Νίκησε η τέχνη

Ζήτω η Αργεντινή και ο Μέσι. Νίκησε έναν ακόμα αποικιοκράτη. Βλέπουμε σε έναν αγώνα περισσότερα από όσα οι παίκτες; Αυτό δεν κάνει η τέχνη;

Θέμης Τζήμας

Δεν μπορούμε να προσθέσουμε τίποτα περισσότερο από όσα έχει γράψει ο Εδουάρδο Γκαλεάνο για το ποδόσφαιρο, όταν γράφει για το τολμηρό αγρίμι «που ορμά στην απαγορευμένη περιπέτεια της ελευθερίας».
Τις προάλλες ήμουν με μια παρέα, όπου προσπαθούσαν να μου «εξηγήσουν» ότι το ποδόσφαιρο είναι λούμπεν, βρώμικο, εν τέλει το κλώτσημα μιας μπάλας. Λόγω της δυσανεξίας μου στην ανοησία (άνθρωποι κατά τα λοιπά πολύ έξυπνοι μπορούν, όταν γίνονται ελιτιστές, να λένε ανοησίες) δεν είχα άλλο δρόμο από το να μαλώσω και πάλι μέχρι ενός σημείου. Είναι σα να προσπαθείς να εξηγήσεις σε κάποιον ανέραστο γιατί ο έρωτας παρότι μπορεί να πονέσει, να σου βγάλει έναν κακό εαυτό, να σε απογοητεύσει είναι μοναδικός.

Το ποδόσφαιρο έχει πολλή βρωμιά. Ο καπιταλισμός, οι μαφιόζοι, οι ολιγάρχες κάνουν ό, τι μπορούν για να το κάνουν από παιχνίδι, άθλημα και από άθλημα, προϊόν. Και το χειρότερο: το έχουν εν πολλοίς καταφέρει. Όπως ακριβώς έχει πετύχει ο καπιταλισμός να διαφθείρει τον έρωτα, την τέχνη, και ό,τι άλλο πιάνει στα χέρια του, δηλαδή τα πάντα. Στην Ελλάδα τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα, όπως όλοι ξέρουμε.

Σκίτσο του Mahmoud Rifai από την Ιορδανία

Και όμως: τίποτα από όλα αυτά δεν μπορεί να μας στερήσει την ταχυπαλμία, την ταύτιση, τη συγκίνηση, το δόσιμο που μας προκαλεί αυτό το παιχνίδι. Όχι άθλημα, όχι προϊόν, αλλά παιχνίδι. Γιατί η διαδικασία του οργανωμένου παιχνιδιού είναι ό,τι πιο ανθρώπινο έχουμε. Είναι μια δημιουργική και όχι καταστροφική έμπρακτη υπέρβαση του βιολογισμού: κινδυνεύουμε να χτυπήσουμε και κουραζόμαστε, χωρίς καμία βιολογική ανάγκη να το επιβάλλει. Αντιθέτως, η βιολογία μας αποτρέπει. Αλλά μέσα από αυτήν την εκούσια δοκιμασία, 22 άνθρωποι παράγουν μοναδικές χορογραφίες ή όπως έλεγε ο Σοστακόβιτς, δημιουργούν «το μπαλέτο των μαζών». Και έτσι, τεντώνοντας τις δυνατότητές τους στο έπακρον, μας δίνουν μια εικόνα για το πώς μπορεί να είναι η πραγματικότητα, όταν ξεπερνάμε τις βιολογικές επιταγές και ένστικτα, χωρίς όμως να πολεμάμε.
Και επειδή μερικοί θα μιλήσουν για τις αμοιβές των επαγγελματιών, ας περάσουν από ένα οποιοδήποτε παιδικό πρωτάθλημα για να δουν το πάθος των νεαρών ποδοσφαιριστών και των γονιών τους, που κάθε Κυριακή βιώνουν έναν τελικό Μουντιάλ.

Μέσα σε αυτό το ανθρώπινο σύμπαν, ο Λιονέλ Μέσι έπρεπε να πάρει ένα Παγκόσμιο Κύπελλο. Όχι, δεν είναι ο Μαραντόνα από πολιτικής απόψεως. Και ναι: ποδοσφαιρικά μεγάλωσε στην Ισπανία, περισσότερο από όσο στην Αργεντινή. Αλλά ο Λιονέλ Μέσι είναι το αποκορύφωμα του μυαλού, στην υπηρεσία του οποίου μπαίνει η αθλητικότητα και η πολλή, ατελείωτη δουλειά και αφοσίωση. Αν δε, μια ταινία για τη ζωή ενός ποδοσφαιριστή εξελισσόταν όπως αυτή του Μέσι θα λέγαμε ότι είναι πολύ καλή για να είναι αληθινή. Και όμως: σε αυτό το τόσο βρώμικο Μουντιάλ, το ποδόσφαιρο-παιχνίδι θριάμβευσε, μέσα από τη νίκη του Μέσι και της Αργεντινής.

Και για εμάς που δεν μπορούμε να δούμε τίποτα ως μη πολιτικό: η Αργεντινή νίκησε έναν ακόμα αποικιοκράτη. Θα μου πείτε ότι βλέπουμε σε έναν αγώνα ποδοσφαίρου πολύ περισσότερα από όσα βλέπουν οι ποδοσφαιριστές. Ναι, αλλά αυτό δεν κάνει η τέχνη; Γίνεται δική μας διότι δεν ανήκει στους δημιουργούς της, αλλά σε όλους εμάς που τη νιώθουμε, με το δικό μας τρόπο, βλέποντας πολύ περισσότερα από όσα οι ίδιοι οι καλλιτέχνες είχαν κατά νου.
Ζήτω η Αργεντινή, Ζήτω ο Μέσι.

kosmodromio.gr

ΥΓ του blog: ...... " ...δεν έχει λογική το ποδόσφαιρο. Άλογο, παράλογο κι αναρχικό ήταν είναι και θα είναι πάντα το ποδόσφαιρο. Δίνει στα πόδια νόημα και δυνατότητες για τέχνη μοναδικές, απαξιώνοντας τα χέρια. Μαγκιά στη φύση είναι σου λέω το ποδόσφαιρο και σαν μαγκιά δεν πήγε ποτέ με την ισχύ και την εξουσία. Μαγκιά, άνομη, παράνομη και παραβατική πάντα της, μέτρημα του αδύνατου κι όχι του εφικτού ορντινάντσα. Μαγκιά που εκφράζει περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη ανθρώπινη δραστηριότητα το στερεότυπο Δαβίδ-Γολιάθ και το υμνεί. Αυτό είναι το ποδόσφαιρο κι ψυχή του. Επινόηση της στιγμής απρόσμενη, αντάριασμα της ψυχής απροσδόκητο και κώδικάς τιμής δικός του κι απαράβατος. Έτσι ήταν πάντα κι έτσι παραμένει. Μόνο που τώρα στις μέρες μας το καταλαβαίνουν όλο και λιγότεροι κι οι μυημένοι. Αυτή την μαγκιά της ψυχής που ‘χει θέλουν να του πάρουν και να τη μεταλλάξουν οι φραγκάτοι. Η ψυχή όμως δεν υποτάσσεται δεν φυλακίζεται και δεν νικιέται εις τους αιώνες των αιώνων..." από το σημέιωμα "Σχεδόν πενήντα χρόνια" του φίλου και συνεργάτη StaMiKous 20/4/2008  (ΕΔΩ)