Για να μην λέγονται ιστορικές ανακρίβειες. Η Μελίνα δεν ήταν η ΠΡΩΤΗ που ζήτησε την επιστροφή των γλυπτών. Οι πρώτες φωνές για τον επαναπατρισμό τους ακούστηκαν στη Βουλή των Λόρδων το 1816, όταν το Βρετανικό Μουσείο παζάρευε την αγορά τους από τον Ελγιν. Ο Χιου Χάμερσλι στην αγόρευσή του κατήγγειλε την επαίσχυντη συμφωνία λέγοντας: «δεν έπρεπε η Βουλή να ερωτευθεί τας κόρας του αετώματος, λησμονούσα ετέραν δέσποιναν, την Δικαιοσύνην. Να επιστραφούν, όταν ζητηθούν από οιανδήποτε στο μέλλον κυβέρνησιν της πόλεως των Αθηνών, χωρίς καμία άλλην διατύπωσιν ή διαπραγμάτευσιν».
Το θέμα ξαναθέτει η ανεξάρτητη πλέον Ελλάδα επί Οθωνα. 21 έγγραφα, που φυλάσσονται στα Γενικά Αρχεία του Κράτους, μαρτυρούν τις τότε κινήσεις. Στο διάβημα του Ελληνα πρεσβη στην Αγγλία, επισυνάπτονται και οι εκθέσεις για την αναστήλωση του μνημείου από τον υπεύθυνο Ι. Ρίζο που σημειώνει: «Ως προτεινόμενη ανταλλαγή στην αγγλική κυβέρνηση θα μπορούσαν να προσφερθούν αντίγραφα άλλων αναγλύφων της ζωφόρου τα οποία δεν έχουν ακόμη δημοσιοποιηθεί». Όταν οι προσπάθειες ναυαγούν, γράφει στον Οθωνα: «Η άποψή μου είναι ότι η Ελλας θα πρέπει να αφήσει αυτήν την υπόθεση να κατακαθίσει ώστε να αποφευχθεί η διακινδύνευση μιας μελλοντικής διαπραγμάτευσης»
Στα τέλη του 19ου αιώνα το ζήτημα επανέρχεται από μεγάλο μέρος του βρετανικού τύπου. Πρωτοστατεί το άρθρο του Φ. Χάρισον στο περιοδικό ο Αιών με τίτλο «Απόδοτε τα Ελγίνεια Μάρμαρα». Διατυπώνονται φυσικά και οι αντίθετες απόψεις τις οποίες αντικρούει σε οργισμένο ύφος ο Καβάφης , με δυο επιστολές του στην εφημερίδα «Εθνική». «Δεν είναι αγάλματα. Eίναι τεμάχια μοναδικού μνημείου, του περιφημοτάτου εν τω κόσμω μνημείου, όπερ ίσταται έτι, ει και κατερειπωμένον, όπερ είναι το εθνικόν σύμβολον και το παλλάδιον γενναίου λαού, και χώρος προσκυνήσεως διά την πολιτισμένην ανθρωπότητα…Eίς εκ των κυρίων ισχυρισμών των εναντιουμένων εις την απόδοσιν των Eλγινείων μαρμάρων είναι ότι δι’ αυτής η Aγγλία θα αναγνωρίση την αρχήν της αποδόσεως των κατά το μάλλον ή ήττον άνευ οριστικής ή ακριβούς νομιμότητος αποκτηθέντων και τότε πρέπει να γυμνωθώσιν αι αρχαιολογικαί συλλογαί της. Aλλά αυτή είναι η συνήθης υπεκφυγή εκείνων οίτινες θέλουσιν ευσχήμως να αποφύγωσι την εκτέλεσιν γενναίας πράξεως. Φοβούνται τας συνεπείας».
Η Μελίνα επομένως έρχεται τέταρτη, χωρίς αυτό να μειώνει στο ελάχιστο τον αγώνα της. Με την ακτινοβολία της και διεθνοποίησε το ζήτημα και εμαθε όλο τον κόσμο να πάψει να τα αποκαλεί Ελγίνεια.
Φωτό1. Τα Προπύλαια το 1839 Φωτό2. Τμημα από την επιστολή Καβάφη
Το θέμα ξαναθέτει η ανεξάρτητη πλέον Ελλάδα επί Οθωνα. 21 έγγραφα, που φυλάσσονται στα Γενικά Αρχεία του Κράτους, μαρτυρούν τις τότε κινήσεις. Στο διάβημα του Ελληνα πρεσβη στην Αγγλία, επισυνάπτονται και οι εκθέσεις για την αναστήλωση του μνημείου από τον υπεύθυνο Ι. Ρίζο που σημειώνει: «Ως προτεινόμενη ανταλλαγή στην αγγλική κυβέρνηση θα μπορούσαν να προσφερθούν αντίγραφα άλλων αναγλύφων της ζωφόρου τα οποία δεν έχουν ακόμη δημοσιοποιηθεί». Όταν οι προσπάθειες ναυαγούν, γράφει στον Οθωνα: «Η άποψή μου είναι ότι η Ελλας θα πρέπει να αφήσει αυτήν την υπόθεση να κατακαθίσει ώστε να αποφευχθεί η διακινδύνευση μιας μελλοντικής διαπραγμάτευσης»
Στα τέλη του 19ου αιώνα το ζήτημα επανέρχεται από μεγάλο μέρος του βρετανικού τύπου. Πρωτοστατεί το άρθρο του Φ. Χάρισον στο περιοδικό ο Αιών με τίτλο «Απόδοτε τα Ελγίνεια Μάρμαρα». Διατυπώνονται φυσικά και οι αντίθετες απόψεις τις οποίες αντικρούει σε οργισμένο ύφος ο Καβάφης , με δυο επιστολές του στην εφημερίδα «Εθνική». «Δεν είναι αγάλματα. Eίναι τεμάχια μοναδικού μνημείου, του περιφημοτάτου εν τω κόσμω μνημείου, όπερ ίσταται έτι, ει και κατερειπωμένον, όπερ είναι το εθνικόν σύμβολον και το παλλάδιον γενναίου λαού, και χώρος προσκυνήσεως διά την πολιτισμένην ανθρωπότητα…Eίς εκ των κυρίων ισχυρισμών των εναντιουμένων εις την απόδοσιν των Eλγινείων μαρμάρων είναι ότι δι’ αυτής η Aγγλία θα αναγνωρίση την αρχήν της αποδόσεως των κατά το μάλλον ή ήττον άνευ οριστικής ή ακριβούς νομιμότητος αποκτηθέντων και τότε πρέπει να γυμνωθώσιν αι αρχαιολογικαί συλλογαί της. Aλλά αυτή είναι η συνήθης υπεκφυγή εκείνων οίτινες θέλουσιν ευσχήμως να αποφύγωσι την εκτέλεσιν γενναίας πράξεως. Φοβούνται τας συνεπείας».
Η Μελίνα επομένως έρχεται τέταρτη, χωρίς αυτό να μειώνει στο ελάχιστο τον αγώνα της. Με την ακτινοβολία της και διεθνοποίησε το ζήτημα και εμαθε όλο τον κόσμο να πάψει να τα αποκαλεί Ελγίνεια.
Φωτό1. Τα Προπύλαια το 1839 Φωτό2. Τμημα από την επιστολή Καβάφη
ΥΓ:Ο Μπάιρον ήταν από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές και στο ποίημα του,η κατάρα της Αθήνας επαληθεύτηκε. γιατί ο Έλγιν πέθανε μόνος, φτωχός και παραμορφωμένος .
Ώ, καταραμένη να 'ναι η ζωή του και ο τάφος / και οργή να συνοδεύει το ιερόσυλό του πάθος. / Τ' όνομά του η Ιστορία δίπλα σ' εκεινού θα γράψει / του τρελού, που της Εφέσου το ναό 'χε κατακάψει. / Κι η κατάρα μου πιο πέρα απ' τον τάφο να τον πάει / και το μίσος αιωνίως και τους δυο να κυνηγάει. / Ο Ηρόστρατος και ο Έλγιν, και οι δυο ατιμασμένοι, / μα ο δεύτερος πιο μαύρος απ' τον πρώτο θ' απομένει.
Απορώ με την αγραμματοσύνη και την ανοησία των ελληνικών ΜΜΕ που αναπαράγουν τα ξένα δημοσιεύματα τα οποία υποστηρίζουν τις θέσεις του Βρετανικού Μουσείου περί δανεισμού και ανταλλαγής, συνεχιζουν να τα αποκαλούν Ελγίνεια και οι δημοσιογραφάρες μας ουτε καν το σχολιάζουν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου