι ωφέλιμο να δούμε την εκτενή ανάρτηση του Γκιουρντενίζ καθώς συνοψίζει τις τουρκικές θέσεις και περιγράφει το σημείο στο οποίο (μπορούμε βάσιμα να υποθέσουμε ότι) βρίσκονται οι μυστικές ελληνοτουρκικές συνομιλίες μεταξύ αξιωματούχων και εμπειρογνωμόνων των δύο χωρών.

Η «Γαλάζια πατρίδα»
«Ο υπουργός Άμυνας της Ελλάδας Νίκος Δένδιας», γράφει ο Γκιουρντενίζ, σε εκπομπή που μεταδόθηκε στις 22 Φεβρουαρίου δήλωσε ότι «στο Αιγαίο, πέρα από το όριο των 3 μιλίων από τις τουρκικές ακτές, όλα είναι ελληνικά». Όπως γίνεται αντιληπτό, δεν αναφερόταν μόνο στα νησιά, τις βραχονησίδες και τους βράχους, αλλά και στην υφαλοκρηπίδα και την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη.
«Φυσικά, περιμέναμε από το ΥΠΕΞ μας να προβεί άμεσα σε κάποια επίσημη δήλωση. Ωστόσο, παρά τις ημέρες που έχουν περάσει, δεν έγινε καμία δήλωση. Επιτρέψτε μου να κάνω μια δήλωση κάνοντας χρήση του δικαιώματός μου ως πολίτης:
Θα ήταν σκόπιμο για τον Δένδια να λάβει πληροφορίες από τον πρώην Π/Θ Σημίτη αναφορικά με τα νησιά, τους βράχους και τις βραχονησίδες (EGAYDAAK), που είναι παρόμοια με τα Ίμια (Kardak), και για τα οποία δεν έχει μεταβιβαστεί κυριαρχία στην Ελλάδα μέσω Συνθηκών.
Ο Σημίτης στα απομνημονεύματά του αποκαλούσε αυτά τα νησιά, βραχονησίδες και βράχους “Γκρίζες ζώνες”. Μάλιστα είχε προχωρήσει ακόμη περισσότερο και είχε παραδεχτεί ότι το θέμα αυτό είχε τεθεί και συζητηθεί κατά τη διάρκεια των διερευνητικών συνομιλιών με την Τουρκία, παρόλο που υποτίθεται ότι θα παρέμενε εμπιστευτικό. (…)
Εν ολίγοις, η μεταβίβαση της κυριαρχίας δεν γίνεται με γενικές διατάξεις αποποίησης. Καθορίζεται ονομαστικά. Ως εκ τούτου, το ζήτημα των EGAYDAAK είναι κάτι πολύ μεγαλύτερο από μια στιγμιαία ερμηνεία του Δένδια. Η Τουρκία δεν έχει εγκαταλείψει νομικά την κυριαρχία αυτών των οντοτήτων.
Σήμερα, αυτό αποτελεί και το σημαντικότερο ζήτημα στην ελληνοτουρκική διαμάχη. Δεν μπορεί να υπάρξει οριοθέτηση της θαλάσσιας δικαιοδοσίας χωρίς την επίλυση αυτού του προβλήματος.
Επιπλέον, όσο η Ελλάδα δεν εγκαταλείπει τον εθισμό της στον σκανδαλώδη Xάρτη της Σεβίλλης, ο οποίος καθιστά το Αιγαίο μια ελληνική λίμνη, θα συνεχίζεται η αλαζονεία τύπων σαν τον Δένδια, οι οποίοι έχουν πίσω τους τον Δυτικό κόσμο, και το υπουργείο Εξωτερικών μας θα συνεχίζει να σιωπά υπό την πίεση ΝΑΤΟ / ΗΠΑ / Ε.Ε.».

ΥΓ.: Θα είχε ενδιαφέρον να μας πούνε από την κυβέρνηση και το ελληνικό ΥΠΕΞ τι ακριβώς συζητούν στις «διερευνητικές» συνομιλίες ; Σε ποιον ανήκουν, μήπως, τα Ίμια και εκατοντάδες παρεμφερείς νησίδες; Ή μήπως το αν η Ελλάδα έχει δικαίωμα να εξασφαλίσει την άμυνα των νησιών της;

Πηγή: topontiki.gr