Πάει κι ο Στέφανος…

Το αυτοβιογραφικό του βιβλίο εκδικείται τον κ. Κασσελάκη

του Δημήτρη Ψαρρά 

Η πολυδιαφημισμένη έκδοση της «Δεύτερης Ευκαιρίας» του Στέφανου Κασσελάκη κατέληξε σε παταγώδη αποτυχία. Και ο ίδιος αμέσως μετά θέλησε να μας κάνει να την ξεχάσουμε, ζητώντας μια «τρίτη» ευκαιρία στην Κύπρο (με τον ευρωβουλευτή Φειδία Παναγιώτου) και μια «τέταρτη» στο Παρίσι (με τον πρωθυπουργό Φρανσουά Μπαϊρού). Κασσελάκης-Φειδίας-Μπαϊρού: η νέα διεθνής;
Πάντως η συνάντηση Κασσελάκη-Μπαϊρού συνέπεσε με τη δήλωση του Γάλλου πρωθυπουργού περί «εισβολής μεταναστών» που προκάλεσε την αποχώρηση μελών του Σοσιαλιστικού Κόμματος από τις διαπραγματεύσεις με την κυβέρνηση της Δεξιάς. Προφανώς ο κ. Κασσελάκης δεν ενοχλήθηκε.
Άδικος κόπος. Αποδείχθηκε τελικά ατυχής η απόφαση του κ. Κασσελάκη να εκδώσει αυτοβιογραφικό βιβλίο. Τα βιβλία όχι μόνο έχουν άλλες απαιτήσεις από τους συγγραφείς τους σε σχέση με τις αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αλλά μόλις εκδοθούν έχουν την ικανότητα να αποκτούν τη δική τους αυτόνομη πορεία, όχι μόνο σε όφελος αλλά πολύ συχνά και σε βάρος του δημιουργού τους. Έχω αναλυτικά περιγράψει την περίπτωση του «έργου ζωής» του Κυριάκου Μητσοτάκη, δηλαδή της πτυχιακής του εργασίας που ολοκληρώθηκε το 1990 και ο συντάκτης της είχε την κακή έμπνευση να την εκδώσει σε βιβλίο το 2006, ένα έργο που προδίδει την ημιμάθεια και την ευκολία του να διαστρεβλώνει για λόγους σκοπιμότητας ακόμα και τα ιδρυτικά κείμενα της Ν.Δ. (Δημήτρης Ψαρράς, «Μια καριέρα: Η πολιτική διαδρομή του Κυριάκου Μητσοτάκη», εκδ. Νήσος, Αθήνα 2022). Ο κ. Μητσοτάκης είχε ανάγκη στην αρχή της βουλευτικής του καριέρας να δείξει το «επιστημονικό» του έργο και έτσι κατέφυγε σ’ αυτό το πόνημα, ποντάροντας στο γεγονός ότι λίγοι θα πάρουν χαμπάρι το περιεχόμενό του. Και βέβαια είχε δίκιο, εφόσον μ’ αυτό ασχολήθηκα πρώτος αναλυτικά, μόλις το 2022, δηλαδή 32 χρόνια από την πτυχιακή εργασία και 16 από την έκδοσή της στα ελληνικά (Κυριάκος Μητσοτάκης, «Οι συμπληγάδες της εξωτερικής πολιτικής», εκδ. Πατάκη, Αθήνα 2006).    

Εφοπλιστής με σημαία ευκαιρίας
Η περίπτωση του κ. Κασσελάκη είναι διαφορετική. Στην έκδοση βιβλίου κατέφυγε μόλις αντιλήφθηκε ότι δεν έχει μέλλον στον ΣΥΡΙΖΑ και πρέπει να ιδρύσει ένα καινούργιο πολιτικό σχήμα. Σύμφωνα με τα δικά του λόγια, η συγγραφή του βιβλίου διάρκεσε ενάμιση μήνα («Δεύτερη Ευκαιρία», εκδ. Πεδίο, Αθήνα 2025). Κι αν υπολογίσει κανείς ότι ο κ. Κασσελάκης το έγραψε στα αγγλικά και ο επιμελητής του χρειάστηκε να το μεταφράσει και να συγκολλήσει ήδη γραμμένα κείμενα (από άρθρα στον «Εθνικό Κήρυκα», μέχρι εσωκομματικές πλατφόρμες, αλλά βέβαια και αναρτήσεις στο «Χ») μπορεί κανείς να καταλάβει για ποιο λόγο περιλαμβάνονται τόσα λάθη, όπως η λέξη «στημ» (σελ. 48), ασυνταξίες, ακόμα και ακατανόητες φράσεις, ίσως προϊόντα αυτόματης διαδικτυακής μετάφρασης. «Δεν κατηγορώ τον γι’ αυτό» γράφει στη σελ. 137. Η συγκόλληση, μάλιστα, παράταιρων κειμένων οδηγεί σε παράλειψη ακόμα και ονομάτων. Διαβάζουμε για παράδειγμα ένα υποκεφάλαιο αφιερωμένο σε κάποιον «Νικόλα». Και πρέπει να είναι κανείς «ειδικός» για να καταλάβει ότι πρόκειται για τον κ. Φαραντούρη. 

Μη φανταστεί πάντως κανείς ότι δεν γνώριζε ο κ. Κασσελάκης και οι επιμελητές του ότι η προχειρότητα και η βιασύνη θα οδηγούσαν σ’ αυτό το κακογραμμένο αποτέλεσμα. Απλώς θεωρούσαν δεδομένο ότι οι πιστοί του ακόλουθοι, ακόμα κι εκείνοι που θα αγοράσουν το βιβλίο αποκλείεται να το διαβάσουν. Αυτοί δεν διάβαζαν ούτε τις λιγόλογες αναρτήσεις του. Φοβάμαι βέβαια ότι και κανείς άλλος δεν θα αντέξει να το διαβάσει προσεκτικά. Και έτσι, ακόμα και οι φιλότιμοι δημοσιογράφοι που υποχρεώθηκαν να το μελετήσουν δεν το άντεξαν μέχρι το τέλος. Το κυριακάτικο «Βήμα» που αφιέρωσε μια σελίδα στην αυτοβιογραφία Κασσελάκη αναφέρει ότι το βιβλίο είναι 480 σελίδες, αντί του ορθού 400 (Κώστας Μπουρούσης, «Στέφανος Κασσελάκης: Τι γράφει -και τι όχι- στην αυτοβιογραφία του», «Το Βήμα», 19.1.2025)!

Όπως θα περίμενε κανείς, όλη η προσοχή των επιμελητών του βιβλίου στράφηκε στο εξώφυλλό του, εφόσον η εικόνα του συγγραφέα είναι το μοναδικό στοιχείο που ενδιαφέρει τους πιστούς του ακολούθους. Και στο εξώφυλλο αυτό φρόντισαν να συνθέσουν το ασπρόμαυρο πορτρέτο του με τετραχρωμία στα μάτια του! Εκεί δεν υπάρχει κανένα λάθος.
Οφείλω εξαρχής να ξεκαθαρίσω ότι ο κ. Κασσελάκης απέτυχε να δώσει έστω και την παραμικρή απάντηση σε όσα του έχουν κατά καιρούς καταλογιστεί. Ειδικά ως προς τις δικές μου αποκαλύψεις στην «Εφημερίδα των Συντακτών» για τα άρθρα του στον «Εθνικό Κήρυκα» ο κ. Κασσελάκης αντιτείνει δύο «επιχειρήματα»:

1.Γράφει ο κ. Κασσελάκης στο βιβλίο του:
«Υπέγραφα με το ψευδώνυμο “Αριστοτέλης Οικονόμου”. Χρόνια αργότερα, όταν οι στήλες μου ανακαλύφθηκαν από τον ελληνικό Τύπο, οι συνήθεις επικριτές μου με κατηγόρησαν σαρκαστικά ότι φανταζόμουν τον εαυτό μου Αριστοτέλη Ωνάση. Η αλήθεια είναι ότι προσπαθούσα να βρω ένα όνομα για να εκθέσω τις απόψεις μου (ή τη φιλοσοφία) μου για την οικονομία, γι’ αυτό και συνδύασα τον πρώτο φιλόσοφο που μου ήρθε στο μυαλό, τον Αριστοτέλη, με το επώνυμο “Οικονόμου”» (σελ. 122-123).
Ομολογώ ότι εγώ είμαι ο «συνήθης επικριτής» του που ειρωνεύτηκα το ψευδώνυμο, μόνο που δεν το κατασκεύασα εγώ. Ο καημένος ο πατέρας του είναι εκείνος που δήλωνε επανειλημμένα ότι ο γιος του επέλεξε το ψευδώνυμο «Αριστοτέλης Ωνάσης» (ναι, «Ωνάσης»): Το είπε στον Ι. Χασαπόπουλο στην πρωινή εκπομπή του Mega στις 19.9.2023:
«Ήξερα ότι γράφει πάρα πολύ καλά στον “Εθνικό Κήρυκα” της Αμερικής με το ψευδώνυμο “Αριστοτέλης Ωνάσης”. Ήταν δηλαδή διαρκώς στην πολιτική και τα οικονομικά». Όπου πρόσθεσε ότι «ο Στέφανος από μικρός είχε μια ταμπέλα στην πόρτα που έγραφε “χτυπάτε την πόρτα του πρωθυπουργού”». Το είπε και λίγες μέρες αργότερα στον Ν. Ευαγγελάτο, πάλι στο Mega: «[Ο Στέφανος] έγραφε στον “Εθνικό Κήρυκα” ως “Αριστοτέλης Ωνάσης”» (25.9.2023).
Και βρέθηκα εγώ να διορθώνω τον πατέρα Κασσελάκη:
«Μην αναζητήσετε κείμενα του “Αριστοτέλη Ωνάση” στον “Εθνικό Κήρυκα”. Δεν υπάρχουν. Και βέβαια κανείς δεν θα μπορούσε να γράφει με παρόμοιο ψευδώνυμο! Το πραγματικό ψευδώνυμο του Στέφανου Κασσελάκη στον “Εθνικό Κήρυκα” ήταν “Αριστοτέλης Οικονόμου” και άθελά του ο καημένος ο πατέρας του πρόδωσε τι σκέφτονταν όταν το επέλεγαν». («Ο Στέφανος Κασσελάκης με τα δικά του λόγια», 21.10.2023).

2.Γράφει ακόμα ο κ. Κασσελάκης:
«Πολλοί βρέθηκαν να με κατηγορήσουν για τα άρθρα μου στον “Εθνικό Κήρυκα”» (σελ. 58).
Ασφαλώς με τιμά το γεγονός ότι ο κ. Κασσελάκης με αντιμετωπίζει ως «πολλούς», εφόσον μόνον εγώ παρουσίασα τα κείμενα αυτά στην «Εφημερίδα των Συντακτών». Για την ακρίβεια ισχύει το αντίθετο. Τα μεγάλα τηλεοπτικά, διαδικτυακά και έντυπα μέσα υποστήριζαν με πάθος τον κ. Κασσελάκη, πιστεύοντας ασφαλώς ότι έτσι χτυπούν τον ΣΥΡΙΖΑ και την Αριστερά. Αλλά η απάντησή του παραμένει απολύτως αντιφατική:

• Από τη μια μεριά διαμαρτύρεται, καταγγέλλοντας ότι πρόκειται για «αναμόχλευση άρθρων του 2012 […] αποκλειστικά για πολιτική εκμετάλλευση» και ότι «έγινε επιλεκτική χρήση των άρθρων από τα ΜΜΕ, τα οποία επικεντρώθηκαν σε ελάχιστες μεμονωμένες φράσεις» (σελ. 59).
• Από την άλλη παραδέχεται ότι αυτά έγραφε τότε, απλώς ισχυρίζεται ότι ήταν πολύ νέος: «Και, ναι, στα 24 μου τασσόμουν υπέρ του μικρότερου δημοσίου στην Ελλάδα, με στόχο την τόνωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας, καθώς και υπέρ των ιδιωτικών πανεπιστημίων. Πιστεύω σε ένα έξυπνο, μικρό και ανταγωνιστικά στελεχωμένο Δημόσιο. […] Πολλά από αυτά τα άρθρα τα ανακάλυψα ξανά γράφοντας αυτό το βιβλίο. Κάποια, ομολογουμένως, τα είχα ξεχάσει. Ήμουν μόλις 24. Ήμουν ένα παιδί το οποίο δούλευε σε έναν πολύ δύσκολο τομέα – δούλευα πάρα πολύ σκληρά. Είχα μια σχέση με μια κοπέλα που δεν ήμουν χαρούμενος, προσπαθούσα να σταθώ στα πόδια μου και να βοηθήσω τους γονείς μου. Ο χρηματοοικονομικός ήταν ένας τομέας που είχε ακόμη μεγάλη τοξικότητα και αναβρασμό μέσα του. Ήμουν ένα παιδί της ομογένειας τότε που ένιωθε εκνευρισμένο με αυτά που συνέβαιναν στην Ελλάδα» (σελ. 58-59).

Το αστείο είναι ότι ο ίδιος αναδημοσιεύει αυτούσια ορισμένα άρθρα του εκείνης της περιόδου και νεότερα, διαψεύδοντας έτσι τη θεωρία ότι ήταν τότε «παιδί». Αλλά η θεωρία του καταρρέει, εφόσον τα ίδια ακριβώς έλεγε – όπως έχω εγκαίρως επισημάνει – σε άρθρο του το 2023, αλλά και στην ομιλία του στον ΣΕΒ μετά την εκλογή του στη θέση του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ.

Μεταξύ Φειδία και Καπνισάκη
Για τη σοβαρότητα των ισχυρισμών του κ. Κασσελάκη στο αυτοβιογραφικό του πόνημα σημειώνω ενδεικτικά το γεγονός ότι δεν υπάρχει καμιά αναφορά στην «αποκάλυψη» που έκανε πριν ένα χρόνο με συνέντευξή του ο διευθυντής του πολιτικού του γραφείου Μανώλης Καπνισάκης, ότι δηλαδή το 2019 ο κ. Μητσοτάκης πρότεινε στον κ. Κασσελάκη υπουργική θέση στην πρώτη του κυβέρνηση, με διαμεσολαβητή τον εκδότη του «Εθνικού Κήρυκα» Αντώνη Διαματάρη («Documento», 6.1.2024). Ο εκδότης (και ολίγον υπουργός) Διαματάρης και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Μαρινάκης διέψευσαν την αποκάλυψη, αλλά οι πρώτοι που αισθάνθηκαν εκτεθειμένοι ήταν οι εκπρόσωποι του ΣΥΡΙΖΑ που τότε ακόμα είχε πρόεδρο τον κ. Κασσελάκη.

Όχι μόνο δεν αναφέρεται πουθενά αυτή η «αποκάλυψη» στη «Δεύτερη Ευκαιρία», αλλά για καλό και για κακό δεν υπάρχει ούτε καν το όνομα του κ. Καπνισάκη!
Το αστείο είναι ότι λίγες μέρες μετά τη βιβλιοπαρουσίαση της «Δεύτερης Ευκαιρίας» ο κ. Κασσελάκης βρέθηκε στην Κύπρο, στο αμφιθέατρο ιδιωτικού πανεπιστημίου για μια ξεκαρδιστική συζήτηση με τον θαυμαστή του Έλον Μασκ Φειδία Παναγιώτου. Αξίζει τον κόπο αφού τελειώσετε την ανάγνωση της «Δεύτερης Ευκαιρίας» να δείτε και τη συζήτηση αυτή. Αλλά επειδή φοβάμαι ότι δεν θα κάνετε ούτε το ένα ούτε το άλλο, σπεύδω να σας πω ότι ο κ. Κασσελάκης εδώ «διόρθωσε» την αποκάλυψη Καπνισάκη. Και η διόρθωση αυτή έγινε με μια νέα «αποκάλυψη», ότι δηλαδή τις παραμονές των εκλογών του 2023 του έγινε πρόταση από τον ΣΥΡΙΖΑ ότι μετά τη νίκη του κόμματος θα του ανατεθεί το υπουργείο Ναυτιλίας. Μάλιστα υποτίθεται ότι ο ίδιος αρνήθηκε την πρόταση, διότι δεν ήθελε να πολιτευθεί στην Ελλάδα. Φρονίμως ποιών, ο κ. Κασσελάκης αυτή τη δεύτερη αποκάλυψη δεν την απέδωσε σε κανένα πρόσωπο και έτσι κανείς δεν μπορεί να την διαψεύσει!
Περιττό να προσθέσω ότι ούτε αυτή η «αποκάλυψη» δεν περιλαμβάνεται στο βιβλίο.

x-efimerida.gr