To παρουσίασαν σαν ένα αποκεντρωμένο κρυπτονόμισμα που θα λειτουργήσει σαν «τράπεζα των φτωχών». Μόνο που δεν είναι αποκεντρωμένο, δεν είναι κρυπτονόμισμα και δεν θα βοηθήσει καθόλου τους φτωχούς. Καλωσορίσατε στον μυθικό, νομισματικό κόσμο του Μαρκ Ζούκερμπεργκ.
«Τι καλύτερο θα μπορούσε να μας συμβεί από τη δημιουργία ενός κρυπτονομίσματος που θα εμπεριέχει την ηθική του Uber, την προστασία από τη λογοκρισία (πολιτικές παρεμβάσεις) του Paypal και τον συγκεντρωτισμό της VISA ενώ θα λειτουργεί υπό τα αποδεδειγμένα στάνταρ προστασίας των προσωπικών δεδομένων που προσφέρει το facebook;».
Αν και το συγκεκριμένο, σαρκαστικό σχόλιο έγινε από μια Καναδή ακτιβίστρια που έγινε γνωστή για τις μελέτες της στην ασφάλεια προσωπικών δεδομένων όσων χρησιμοποιούν σεξουαλικά βοηθήματα (!!!), σύντομα έγινε viral και χρησιμοποιείται από διεθνείς αναλυτές και οικονομολόγους σε όλο τον κόσμο.
Ίσως γιατί έπιασε την ουσία του νέου νομίσματος που ετοιμάζει το facebook σε συνεργασία με ορισμένα μεγαθήρια του χρηματοπιστωτικού συστήματος και της λεγόμενης νέας οικονομίας (όπως η VISA και η Uber): το libra μπορεί να συγκεντρώσει όλα τα προβλήματα της πραγματικής και της ψηφιακής οικονομίας.
Οι δημιουργοί του, όπως και ο διεθνής Τύπος, έσπευσαν να το χαρακτηρίσουν ένα νέο κρυπτονόμισμα αν και, όπως απέδειξαν οι Financial Times, δεν έχει σχεδόν κανένα χαρακτηριστικό κρυπτονομίσματος και θα λειτουργεί απόλυτα συγκεντρωτικά υπό την εποπτεία ενός ιδρύματος στην Ελβετία, το οποίο θα εκτελεί χρέη «κεντρικής τράπεζας».
Το Libra έχει μερικά μόνο από τα βασικά χαρακτηριστικά των κρυπτονομισμάτων: τη μεγαλομανία και την απροσμέτρητη ανοησία.
Foreign Policy
Το γεγονός βέβαια ότι το libra δεν είναι κρυπτονόμισμα ίσως και να σημαίνει ότι μπορεί να αποτελέσει κάτι σημαντικότερο (και ίσως πιο επικίνδυνο) από το bitcoin, δηλαδή από μια ασταθή φούσκα που καταναλώνει τρομακτικές ποσότητες ρεύματος και χρησιμοποιείται ως επί το πλείστον για κερδοσκοπία και ξέπλυμα βρόμικου χρήματος.
Συγκεκριμένα το γεγονός ότι η αξία του νομίσματος του facebook θα καθορίζεται με βάση ένα καλάθι νομισμάτων (δηλαδή θα εδράζεται στην ισχύ εθνικών οικονομιών), ότι η ποσότητα της κυκλοφορίας του θα μεταβάλλεται (για να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της προσφοράς και της ζήτησης) και θα χρησιμοποιείται σε πραγματικές συναλλαγές, σημαίνει ότι πληροί αυτομάτως ορισμένες από τις βασικές προϋποθέσεις ύπαρξης ενός νομίσματος.
Αν όμως το libra έχει σχεδόν όλα τα χαρακτηριστικά ενός αληθινού νομίσματος και απλώς υπόσχεται λίγο ταχύτερες συναλλαγές με χαμηλότερο κόστος, σε τι διαφέρει από το χρήμα που παράγουν τα έθνη κράτη ή τις on-line τράπεζες όπως η Ν26 και το Transferwise;
Η απάντηση δεν αφορά τόσο την οικονομία όσο την πολιτική. «Το libra -εξηγούσε στο περιοδικό Foreign Policy ο Ντέιβιντ Γκέραρντ, ειδικός σε θέματα κρυπτονομισμάτων- αποτελεί την προσπάθεια του facebook να πολεμήσει τους μηχανισμούς ρύθμισης του τραπεζικού συστήματος». Η φράση των δημιουργών του «πιστεύουμε ότι οι άνθρωποι έχουν αναφαίρετο δικαίωμα να ελέγχουν τους καρπούς της νόμιμης εργασίας τους» αποτελεί, σύμφωνα με τον Γκέραρντ, έναν «αναρχο-καπιταλιστικό ευφημισμό για όλους εκείνους που απλώς δεν θέλουν να πληρώνουν τους φόρους τους».
Πίσω λοιπόν από τις τυπικές φανφάρες της Σίλικον Βάλεϊ για τη δημιουργία ενός «καλύτερου κόσμου» κρύβεται ένα νεοφιλελεύθερο εγχείρημα που θα έκανε τον Mίλτον Φρίντμαν και την Αϊν Ραντ να ανατριχιάσουν από ικανοποίηση.
Το πρώτο προφανές πρόβλημα από τη δημιουργία ενός ιδιωτικού νομίσματος με παγκόσμια εμβέλεια και σχεδόν ανύπαρκτο έλεγχο είναι ότι περιορίζει τη δυνατότητα άσκησης νομισματικής πολιτικής από τα κράτη, η οποία θεωρητικά, υπό την πίεση των πολιτών, θα μπορούσε να είναι φιλολαϊκή. Παράλληλα εντείνει τον λεγόμενο «πόλεμο εναντίον των μετρητών» που διεξάγουν οι τράπεζες για να αποκτήσουν μεγαλύτερο έλεγχο των καθημερινών συναλλαγών.
Αν όμως το εγχείρημα δημιουργίας μιας τράπεζας χωρίς κρατικό έλεγχο πετύχει (και τα «αν» είναι τόσα όσοι και οι χρήστες του facebook) θα μπορούσε σύντομα να μετατραπεί και σε έναν μηχανισμό αποσταθεροποίησης της παγκόσμιας οικονομίας.
Σε περίπτωση ενός τραπεζικού πανικού στο libra, έγραφε προ ημερών η καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Κολούμπια, Καθαρίνα Πίστορ, οι «κεντρικές τράπεζες θα αναγκαστούν να προσφέρουν ρευστότητα» εάν δεν θέλουν να ζήσουν εικόνες από την παρ’ ολίγον ολοκληρωτική χρηματοπιστωτική κατάρρευση του 2008. «Είναι όμως εύκολο να φανταστούμε ένα σενάριο -συνέχιζε- όπου κανένα κράτος στον κόσμο δεν θα διαθέτει αρκετή ρευστότητα» για να διασώσει μια τράπεζα με εν δυνάμει 2,6 δισεκατομμύρια πελάτες.
Οι κίνδυνοι όμως δεν σταματούν εδώ. Η σκιώδης τράπεζα που επιχειρεί να φτιάξει το facebook και οι συνέταιροί του υπόσχεται να βοηθήσει το 1,7 δισ. ανθρώπους του πλανήτη που δεν διαθέτουν τραπεζικό λογαριασμό. Ουσιαστικά δηλαδή απευθύνεται αρχικά σε τριτοκοσμικές χώρες με ασταθή νομίσματα, οι πολίτες των οποίων δεν έχουν πρόσβαση στο επίσημο τραπεζικό σύστημα αλλά διαθέτουν πρόσβαση στο facebook.
Σύμφωνα με τον Ντέιβιντ Γκέραρντ, η προσπάθεια αυτή μπορεί να οδηγήσει σε ανεξέλεγκτη και ταχύτατη «λιμπροποίηση» της τοπικής οικονομίας (κατά τη δολαριοποίηση), η οποία θα οδηγήσει σε δραματική υποτίμηση του τοπικού νομίσματος και συνεπώς φτωχοποίηση όσων το κατέχουν.
Ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ δεν κήρυξε τον πόλεμο στο σύστημα των κακών τραπεζών, όπως θέλουν να πιστεύουν ορισμένοι, αλλά σε όσους προσπαθούσαν να ελέγξουν αυτό το σύστημα. Και ο χρόνος που έχουν τα κράτη στη διάθεσή τους να τον σταματήσουν ξεκινά από… τώρα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου