Η μεγαλύτερη και η χειρότερη μεταβολή, ως μη αντιστρεπτή και ως έχουσα μόνιμες αρνητικές συνέπειες, που υφίσταται η χώρα τα τελευταία χρόνια, είναι αυτή της ερημοποίησης και της καταστροφής της ελληνικής υπαίθρου.
Γιαννης Μυλόπουλος
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη, με πρόσχημα την «πράσινη» μετάβαση, ακολουθεί μια ιδιότυπη αντιπεριβαλλοντική, αντιαναπτυξιακή και αντικοινωνική πολιτική ενός «πράσινου» ολιγοπωλιακού καπιταλισμού.
Που έχει ως κύριο χαρακτηριστικό την ιδιωτικοποίηση δημόσιας γης και ευαίσθητων, μέχρι χτες προστατευόμενων από την ΕΕ, οικοσυστημάτων και την εκχώρησή τους σε μια ολιγαρχία μετρημένων στα δάχτυλα μεγάλων τεχνικών εταιρειών. Οι οποίες εγκαθιστούν άμετρα, χωρίς σχέδιο και χωρίς φραγμούς ανεμογεννήτριες σε βουνοκορφές και σε καμένες δασικές εκτάσεις, όπως και φωτοβολταϊκά πάρκα σε μέχρι σήμερα εύφορες και καλλιεργημένες περιοχές.
Μόνο κριτήριο για τη χωροθέτηση των βιομηχανικής έκτασης ΑΠΕ στην ελληνική ύπαιθρο είναι το οικονομικό συμφέρον του νέου ολιγοπωλίου που συγκροτείται και που συγκεντρώνει στα χέρια του το σύνολο της παραγωγής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές.
Η καταστροφή της φύσης, η υπονόμευση των οικονομικών δραστηριοτήτων στην ύπαιθρο και τελικά η περιθωριοποίηση και η φτωχοποίηση των τοπικών κοινωνιών, συντελείται ανεξέλεγκτα, χωρίς κανένα εμπόδιο και χωρίς κανέναν σύγχρονο χωροταξικό σχεδιασμό.
Με συνέπεια την περιβαλλοντική ερημοποίηση, την αναπτυξιακή υποβάθμιση και τελικά και την εγκατάλειψη της υπαίθρου από τους κατοίκους της.
Οι οποίοι αφενός χάνουν τις δουλειές τους, λόγω της εγκατάστασης στον τόπο τους και στη γη τους βιομηχανικού μεγέθους θηριωδών ανεμογεννητριών σε βουνοκορφές και σε δάση, καθώς και της εξάπλωσης εκτεταμένων φωτοβολταϊκών συστημάτων σε καλλιεργήσιμες αγροτικές περιοχές που εκχερσώνονται χάριν των ΑΠΕ.
Συγχρόνως, οι κάτοικοι της υπαίθρου βλέπουν τα τιμολόγια του ρεύματος να ανεβαίνουν στα ύψη, χωρίς να αξιοποιούν οι ίδιοι την εγκατάσταση ΑΠΕ και την παραγωγή φτηνής, υποτίθεται, ενέργειας στον τόπο τους.
Γιατί, όμως, η συσσώρευση ανεμογεννητριών στην ελληνική φύση και η κατάληψη καλλιεργήσιμων περιοχών από φωτοβολταϊκά πάρκα δεν είναι συμβατές με την «πράσινη», δηλαδή με τη βιώσιμη ανάπτυξη;
Γιατί, δηλαδή, ένα εγχείρημα που καταλήγει στην αντικατάσταση των συμβατικών μεθόδων παραγωγής ενέργειας από άνθρακα, με σύγχρονα συστήματα Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, δεν είναι βιώσιμη πολιτική;
Γιατί, τελικά, το σημερινό εγχείρημα της λεγόμενης «πράσινης» μετάβασης δεν ικανοποιεί τις αρχές της ισόρροπης ανάπτυξης που επιβάλλει η αειφορία;
- Πρώτα και κύρια γιατί η «πράσινη» μετάβαση, για να ικανοποιεί την περιβαλλοντική απαίτηση της βιωσιμότητας, οφείλει να γίνει με σεβασμό στη φύση και στο περιβάλλον. Καμία ανάπτυξη που καταστρέφει το αυθεντικό πράσινο της φύσης δεν μπορεί να χαρακτηριστεί σαν «πράσινη» ανάπτυξη.
- Η ιδιωτικοποίηση δημόσιας γης και η εκχώρηση ευαίσθητων οικοσυστημάτων σε οικονομικά συμφέροντα προς εκμετάλλευση δεν είναι συμβατή με τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης. Σύμφωνα με την οποία η διατήρηση και προστασία των κοινών αγαθών θεωρείται πρώτη προτεραιότητα.
Όταν τα κοινά αγαθά ιδιωτικοποιούνται, καταστρατηγείται ένας εκ των πλέον σημαντικών πυλώνων της βιώσιμης ανάπτυξης.
- Για να είναι πραγματικά «πράσινη» και να εξυπηρετεί τους στόχους της ισόρροπης ανάπτυξης η μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα, οφείλει να γίνει με ένα χωροταξικό σχεδιασμό που θα αποκεντρώνει στο χώρο την εγκατάσταση των βιομηχανικής έκτασης και μεγέθους συστημάτων ΑΠΕ, προκειμένου να μην καταστρέφεται το αυθεντικό πράσινο της φύσης.
Όταν το μόνο κριτήριο είναι το κέρδος των εταιρειών παραγωγής της «πράσινης» ενέργειας, με τη συγκέντρωση των ΑΠΕ εκεί όπου υπάρχει μικρότερο κόστος για τις επενδύσεις, τότε το αποτέλεσμα είναι η καταστροφή ευαίσθητων οικοσυστημάτων, όπως είναι τα δάση, τα ενδιαιτήματα, οι υγρότοποι κλπ. Και τότε το εγχείρημα δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ούτε σαν «πράσινο», ούτε σαν βιώσιμο.
Η αποκέντρωση των συστημάτων παραγωγής ΑΠΕ στο χώρο και η αξιοποίηση και του θαλάσσιου περιβάλλοντος για τη χωροθέτησή τους, όπως συμβαίνει εδώ και χρόνια στις χώρες του ευρωπαϊκού βορρά, είναι μονόδρομος για την επίτευξη των στόχων της βιώσιμης ανάπτυξης.
- Για να είναι ένα εγχείρημα «πράσινο», δηλαδή για να είναι βιώσιμο, πρέπει να μην υπονομεύει την αναπτυξιακή προοπτική της υπαίθρου, εκεί όπου γίνονται οι παρεμβάσεις.
Που σημαίνει ότι οι άδειες για την παραγωγή ΑΠΕ πρέπει να δίνονται κατά προτεραιότητα στις τοπικές κοινωνίες και στην αυτοδιοίκηση. Καθώς είναι οι μόνοι φορείς που ενδιαφέρονται για το περιβάλλον της περιοχής τους, γιατί ζουν από αυτό. Αλλά και γιατί είναι οι μόνοι φορείς που ενδιαφέρονται για τη διατήρηση της δικής τους αναπτυξιακής προοπτικής.
Σε κάθε άλλη περίπτωση η λεγόμενη «πράσινη» μετάβαση παύει να είναι βιώσιμη, καθώς καταστρατηγεί και τους τρεις πυλώνες της αειφορίας: Και την ανάπτυξη της τοπικής Οικονομίας και την προστασία και ανάδειξη του Περιβάλλοντος, αλλά και την κοινωνική συνοχή και την ευημερία στην ύπαιθρο.
- Για να αποκτήσει το εγχείρημα της «πράσινης» μετάβασης χαρακτηριστικά βιώσιμης ανάπτυξης, πρέπει από αυτό να υπάρχει όφελος στις τοπικές κοινωνίες.Πρέπει, δηλαδή, για να μακροημερεύσει το εγχείρημα και να μην γίνει αιτία φτώχειας και εγκατάλειψης της υπαίθρου, να κερδίσει με το μέρος του τις τοπικές κοινωνίες.
Κάτι που θα συμβεί μόνο αν αυτές διατηρήσουν τις οικονομικές τους δραστηριότητες που στηρίζονται κατά βάση στο περιβάλλον, (γεωργικές, κτηνοτροφικές, μελισσοκομικές, δασικές κλπ). Κι ακόμη, αυτό θα συμβεί μόνο αν οι ίδιες οι τοπικές κοινωνίες ωφεληθούν από την παραγωγή φτηνής «πράσινης» ενέργειας.
Η επιλογή της ανάθεσης των σχετικών αδειών αποκλειστικά σε μια μικρή οικονομική ολιγαρχία λίγων μεγάλων τεχνικών εταιρειών που θα εκμεταλλεύονται την παραγωγή της «πράσινης» ενέργειας ολιγοπωλιακά δεν είναι κοινωνικά δίκαιη και γι’ αυτό δεν είναι συμβατή με τις αρχές της βιωσιμότητας. Καθώς οι τοπικές κοινωνίες υφίστανται όλες τις αρνητικές συνέπειες στην τοπική ανάπτυξη, στο φυσικό περιβάλλον και στην κοινωνική τους ευημερία, χωρίς να απολαμβάνουν ούτε καν το προνόμιο της φτηνής ενέργειας για τις ίδιες.
Ας μην υπάρχουν, λοιπόν, ψευδαισθήσεις. Το νέο μοντέλο του «πράσινου» ολιγοπωλιακού καπιταλισμού που εφαρμόζει σήμερα η κυβέρνηση στη χώρα είναι καταστροφικό και γι’ αυτό δεν είναι συμβατό με τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης.
Είναι, τελικά, ένα μοντέλο θνησιγενές.
Που αφού δυσφημίσει με τον χειρότερο τρόπο τη μεγάλη σημερινή διεθνή προσπάθεια για τη μετάβαση σε ένα σύστημα κλιματικής ουδετερότητας, θα καταρρεύσει.
Αφήνοντας πίσω του συντρίμμια στην ελληνική ύπαιθρο και υπερκέρδη στα «πράσινα» καρτέλ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου