Το παρόν χρονογράφημα έρχεται ως συνέχεια του αμέσως προηγούμενου, με τίτλο «Πώς να γίνεις αριστερός εκδότης» - ένα κείμενο το οποίο αυτοκαταστράφηκε παντοιοτρόπως, καθώς δεν άντεξε ούτε την αλήθεια μήτε το ψέμα του. Παρ’ όλα αυτά, πρόλαβε να επηρεάσει αρκετούς, οι οποίοι ακόμη ερίζουν πάνω από το αυτοπτώμα του για το ποιος δεν εμπίπτει στην κατηγορία που περιέγραφε. Δόξα στον Αϊ-Σιχτίρ, τον άγιο-προστάτη της δημοσιογραφίας (μεγάλη η χάβρα του!), βρέθηκαν αμελητέες ταυτίσεις, οπότε αυτή η κυβέρνηση, αυτής της Νέας Δημοκρατίας, αυτού του Κυριάκου Μητσοτάκη, αυτής της χώρας, αυτή την ιστορική στιγμή μπορεί να νιώθει μακάρια, σφριγηλή και αδηφάγα και να συνεχίζει ως τέτοια τον ύπνο του δικαίου, με ηχητική επένδυση τον επιθανάτιο ρόγχο του πλουραλισμού.
Σε λιγότερο υπνηρά έως πλήρως πνιγηρά περιβάλλοντα θα κινηθεί το εν λόγω κείμενο, που όμως φέρει μία μικρή δυσκολία. Απειροελάχιστης σημασίας μεν, κάπως δυσκολευτική ως προς την επίτευξη του τελικού αποτελέσματος δε: δεν έχω ιδέα (καμία όμως!) του πώς μπορεί να γίνει κάποιος αριστερός συντάκτης. Γνωρίζω πολύ καλά, όμως, πώς μπορεί να καταλήξει ένας αριστερός συντάκτης: οι περισσότεροι τηλεοπτικοί δημοσιογράφοι, αλλά και διάσημοι αρθρογράφοι, υπήρξαν πρώην αριστεροί συντάκτες, όμως μετά μεγάλωσαν, αύξησαν τις ανάγκες τους και μείωσαν την αριστεροφροσύνη τους, σε βαθμό αορατότητας, μη ανιχνεύσιμης ούτε από τον Μέγα Επιταχυντή Αδρονίων του CERN, ώστε να ικανοποιήσουν τις αυτοαυξανόμενες ανάγκες τους. Κοινώς, καλοπληρώθηκαν, σε βαθμό τραγ(κ)ικό.
Μην έχοντας, το λοιπόν, προσωπική γνώση περί του θέματος που αποφάσισα (σε μια στιγμή πλήρους διαύγειας!) να διαπραγματευτώ, στράφηκα στο εξωτερικό. Εκεί τα πράγματα πάντα δείχνουν επιλύσιμα, καθώς είναι απλά... μακριά. Εκεί, που λες, έχουν ανακαλύψει πολύ πιο ενδιαφέροντα είδη δημοσιογραφίας από τα κλασικά «αριστερή», «λιγότερο αριστερή», «ακροκεντρώα/δεξιά/ακροκεντροδεξιά». Ακόμη όμως κι εκεί ισχύει η ανυπέρβλητη αλήθεια, για την οποία κόβω (ή θα φάω) το κεφάλι μου: αντικειμενική δημοσιογραφία δεν υπάρχει. Αν κάτι υπάρχει, αυτό είναι η έγκυρη δημοσιογραφία.
Στις ΗΠΑ, γύρω στη δεκαετία του ’60, ξεπετάχτηκε ένας περίεργος τύπος, ένας τζέντλεμαν από τον Νότο. Ο Τόμας Γουλφ (1930-2018, τα ’ζησε τα χρονάκια του) καθιέρωσε τη λεγόμενη «Νέα Δημοσιογραφία» («New Journalism»), η οποία απομακρυνόταν από την παραδοσιακή, αντικειμενική προσέγγιση (που, όπως είπαμε, ούτως ή άλλως δεν υπάρχει), καθώς του φαινόταν παλιακιά και δεν ταίριαζε με τα λευκά, μεταξωτά κοστούμια του. Ο ίδιος είχε ενδυθεί, στην κυριολεξία, αυτή την εξτραβαγκάντσα, καθώς η εμφάνισή του καθησύχαζε τους ανθρώπους κι έτσι ο ίδιος μπορούσε να παρατηρεί και να καταγράφει τις γνήσιες αντιδράσεις τους. Υποστήριζε μια πιο λογοτεχνική, δημοσιογραφική γραφή, άρα και περισσότερο υποκειμενική (που, όπως είπαμε, είναι ούτως ή άλλως). Αυτό του έδινε το ελεύθερο να χρησιμοποιήσει τη γλώσσα το ίδιο εκκεντρικά όπως την εμφάνισή του, κι έτσι να μιλάει για σοβαρά κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα, διατηρώντας αμείωτο το ενδιαφέρον (και την έκπληξη) του αναγνώστη.
Την ίδια εποχή, ξεπετάχτηκε από τα αρχεία της αστυνομίας (είχε φυλακιστεί στα 18 του ως συνεργός σε ληστεία) και τα άδυτα της αντικουλτούρας ο τιτανοτεράστιος Χάντερ Τόμσον (1937-2005, και πάλι καλά που έφτασε τόσο, με τόσες καταχρήσεις που ’χε κάνει στη ζωούλα του). Αυτός θεμελίωσε τη δημοσιογραφία «γκόντζο». Δίχως να έχει μεγάλες διαφορές από αυτήν του Γουλφ, σίγουρα δίχως την ίδια επιτήδευση, η δημοσιογραφία «gonzo» εστίαζε στο ότι (επιτέλους!) ο δημοσιογράφος δεν προσποιούνταν πια τον αντικειμενικό, αλλά βίωνε τα γεγονότα και τα μετέφερε ως τέτοια, μέσω φυσικά της προσωπικής του ματιάς. Δεν είναι τυχαίο πως σαν ο ίδιος έγραψε ένα άρθρο για τους Hell’s Angels, την άγρια συμμορία μηχανόβιων, βρέθηκε με αρκετά σπασμένα πλευρά.
Μπορεί να το ’φαγε το μπερντάκι του γράφοντας βιωμένες αλήθειες (όπως ίσως θα μπορούσε να συμβεί και σε πολλούς του χώρου μας, μα ακριβώς για τους αντίθετους λόγους), αλλά το μάθημά του το έμαθε. Και το είπε και σε μας: «Η Δημοσιογραφία είναι ένα χαμερπές επάγγελμα, ένας παράξενος, άθλιος κόσμος από απροσάρμοστους, μεθύστακες και αποτυχημένους. Οσο για την ελευθερία (και του δημοσιογράφου), αυτή, αν δεν χρησιμοποιείται, πεθαίνει».
Chapeau. Ασυζητητί (όπως εξάλλου αρμόζει σε κάθε σοβαρό δημοσιογράφο που σέβεται μόνο τον εαυτό του...).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου