Αμερικανοί αξιωματούχοι έκλεισαν πονηρά το μάτι σε όσους βλέπουν αμερικανικό δάκτυλο στα όσα έγιναν τις τελευταίες ημέρες και σε όσα θα γίνουν τις επόμενες...
Θα ήταν μεγάλη αφέλεια, στα όρια της ανοησίας, να πιστέψει κάποιος ότι το τέλος του 53χρονου καθεστώτος της δυναστείας των Άσαντ στη Συρία ήταν αποτέλεσμα του πολύχρονου αντάρτικου της αντιπολίτευσης. Ότι δηλαδή, οι δυνάμεις της νίκησαν εκείνες του καθεστώτος στα πεδία των μαχών κατατροπώνοντάς τες και εξαναγκάζοντάς τες σε άνευ όρων παράδοση, αφού προηγήθηκε μια προέλαση-αστραπή προς τη Δαμασκό όπου κανένας και τίποτα δεν τους αντιστάθηκε…
Ότι μια, εν πολλοίς, αδιευκρίνιστης πολιτικής ταυτότητας, ένοπλη ομάδα, τη σύνθεση της οποίας στη τρέχουσα εκδοχή της κανείς δεν γνωρίζει ακριβώς- πέρα απ΄ το ότι χαρακτηρίζονται γενικά ως “τζιχαντιστές”- που μάχονταν κατά περιόδους το καθεστώς για να το ανατρέψουν, και που αντικειμενικά είχε υποστεί καίριο πλήγμα από τις ανηλεείς αεροπορικές επιδρομές της ρωσικής αεροπορίας την περίοδο 2015-18, επιβλήθηκε με την ισχύ των όπλων σ’ έναν τακτικό στρατό. Αν και αποδυναμωμένος ύστερα από δέκα και πλέον χρόνια εμφυλίου, ο στρατός του Άσαντ παρέμενε μάχιμος και υπέρτερος σε μέγεθος και εξοπλισμό έναντι των ανταρτών καθώς στηρίζονταν σε μια υπερδύναμη, τη Ρωσία, και μια περιφερειακή δύναμη, το Ιράν.
Ο πειρασμός των θεωριών συνωμοσίας είναι πάντα μεγάλος σε τέτοιες περιπτώσεις, υποχωρεί όμως μπροστά στη συνειδητοποίηση της δύναμης της σκοτεινής διπλωματίας και των δαιδαλωδών καναλιών μέσω των οποίων ξεδιπλώνεται και διαπλέκεται. Κι ο πειρασμός υποχωρεί ακόμη περισσότερο όταν γίνεται αντιληπτή σ’ όλο το μέγεθός της η σημασία και η σημαντικότητα των επιδιώξεων και των κινήσεων τόσο των μεγάλων όσο και των περιφερειακών παικτών στη σκακιέρα του πολιτικο-διπλωματικού παρασκηνίου, αποτέλεσμα των οποίων είναι κατά κανόνα τέτοιες “απροσδόκητες” και “ανεξήγητες” εξελίξεις σε πολύπλοκες και μακρόχρονες συγκρουσιακές κρίσεις.
“Ξαναδιαβάζοντας” το παρελθόν
Η πρόσφατη ιστορία έχει να προσφέρει αρκετά σχετικά παραδείγματα.
Προς το τέλος 1944, ύστερα από τέσσερα χρόνια πολέμου στην Ευρώπη, ο Τσώρτσιλ βασανιζόταν από επίμονες σκέψεις. Συνειδητοποιούσε με τρόμο ότι η Βρετανία είχε εξαντληθεί οικονομικά μαχόμενη τη ναζιστική Γερμανία και πλέον εξαρτιόταν οικονομικά από τις ΗΠΑ. Πίστευε, όχι αδικαιολόγητα, ότι η Σοβιετική Ένωση θα κατέληγε να είναι πολύ πιο ισχυρή μετά τον πόλεμο ενώ αντίθετα η Βρετανία πολύ πιο αδύναμη.
Με το φόβο ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα επέστρεφαν στον απομονωτισμό όταν θα σιγούσαν τα όπλα αφήνοντας μια οικονομικά εξασθενημένη Βρετανία να ανταγωνίζεται μια πανίσχυρη Σοβιετική Ένωση, έβαλε στόχο να παζαρέψει με τη Μόσχα τη μεταπολεμική κατάσταση πραγμάτων. Ο σκοπός του ήταν ξεκάθαρος: Να πετύχει το “προκαταβολικό” μοίρασμα της Ευρώπης σε σφαίρες επιρροής “δένοντας” τον Στάλιν και τους Σοβιετικούς σε μια συμφωνία που αν μη τί άλλο θα ήταν ευνοϊκή για τα βρετανικά συμφέροντα.
Στην 4η Αγγλο-Σοβιετική Συνδιάσκεψη τον Οκτώβριο του 1944, ο Τσώρτσιλ “πάσαρε” στον Στάλιν το γνωστό χαρτί με τα ονόματα των χωρών των Βαλκανίων και της Ουγγαρίας και δίπλα τους τα ποσοστά επί τοις εκατό της επιρροής που θα ασκούσε σ’ αυτές η κάθε πλευρά. Ήταν το λεγόμενο, όπως το χαρακτήρισε αργότερα ο ίδιος, “πονηρό χαρτί”, επειδή οι Αμερικανοί δεν γνώριζαν-υποτίθεται- τίποτα γι’ αυτό. Ο Στάλιν το κοίταξε, ο μεταφραστής του του το “μετέφρασε”, πήρε ένα μπλε στυλό έβαλε ένα μεγάλο “τσεκ” πάνω του και το έδωσε πίσω στον Τσώρτσιλ. Αυτή η γρήγορη, κυνική “μοιρασιά” πάνω σ’ ένα κομμάτι χαρτιού σ’ ένα “παζάρι” που δεν κράτησε παρά λίγα δευτερόλεπτα, καθόρισε τον γεωπολιτικό χάρτη της Ευρώπης τα επόμενα 45 χρόνια…
Στο τέλος εκείνης της περιόδου, στις αρχές της δεκαετίας του 1990, όταν η αγγλο-σοβιετική μοιρασιά είχε πια ξεπεραστεί από τη κοσμοϊστορική κατάρρευση του διπολικού κόσμου και τα δραματικά γεγονότα στην Ευρώπη καθώς εξέπνεε η δεκαετία του ‘80, δύο άλλοι περιφερειακοί “δράστες” της ιστορίας, ο Μιλόσεβιτς της Σερβίας και ο Τούτζμαν της Κροατίας μοίραζαν με παρόμοιο τρόπο την άμοιρη Γιουγκοσλαβία. Ο εθνικισμός και ο μεγαλοϊδεατισμός είχαν ήδη άρχισει να διαβρώνουν τα θεμέλιά της.
Τον Μάρτιο του 1991 συναντήθηκαν σε μια επαρχιακή έπαυλη στο Καρατζόρτζεβο της Σερβίας. Συζήτησαν τον διαμελισμό της Βοσνίας ανάμεσα στη Σερβία και την Κροατία. Τον Μάιο του 1995, με τον πόλεμο στη Βοσνία να μαίνεται ακόμη και τις προσπάθειες για μια διευθέτηση να εντείνονται, σ’ ένα επίσημο δείπνο στο Λονδίνο με αφορμή την 50ή επέτειο της νίκης κατά του φασισμού στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Βρετανός διπλωμάτης και πολιτικός Πάντι Ασντάουν κάθονταν δίπλα στον Τούτζμαν. Του ζήτησε να του πει ποια κατά τη γνώμη του θα ήταν η μελλοντική μορφή της Βοσνίας. Ο Κροάτης πρόεδρος πήρε τον κατάλογο του εστιατορίου και στο λευκό μέρος του σχεδίασε ένα σκίτσο που αντιπροσώπευε τη Βοσνία και στη μέση τράβηξε μια γραμμή: Στ’ αριστερά της γραμμής ήταν η "Μεγάλη Κροατία", στα δεξιά της η "Μεγάλη Σερβία". Όταν ο Ασντάουν τον ρώτησε που θα “βρίσκονται” οι μουσουλμάνοι του απάντησε ότι θα έχουν “ενσωματωθεί” στις δύο αυτές “μεγάλες” οντότητες…
Διακανονισμός-πακέτο (;)
Οι υποθέσεις ότι ένα παρόμοιο, κυνικό ντιλ γεωπολιτικού παζαριού “κλείστηκε” και στη σπαρασσόμενη Συρία μεταξύ όσων κάνουν “παιχνίδι” στη Μέση Ανατολή, μπορεί να στερούνται αποδείξεων όχι όμως ενδείξεων. Ρωσία-Ιράν απ’ τη μια, ΗΠΑ-Ισραήλ από την άλλη διαγκωνίζονται για έλεγχο και επιρροή στην περιοχή, με τον μεγάλο μπαλαντέρ στη μέση- που όλοι ανέχονται διότι ο καθένας για τους λόγους του τον έχει ανάγκη - τη Τουρκία.
Υπ’ αυτό το πρίσμα, η φυγή του Άσαντ και η κατάρρευση του καθεστώτος του δεν είναι κάτι άλλο παρά μέρος μιας ευρύτερης “μοιρασιάς” που θα αφήσει πολλούς ικανοποιημένους, τουλάχιστον προσωρινά. Ο στόχος είναι πάντα ο έλεγχος και ο “εγκιβωτισμός” των εξωγενών δυνάμεων που επιδρούν στην περιοχή αλλά είναι και μια πρώτης τάξης ευκαιρία να συμπεριληφθούν και άλλα “ενεργά στοιχεία” της τρέχουσας κατάστασης γεωπολιτικής αστάθειας παγκοσμίως.
Έτσι, λοιπόν, ο Πούτιν συναινεί στο να πάψει να στηρίζει το καθεστώς της Δαμασκού και δέχεται να πάρει τον Άσαντ και τους δικούς του στη Μόσχα. Και οι Αμερικανοί σε αντάλλαγμα σταματούν να επιμένουν στην επιστροφή των κατειλημμένων από τον ρωσικό στρατό εδαφών της Ουκρανίας- και αναλόγως πείθουν και τον Ζελένσκι- ούτως ώστε να δρομολογηθεί μια διευθέτηση στο συνεχιζόμενο πόλεμο που σε κάθε περίπτωση έχει απομειώσει τη ρωσική ισχύ και υπάρχει φόβος να προκαλέσει ακόμη μεγαλύτερη ζημιά αν συνεχιστεί η τροφοδότηση του Κιέβου με πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς από τη Δύση.
Θα φύγουν επίσης οι Βορειοκορεάτες απ’ τη μέση και το καθεστώς της Πιονγκγιάνγκ θα υποστεί τις συνέπειες της απομόχλευσης στη σχέση του με τη Μόσχα. Θα μπορούσε έτσι ν’ ανοίξει ένα παράθυρο εκτόνωσης της κλιμακούμενης έντασης και στη κορεατική χερσόνησο-αφού το βορειοκορεατικό καθεστώς αναγκαστεί να κάτσει στ’ αυγά του- η οποία απειλεί να βυθίσει στο πολιτικό χάος τον πιστό σύμμαχο της Ουάσιγκτον εκεί, τη Νότια Κορέα όπως έδειξε το πρόσφατο φιάσκο με το πραξικόπημα-μαριονέτα στη Σεούλ. Μια από τις αιτίες που έχουν κάνει εξαιρετικά εύθραυστη την πολιτική κατάσταση στη Νότια Κορέα τελευταία είναι η εκτόξευση του κόστους ζωής ως αποτέλεσμα της ευρύτερης παγκόσμιας πληθωριστικής πίεσης που προκαλεί ο συνεχιζόμενος πόλεμος στην Ουκρανία.
Και στην Ευρώπη το κλίμα θα μπορούσε να αποφορτιστεί από την πίεση του προσφυγικού-μεταναστευτικού που φουσκώνει τα πανιά της ακροδεξιάς απειλώντας άμεσα και έμμεσα τη “βασιλεία” του βορειοατλαντισμού. Ήδη η Γερμανία, υπό την παραπαίουσα κυβέρνηση του Σολτς, έκανε το πρώτο βήμα για να κλείσει το “θέμα” αυτό ανακοινώνοντας σήμερα κιόλας ότι σταματά την διαδικασία εξέτασης αιτήσεων ασύλου από Σύρους πρόσφυγες.
“Σκηνοθέτες” και “μπαλαντέρ”
Η φυγή του Άσαντ αποτελεί σίγουρα “παράρτημα” της συμφωνίας Ισραήλ-Χεζμπολάχ για το τέλος του μεταξύ τους πολέμου αφού βέβαια οι Ισραηλινοί κατάφεραν καίρια πλήγματα στον αποκαλούμενο ιρανικό “άξονα της αντίστασης”. Δίχως αμφιβολία ο Νετανιάχου είχε βάλει στο τραπέζι τον όρο να “φύγει” το Ιράν από τη Συρία θεωρώντας ότι η μάχη είχε κριθεί υπέρ του. Και η Τεχεράνη από τη μεριά της δεν είχε άλλη επιλογή από το να δεχθεί τον ισραηλινό όρο μη διακινδυνεύοντας περαιτέρω κλιμάκωση με το εβραϊκό κράτος η οποία ενδεχομένως θα της κόστιζε ακριβά σε εσωτερική γαλήνη. Οι πληροφορίες λένε ότι πριν ακόμη αρχίσει η προέλαση των ανταρτών προς τη Δαμασκό, οι μαχητές της Χεζμπολάχ είχαν αρχίσει να τα μαζεύουν και να φεύγουν.
Προφανώς ένας άτυπος όρος της Ουάσιγκτον προς τον αρχηγό των Σύρων ανταρτών, τον Αμπού Μοχάμνετ αλ Τζαουλάνι, ο οποίος μέχρι πρότινος ήταν καταζητούμενος στις ΗΠΑ, να του επιτραπεί να κινηθεί προς τη Δαμασκό, είναι και το να κλείσει μια και καλή την πόρτα της Συρίας στη Χεζμπολάχ και το Ιράν. Οι Αμερικανοί ιθύνοντες έκλεισαν πονηρά το μάτι σε όσους βλέπουν αμερικανικό δάκτυλο στα όσα έγιναν στη Συρία τις τελευταίες ημέρες και σε όσα θα γίνουν τις επόμενες: «Δεν το σκηνοθετήσαμε εμείς… Αλλά υπάρχει μια ευκαιρία να οικοδομήσουμε κάτι πολύ καλύτερο στο μέλλον», είπε ο εκ δεξιών σύμβουλος του Μπάιντεν, ο Τζέικ Σάλιβαν, διαμηνύοντας ότι οι ΗΠΑ θα συνεργαστούν με «όλες τις ομάδες» στη Συρία…
Μεγάλος κερδισμένος του ντιλ δεν θα μπορούσε να είναι άλλος από τον Ερντογάν. Πόνταρε επίμονα, στρατιωτικά και διπλωματικά, στο στοίχημα να βάλει τέλος στην δυναστεία των Άσαντ. Η, μακριά από τα φώτα της προσοχής, τελευταία καλοστημένη “σφήνα” του στη Συρία αφήνει όλους ικανοποιημένους, και τον Πούτιν και τους Αμερικανούς, φυσικά και το Ισραήλ.
Κυρίως όμως τη μάζα των ψηφοφόρων του αλλά και πολλούς πέραν αυτής, αφού επιτέλους θα μπορέσει να εκπληρώσει την μεγάλη του προεκλογική υπόσχεση: Να στείλει πίσω τους 3,5 εκατομμύρια Σύρους πρόσφυγες που έχουν καταφύγει στην Τουρκία μετά το ξέσπασμα του πολέμου. Και το μεγάλο στρατηγικό έπαθλο της Τουρκίας είναι εκεί και “περιμένει”. Οι Κούρδοι της βόρειας Συρίας, ο πλέον δυναμικός παράγοντας διεκδίκησης της κουρδικής υπόθεσης, βρίσκονται τώρα στο “πιάτο” της Άγκυρας…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου