Αξιοσημείωτα από το βιβλίο του Ονoρέ ντε Μπαλζάκ , «Μπαρμπα-Γκοριό»
Ονορέ ντε Μπαλζάκ
∎ Ποιος θα μπορούσε να πει ποιο από τα δυο πράγματα είναι φοβερότερα να βλέπει κανείς: οι αποξεραμένες καρδιές ή τα άδεια κρανία;
∎ Έχουνε βλέπετε, την εντύπωση πως μεγαλώνει η θέση τους με το να κατηγορούν το φαΐ που η φτώχεια τους τους καταδίκασε να τρώνε.
∎ Κι όμως, παρ’ όλ’ αυτά, κάτω από το επίμονα καλοκάγαθο ύφος του, κάτω από τη χωρίς διακοπή ευθυμία του, το κέφι του δεν ήτανε παρά σαν ένας φραγμός ανάμεσα στους άλλους και στον εαυτό του.
∎ Καθένας έχει τον πόνο του, διηγιόταν τις δικές του λύπες και δεν του ‘μενε κανένα περιθώριο να συμπονέσει και τους άλλους.
∎ Μας άρεσε πάντοτε να δείχνουμε τη δύναμή μας σε βάρος κάποιου ανθρώπου ή κάποιου πράγματος. Όπως και τα χαμίνια τις νύχτες που χτυπάνε τα κουδούνια των σπιτιών και γράφουνε τ’ όνομά τους πάνω στα καινούργια αγάλματα.
∎ Έμοιαζε όμως με τους πολλούς εκείνους ανθρώπους που, ενώ δυσπιστούνε στους γύρω τους, πέφτουνε θύματα στον πρώτο τυχόντα. Φαινόμενο περίεργο αλλά αληθινό, που η ρίζα του είναι εύκολο να βρεθεί μέσα στην ανθρώπινη καρδιά.
∎ Τέλος, είναι άνθρωποι από γεννησιμιού τους απαιτητικοί, που δεν κάνουν κανένα καλό στους γύρω και στους φίλους τους από καλοσύνη, ενώ προσφέρουν υπηρεσίες στους άγνωστους, και αποχτούν έτσι τουλάχιστο μερικούς τίτλους αφιλοκερδείας. Όσο πιο κοντινοί τους είναι οι άνθρωποι τόσο πιο λίγο τους αγαπούν, όσο πιο απομακρυσμένοι είναι τόσο και πιο πολύ τους εξυπηρετούν.
∎ Ποιος θα μπορούσε να πει ποιο από τα δυο πράγματα είναι φοβερότερα να βλέπει κανείς: οι αποξεραμένες καρδιές ή τα άδεια κρανία;
∎ Έχουνε βλέπετε, την εντύπωση πως μεγαλώνει η θέση τους με το να κατηγορούν το φαΐ που η φτώχεια τους τους καταδίκασε να τρώνε.
∎ Κι όμως, παρ’ όλ’ αυτά, κάτω από το επίμονα καλοκάγαθο ύφος του, κάτω από τη χωρίς διακοπή ευθυμία του, το κέφι του δεν ήτανε παρά σαν ένας φραγμός ανάμεσα στους άλλους και στον εαυτό του.
∎ Καθένας έχει τον πόνο του, διηγιόταν τις δικές του λύπες και δεν του ‘μενε κανένα περιθώριο να συμπονέσει και τους άλλους.
∎ Μας άρεσε πάντοτε να δείχνουμε τη δύναμή μας σε βάρος κάποιου ανθρώπου ή κάποιου πράγματος. Όπως και τα χαμίνια τις νύχτες που χτυπάνε τα κουδούνια των σπιτιών και γράφουνε τ’ όνομά τους πάνω στα καινούργια αγάλματα.
∎ Έμοιαζε όμως με τους πολλούς εκείνους ανθρώπους που, ενώ δυσπιστούνε στους γύρω τους, πέφτουνε θύματα στον πρώτο τυχόντα. Φαινόμενο περίεργο αλλά αληθινό, που η ρίζα του είναι εύκολο να βρεθεί μέσα στην ανθρώπινη καρδιά.
∎ Τέλος, είναι άνθρωποι από γεννησιμιού τους απαιτητικοί, που δεν κάνουν κανένα καλό στους γύρω και στους φίλους τους από καλοσύνη, ενώ προσφέρουν υπηρεσίες στους άγνωστους, και αποχτούν έτσι τουλάχιστο μερικούς τίτλους αφιλοκερδείας. Όσο πιο κοντινοί τους είναι οι άνθρωποι τόσο πιο λίγο τους αγαπούν, όσο πιο απομακρυσμένοι είναι τόσο και πιο πολύ τους εξυπηρετούν.
∎ Και το μίσος αυτό δεν είχε βέβαια αφορμή τον έρωτά της, αλλά τις ελπίδες της που βγήκαν ψεύτικες. Αν η ανθρώπινη καρδιά ξεκουράζεται ανεβαίνοντας στα ύψη της αγάπης και της αφοσίωσης ολοταχώς, σε αντίθετα αισθήματα μίσους πολύ δύσκολα μπορεί να σταματήσει.
∎ Όπως όλοι οι στενόμυαλοι άνθρωποι, έτσι και η κυρία Βωκέρ δεν ήξερε να κρίνει τα πράγματα και να βρίσκει τις αιτίες τους. Της άρεσε να ρίχνει στους άλλους τα δικά της λάθη.
∎ …όμως ήταν ένας άνθρωπος ολιγαρκής, όπως όλοι οι άνθρωποι που κάνουν την περιουσία τους μόνοι τους. Η καλοπέραση ήταν γι’ αυτόν μια συνήθεια που την είχε ξεπεράσει.
∎ Όπως συμβαίνει στις μεγάλες ψυχές, θέλησε όλα να τα χρωστάει στην αξία του. Αλλά το πνεύμα του ήτανε πολύ μεσημβρινό. Στην πράξη οι αποφάσεις του έβγαιναν όλες πληγωμένες από τις αμφιβολίες που βασανίζουν τους νέους όταν πελαγοδρομούν και δεν ξέρουν κατά που να στρέψουν τα πανιά τους, τι να κάνουν και που να πάνε.
∎ Προσέχετε όμως, δε θα ‘σαστε τίποτα, αν δεν έχετε την υποστήριξη μιας γυναίκας. Σας χρειάζεται μια γυναίκα, νέα, πλούσια, κομψή. Αν όμως τύχει και γεννηθεί μέσα σας κανένα αληθινό αίσθημα, κρύφτε το σαν θησαυρό. Μην αφήστε να το μαντέψει ποτέ κανείς. Χαθήκατε. Δε θα μπορέσετε πια να ‘σαστε ο δήμιος. Θα γίνεται το θύμα. Αν ποτέ αγαπήσετε, κρατήστε καλά το μυστικό σας. Μην το λέτε πουθενά, αν δεν ξέρετε καλά σε ποιον ανοίγετε την καρδιά σας. Για να προφυλάξετε αυτή την αγάπη, μάθετε πρώτα να δυσπιστείτε στον κόσμο.
∎ …όμως ήταν ένας άνθρωπος ολιγαρκής, όπως όλοι οι άνθρωποι που κάνουν την περιουσία τους μόνοι τους. Η καλοπέραση ήταν γι’ αυτόν μια συνήθεια που την είχε ξεπεράσει.
∎ Όπως συμβαίνει στις μεγάλες ψυχές, θέλησε όλα να τα χρωστάει στην αξία του. Αλλά το πνεύμα του ήτανε πολύ μεσημβρινό. Στην πράξη οι αποφάσεις του έβγαιναν όλες πληγωμένες από τις αμφιβολίες που βασανίζουν τους νέους όταν πελαγοδρομούν και δεν ξέρουν κατά που να στρέψουν τα πανιά τους, τι να κάνουν και που να πάνε.
∎ Προσέχετε όμως, δε θα ‘σαστε τίποτα, αν δεν έχετε την υποστήριξη μιας γυναίκας. Σας χρειάζεται μια γυναίκα, νέα, πλούσια, κομψή. Αν όμως τύχει και γεννηθεί μέσα σας κανένα αληθινό αίσθημα, κρύφτε το σαν θησαυρό. Μην αφήστε να το μαντέψει ποτέ κανείς. Χαθήκατε. Δε θα μπορέσετε πια να ‘σαστε ο δήμιος. Θα γίνεται το θύμα. Αν ποτέ αγαπήσετε, κρατήστε καλά το μυστικό σας. Μην το λέτε πουθενά, αν δεν ξέρετε καλά σε ποιον ανοίγετε την καρδιά σας. Για να προφυλάξετε αυτή την αγάπη, μάθετε πρώτα να δυσπιστείτε στον κόσμο.
∎ Ο έρωτας και η εκκλησία θέλουν ωραία και ακριβά καλύμματα στους βωμούς τους.
∎ Υπάρχουν γυναίκες που βρίσκονται ν’ αγαπούν αμέσως τον άντρα που διάλεξε μια άλλη, όπως υπάρχουν μερικές αστές που αντιγράφοντας τα καπέλα μας, νομίζουν πως θ’ αποχτήσουν αυτόματα και τους τρόπους μας.
∎ Ένας νέος της ηλικίας του που έχει περιφρονηθεί, φτάνει ν’ απειλεί με τη γροθιά του ολόκληρη την κοινωνία, θέλει να εκδικηθεί, αμφιβάλλει και για τον ίδιο τον εαυτό ακόμη.
ΩΌσο χοντροκομμένη κι αν είναι μια ύπαρξη, από τη στιγμή που θ’ αναβρύσει από μέσα της μια στοργή αληθινή και δυνατή, η φυσιογνωμία της αλλάζει, οι κινήσεις της ζωηρεύουν, η φωνή χρωματίζεται. Συχνά κι ο πιο ηλίθιος άνθρωπος σπρωγμένος από την αγωνία του πάθους γίνεται εύγλωτος, φανερώνει ιδέες, μοιάζει να κινείται ολόκληρος σε μιαν ατμόσφαιρα από φως.
∎ Η ευτυχία, αγαπητέ μου, βρίσκεται μέσα μας. Είτε στοιχίζει ένα εκατομμύριο το χρόνο είτε στοιχίζει εκατό λουδοβίκεια η ψυχική ευχαρίστηση είναι μέσα μας η ίδια. Συμφωνώ με τη ζωή των Κινέζων.
∎ Οι μελαγχολικοί έχουν ανάγκη από το τονωτικό της κοκεταρίας, οι νευρικοί και οι αψίκοροι το βάζουν στα πόδια όταν καταλάβουν ότι η αντίσταση κρατάει πολύ.
∎ Δεν είμαι καθόλου ευτυχισμένη. Οι χρυσές αλυσίδες είναι βαρύτερες από τις άλλες.
– Δε μ’ αγαπάτε ακόμη, παρά με εκείνη τη συνηθισμένη φιλοφροσύνη των ανδρών. Αν μ’ αγαπούσατε πολύ, θα πέφτατε σε φοβερή απελπισία. Καθώς βλέπετε πρέπει να σιωπήσω.
∎ Δεν είναι φοβερό ν’ ανακατεύουν τα αισθήματα με τα λεφτά;
∎ Παίζοντας μερικές σκηνές ηθικής ο ανώτερος άνθρωπος ικανοποιεί όλες του τις φαντασιοπληξίες κάτω από τα ζωηρά χειροκροτήματα των ηλιθίων της πλατείας.
∎ Σας επιτρέπω να με περιφρονήσετε σήμερα, βέβαιος ότι αργότερα θα μ’ αγαπήσετε. Θα βρείτε μέσα μου ολόκληρες αβύσσους. Θα βρείτε πολλά από κείνα τα απέραντα και πυκνά αισθήματα που οι ηλίθιοι τα λένε ελαττώματα.
∎ Όσο πιο ζωντανός και πιο ειλικρινής είναι ο έρωτας, τόσο πιο κρυφός και πιο μυστηριώδης πρέπει να είναι. Να μην τον μαρτυρήσουμε σε κανένα..
∎ Ένας νέος της ηλικίας του που έχει περιφρονηθεί, φτάνει ν’ απειλεί με τη γροθιά του ολόκληρη την κοινωνία, θέλει να εκδικηθεί, αμφιβάλλει και για τον ίδιο τον εαυτό ακόμη.
ΩΌσο χοντροκομμένη κι αν είναι μια ύπαρξη, από τη στιγμή που θ’ αναβρύσει από μέσα της μια στοργή αληθινή και δυνατή, η φυσιογνωμία της αλλάζει, οι κινήσεις της ζωηρεύουν, η φωνή χρωματίζεται. Συχνά κι ο πιο ηλίθιος άνθρωπος σπρωγμένος από την αγωνία του πάθους γίνεται εύγλωτος, φανερώνει ιδέες, μοιάζει να κινείται ολόκληρος σε μιαν ατμόσφαιρα από φως.
∎ Η ευτυχία, αγαπητέ μου, βρίσκεται μέσα μας. Είτε στοιχίζει ένα εκατομμύριο το χρόνο είτε στοιχίζει εκατό λουδοβίκεια η ψυχική ευχαρίστηση είναι μέσα μας η ίδια. Συμφωνώ με τη ζωή των Κινέζων.
∎ Οι μελαγχολικοί έχουν ανάγκη από το τονωτικό της κοκεταρίας, οι νευρικοί και οι αψίκοροι το βάζουν στα πόδια όταν καταλάβουν ότι η αντίσταση κρατάει πολύ.
∎ Δεν είμαι καθόλου ευτυχισμένη. Οι χρυσές αλυσίδες είναι βαρύτερες από τις άλλες.
– Δε μ’ αγαπάτε ακόμη, παρά με εκείνη τη συνηθισμένη φιλοφροσύνη των ανδρών. Αν μ’ αγαπούσατε πολύ, θα πέφτατε σε φοβερή απελπισία. Καθώς βλέπετε πρέπει να σιωπήσω.
∎ Δεν είναι φοβερό ν’ ανακατεύουν τα αισθήματα με τα λεφτά;
∎ Παίζοντας μερικές σκηνές ηθικής ο ανώτερος άνθρωπος ικανοποιεί όλες του τις φαντασιοπληξίες κάτω από τα ζωηρά χειροκροτήματα των ηλιθίων της πλατείας.
∎ Σας επιτρέπω να με περιφρονήσετε σήμερα, βέβαιος ότι αργότερα θα μ’ αγαπήσετε. Θα βρείτε μέσα μου ολόκληρες αβύσσους. Θα βρείτε πολλά από κείνα τα απέραντα και πυκνά αισθήματα που οι ηλίθιοι τα λένε ελαττώματα.
∎ Όσο πιο ζωντανός και πιο ειλικρινής είναι ο έρωτας, τόσο πιο κρυφός και πιο μυστηριώδης πρέπει να είναι. Να μην τον μαρτυρήσουμε σε κανένα..
ΦΩΤ: Ιωάννινα, Ιούνιος 2017
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου